Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/37

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Физика, математика және ақпараттық технологиялар факультеті

Математика кафедрасы

5В050900 «Қаржы»

мамандық студенттеріне арналған


Экономика-математикалық моделдеу пәні бойынша
ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН ФМжАТ деканы _____________Н.А.Испулов (қолы) 2012_ж.«___»____________

Құрастырушы: аға оқытушы_____________________Т.М.Бергузинова

Математика кафедрасы

5В050900 «Қаржы» мамандығының

күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналған

Экономика-математикалық моделдеу

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Бағдарлама «___» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
20_ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған №_____ Хаттама
Кафедра меңгерушісі ______________ М.Е.Исин 20__ж. «____» ________

ФМжАТ факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданған

20_ ж. «_____»____________ №____ Хаттама
ОӘК төрағасы______________ А.Б.Искакова 20_ ж. «_____»___________

КЕЛІСІЛДІ

Кафедра меңгерушісі ______ Н.С.Кафтункина 20__ж. «____» ________

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары

Аты-жөні ____Т.М.Бергузинова

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі - аға оқытушы

Математика кафедрасы А1 корпусында (Ломов көшесі,64 үй), 211_аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-46.

2 Пән туралы мәліметтер
3 Пәннің еңбек сыйымдылығы 5В050900 «Қаржы» мамандығына күндізгі оқитын

Семестр	Кредиттар саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны						Студенттің өздік жұмысының сағат саны		Бақылау нысаны
		барлы-ғы	дәріс	практи-ка	Зертха-налық	студия-лық	жеке	барлығы	ОСӨЖ
3	3	45	15	30	-	-		90	9	Емтихан
Бар-лығы

3.1 Пәннің еңбек сыйымдылығы 5В050900 «Қаржы» мамандығына сырттай оқитын

Семестр	Кредиттар саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны						Студенттің өздік жұмысының сағат саны		Бақылау нысаны
		барлы-ғы	дәріс	практи-ка	Зертха-налық	студия-лық	жеке	барлығы	ОСӨЖ
3	3	18	6	12	-	-		117	9	Емтихан
Бар-лығы

4 Пәннің мақсаты және міндеттері

1 Пәннің мақсаты - экономикалық есептердi модельдеуге, талдауға,шешуге мүмкiндiк беретiн математикалық аппаратты меңгеру;

Нарықтық экономикада өндірісті басқарудың экономикалық қойылымы, экономико - математикалық моделі және оларды шешу.

экономикалық мәселенi өз бетiмен зерттей бiлуi мен дағдысын қалыптастыру, өз жұмысын жетiлдiрудiң ғылыми жолдарын iздеуге ынталандыру.

Пәннің міндеті - логикалық және алгоритмдік ойлауын қалыптастыру;экономико - математикалық моделді құру және оларды

шешу жолдарын меңгерту;

5 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптар

6 Пререквизиттер

Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар қажет: _

• 
  сызықтық алгебра элементтері
  
• 
  аналитикалық геометрия;
  
• 
  математикалық талдау;
  
• 
  информатика;
  
• 
  макроэкономика;
  
• 
  микроэкономика,
  
• 
  менеджмент,
  
• 
  маркетинг.
  

7 Постреквизиттер

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет:

• 
  эконометрика;
  
• 
  статистика;
  
• 
  мамандық бойынша оқылатын барлық пәндерде.
  

8 .Пәннің тақырыптық жоспары 5В050900 «Қаржы»

мамандығына күндізгі оқу нысанына

№ р/с	Тақырыптардың атауы	Сабақ түрлері бойынша қарым-қатынастық сағаттар саны
		дәріс-тер	Прак тика лық (сем)	Зерха-на лық	студиялық	жеке	СӨЖ
1	Экономикалық есептердің қойылымы және математикалық моделдері мен әдістері.	9	12	-	-	-	30
2	Бүтін мәнді программалау есептері	2	8	-	-	-	20
3	Бөлшек- сызықтық программалау	2	6	-	-	-	20
4	Сызықтық емес программалау есептері	2	4	-	-	-	20
БАРЛЫҒЫ :		15	30	-	-	-	90

8.1 .Пәннің тақырыптық жоспары 5В050900 «Қаржы»

мамандығына сырттай оқу нысанына

№ р/с	Тақырыптардың атауы	Сабақ түрлері бойынша қарым-қатынастық сағаттар саны
		дәріс-тер	Прак тика лық (сем)	Зерха-на лық	студиялық	жеке	СӨЖ
1	Экономикалық есептердің қойылымы және математикалық моделдері мен әдістері.	3	6	-	-	-	40
2	Бүтін мәнді программалау есептері	1	2	-	-	-	30
3	Бөлшек- сызықтық программалау	1	2	-	-	-	30
4	Сызықтық емес программалау есептері	1	2	-	-	-	17
БАРЛЫҒЫ :		6	12	-	-	-	117

9 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Жоғары оқу орындарында экономикалық мамандықтарға арналған ЭММ пәні келесі негізгі бөлімдерді қамтиды:

- экономикалық есептердің моделдерін құру;

- құрылған моделдердің тиімді шешімін табу.Ол үшін мына әдістерді қолдану:

- геометриялық әдіс;

- симплекстік әдіс;

- тасымалдау есебінің потенциалдар әдісі;

- бүтін мәнді программалау есебінің Гомори әдісі;

- СЕПЕ Лагранж көбейткіштер әдісі.

10 Курстың компоненттері

10.1Пәннің тақырыптарының мазмұны 5В050900 «Қаржы» мамандығына.

1 тақырып. Сызықтық программалауға келтірілетін экономикалық есептердің математикалық моделі мен әдістері. Ресурстарды үлестіру есебі. Тиімді құрам жасау есебі. Тиімді киім пішу есебі. СП есебінің түрлері. Негізгі анықтамалар. СП негізгі теоремалары. СП-да геометрия элементтерін қолдану.СП есебін графиктік әдіспен шешу. Симплекстік әдіс. Жасанды базис есебі. Тиімділік белгісі. Жоспарды біртіндеп жақсарту әдісінің алгоритмі және геометриялық мағнасы. Қосалқы есептер. Қосалқы есептерді құрудың алгоритмі. Қосалқы симплекс әдісі.Тасымалдау есебінің қойылымы және экономикалық математикалық моделі. Тасымалдау есебін шешу теоремасы. 1-9 дәрістер.
2 тақырып. Бүтін мәнді программалау есептері. Қойылымы және экономико-математикалық моделдері мен әдістері. Гомори әдісі.Есепті графиктік әдіспен шешу.10-11 дәрістер.

3тақырып.Бөлшек-сызықтық программалауға келтірілетін экономикалық мазмұнды есептер. Бөлшек сызықтық программалау есебінің қойылымы және шешу әдістері. Тиімділік критерийі. Геометриялық мағнасы және графиктік әдіспен шешу. 12-13 дәрістер.
4 тақырып. Сызықтық емес программалаудың жалпы есебі. .Есепті графиктік әдіспен шешу.Мақсат функциясы сызықты емес және шектеулер жүйесі сызықты емес программалау есебі.Мақсат функциясы сызықты емес және шектеулер жүйесінде теңсіздіктер де сызықты емес СЕП есебі.Лагранж көбейткіштер әдісі.14-15 дәрістер.

10.2 Практикалық сабақтардың мазмұны мен тізімі

1 тақырып. 1-12 сабақтар. Экономикалық есептердің моделдерін құру. СП есебінің түрлері. Бір түрінен екіншісіне ауысу. Көпөлшемді СП есептерін екіөлшемді түрге келтіру және графиктік әдіспен шешу

СП есебін симплекстік әдіспен біртіндеп жоспарды жақсарту.Жасанды базис әдісі. Қосалқы есептер. Қосалқы есептердің шешімдерінің арасындағы байланыс. Қосалқы симплекс әдісі.

Тасымалдау есебі. Тірек жоспарды құру әдістері. Тиімді жоспарды табудың потенциалдар әдісі.
2 тақырып. 13-20 сабақтар.Бүтін мәнді программалау есептерінің моделдерін құру. Бүтін мәнді программалау есептерін графиктік әдіспен шешу. Бүтін мәнді программалау есептерін Гомори әдісін қолданып шешу.
3 тақырып. 21-26 сабақтар.Бөлшек-сызықтық программалау есебін графиктік әдіспен шешу. Бөлшек-сызықтық программалау есебін сызықтық программалау есебіне келтіріп симплекс әдісімен шешу.
4 тақырып.27-30 сабақтар.Сызықтық емес программалаудың жалпы есебі.Мақсат функциясы сызықтық, ал шектеулер жүйесі сызықтық емес функция болатын есептерді графиктік әдіспен шешу.

10.3. СӨЖ түрлерінің тізімі

СӨЖ мазмұны 5В050900 «Қаржы» мамандығына күндізгі оқу нысынына

№	СӨЖ түрі	Есеп беру түрі	Бақылау түрі	Сағатқа шаққандағы көлемі
1	Дәріс сабақтарына дайындалу	Дәріс дәптері	Сабаққа қатысу	15
2	Практикалық сабақтарға дайындалу (сабақтың тақырыбы бойынша материалды меңгеру, тапсырмаларды шешу және т.б.)	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	15
4	Аудиториялық сабақтың мазмұнына кірмеген материалды меңгеру	Конспект	Коллоквиум	13
6	Семестрлік тапсырмаларды орындау (Жеке үй тапсырмалары)	Арнайы дәптер	ЖҮТ қорғау	27
7	Бақылау шараларына дайындалу		1 МБ, 2 МБ , бақылау жұмысы, тестілеу.	20
Барлығы:				90

10.3.1 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі

1) Математикалық моделдерді өндірісте қолдану.Әдебиет

2) Қосалқы есептердің геометриялық және экономикалық мағынасы.

Әдебиет [7, 157-162 б.]

3) Тасымалдау есебін дифференциалдық рента әдісімен шешу.Әдебиет [2, 154-160 б.]

4) Бүтін СП есебін шешудің Гомори әдісі. Әдебиет [6, 210-218 б.] ,

[2, 180-186 б.].

5)Бөлшек СП есебінің математикалық моделін құру және шешу. Әдебиет [2, 214-223 б.,]

6) Сызықтық емес программалау есебін графиктік әдіспен шешу.

Әдебиет [2, 251-257 б.,]
10.3.2 Студенттердің өздігінен орындауына арналған жеке үй тапсырмалар мазмұны

1) Нақты экономикалық процестердің математикалық моделдерін құрастыруға арналған есептеді шешу. Әдебиет [1, 5-15 б.,№ 1.1-1.10]

2) Екіөлшемді СП есептерін геометриялық әдіспен шешу. Әдебиет [1, 16-22 б.,№ 2.1-2.20]

3) Көпөлшемді СП есептерін екіөлшемді түрге келтіріп геометриялық әдіспен шешу. Әдебиет [1, 23-30 б.,№ 3.1-3.20].

4) СП есептерін шешудің симплекстік әдісі. Әдебиет [1, 31-40 б.,№ 4.1-4.20].

5) Жасанды базистік әдісін қолданып СП есептерін шешу керек.

Әдебиет [1, 41-51 б.,№ 5.1-5.20]

6)Есептерді сыңарлас түрге келтіріп тиімді шешімін табу керек. Әдебиет [1, 52-64 б.,№ 6.1-6.20]

7) Тасымалдау есептерді потенциалдар әдісімен тиімді шешімін табу керек. Әдебиет [1, 65-79б.,№ 7.1-7.20]

8) Бүтін мәнді есептерді Гомори әдісімен шешу керек. Әдебиет [1, 80-89 б.,№ 8.1-8.20]

9) Бөлшек-сызықтық программалау есептерін СП есептеріне келтіріп симплекстік әдісімен шешу керек. Әдебиет [1, 90-100 б.,№ 9.1-9.20]

СӨЖ мазмұны 5В050900 «Қаржы» мамандығына сырттай оқитын

№	СӨЖ түрі	Есеп беру түрі	Бақылау түрі	Сағатқа шаққандағы көлемі
1	Дәріс сабақтарына дайындалу	Дәріс дәптері	Сабаққа қатысу	30
2	Практикалық сабақтарға дайындалу (сабақтың тақырыбы бойынша материалды меңгеру, тапсырмаларды шешу және т.б.)	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	30
4	Аудиториялық сабақтың мазмұнына кірмеген материалды меңгеру	Конспект	Коллоквиум	10
6	Семестрлік тапсырмаларды орындау (Жеке үй тапсырмалары)	Арнайы дәптер	ЖҮТ қорғау	27
7	Бақылау шараларына дайындалу		1 МБ, 2 МБ , бақылау жұмысы, тестілеу.	20
Барлығы:				117

4.4.1 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі сырттай оқитындарға

1)Жасанды базистік едісі

Әдебиет [4, 47-55 б.]

2) Сызықтық бағдарламаның қосалқы есептері. Бастапқы және қосалқы есептердің шешімдерінің арасындағы байланыс.

Әдебиет [4, 89-113 б.]

3) Бүтін СП есебін шешудің график әдісі.

Әдебиет [4, 176-177 б.]

4) Тасымалдау есебін дифференциалдық рента әдісімен шешу.Әдебиет [2, 154-160 б.]

5)Бөлшек СП есебінің математикалық моделін құру және шешу. Әдебиет [2, 214-223 б.,]

6) Сызықтық емес программалау есебін графиктік әдіспен шешу.

Әдебиет [2, 251-257 б.,]

11. Курстың саясаты

Студенттер міндетті түрде сабақтарға қатысу керек. Себеппен қатыспаған сабақтардың тапсырмаларын кешірек тапсыруға болады.

Сабақтың барлық түріне (дәріс, тәжірибе, СОӨЖ) студент міндетті түрде дайындалып келуі керек. Студенттің білімі бақылау жұмысы, тест, межелік бақылау арқылы тексеріледі.

Тәжірибе және өзіндік жұмыстардың тапсырмалары міндетті түрде орындалуы керек. Өзіндік жұмыс сіздің нұсқаңызға сәйкес орындалуы керек, әйтпесе жұмысыңыз есептелінбейді. Нұсқаңыздың номерін оқытушы анықтайды. Берілген тапсырмалар уақытында орындалу керек, кеш орындалған тапсырмалар кемітіп есептелінеді.

Бір жағдайлар бойынша бақылау шарасына қатысалмай қалсаңыз, оны келесі жұма ішінде өтуіңізге мүмкіндік беріледі.

Бақылау түрлері	Ең жоғарғы балл
	АҮ1	АҮ2
1 Сабаққа қатысу және дайындалу	36	31
2 Тәжірибе жұмыстарын орындау және қорғау	34	34
3 СӨЖ орындау және қорғауы	30	35
Барлығы	100	100

МБ бағасы 100 ұпаймен есептелінеді.

МБ-ға АҮ баллдары бар студенттер ғана жіберіледі.

АҮ және МБ қорытынды бағалары бойынша студенттің пән бойынша рейтингі (Р1 және Р2) келесі формула бойынша анықталады

Р1(2) = АҮ 1(2)*0,7 + МБ1(2)*0,3.
Егер оқу жоспарында берілген пән бойынша емтихан және сынақ тұрса, онда сынақ Р2 екінші межелік бақылау ретінде есептелінеді.

Егер студент межелік бақылаудан өтпесе немесе 50 баллдан кем алса, онда рейтинг анықталмайды.

Пән бойынша студенттің семестрдегі кіру рұқсатының рейтингі (КРР) келесі формуламен есептелінеді

КРР = (Р1+Р2)/2.

Пән бойынша қорытынды бақылауға (ҚБ) жұмыс бағдарламасының барлық талаптарын орындаған және кіру рұқсатының рейтингі 50 баллдан кем емес студенттер жіберіледі.

Қорытынды бағаны (Б) келесі формула бойынша есептейді

Қ = КРР *0,6 + ҚБ*0,4
Қорытынды баға КРР және ҚБ бағалары қанағаттанарлық болса ғана есептелінеді. Қорытынды бақылауға келмеген жағдайда студентке «қанағаттанарлық емес» деген баға қойылады.

Емтиханның және аралық аттестацияның нәтижелері студентке сол күні, ал түстен кейін өтсе келесі күні жарияланады.

Қорытынды бақылауда алынған оң бағаны жоғарлатуға рұқсат берілмейді.

Бақылау түрлері: Т – тәжірибелік жұмыс, СӨЖ – студенттің өзіндік жұмысы, МБ – межелік бақылау.

Білім алушының білімін бағалау шкаласы

Балл түріндегі қорытынды баға (Қ)	Балл түріндегі цифрлық эквивалент (Ц)	Әріптік жүйедегі баға (Ә)	Дәстүрлі жүйедегі баға (Д)
			Емтихан, диф.сынақ	Сынақ
95-100	4	A	Үздік	сынақ
90-94	3,67	A-
85-89	3,33	B+	Жақсы
80-84	3,0	B
75-79	2,67	B-
70-74	2,33	C+	Қанағат
65-69	2,0	C
60-64	1,67	C-
55-59	1,33	D+
50-54	1,0	D
0-49	0	F	Қанағатсыз	Сынақтан өтпеген

12. Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1) Т. Сабиров, Ш. Қасенұлы және т.б. Экономиканың математикалық әдістері мен моделдеріне арналған есептер мен жаттығулар жинағы. -Павлодар, 2003. – 120 б.

2) Сапарбаев Ә.Ж., Ахметов Қ.А. Әкономикалық-математикалық әдістер мен моделдер.-А.: Ғылым, 2005.- 400 б.

Қосымша

3) Шелобаев С.И. Математические методы и модели. – М.: Юнити, 2000. – 367с.

4) Акулич И.Л. Математическое программирование в примерах и задачах. – М.: Высшая школа, 1998 – 319 б

5) Замков О.О., Толстопятенко А.В., Черемных Ю.Н. Математические методы в экономике. – М.: Изд. «Дис», 1999. – 368 с.

6) Красс М.С., Чупрынов Б.П. Основы математики и ее приложения

в экономическом образовании. – М.: Дело, 2003.-688с