Ф КГМУ 4/3-06/02

ПП КГМУ 4/02

Қарағанды мемлекеттік медицина универститеті

Фтизиатрия кафедрасы

Тәжірбиелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар

Тақырыбы: Туберкулездің лабораториялық және рентгенологиялық диагностикасының ерте әдістері
Мамандығы: 051302 – «Стоматология»

Пән: Fti 3227 – «Фтизиатрия»

Курс: 3

Құрастырушы: ассистент С.К. Сқақ

Қарағанды 2011

Кафедра мәжілісінде талқыланып, бекітілген

Хаттама № _1_ «__31__» ____08_______ 2011 ж.

Кафедра меңгерушісі ___________ Н.С. Тәбріз

Тақырыбы: Туберкулездің лабораториялық және рентгенологиялық диагностикасының ерте әдістері

Мақсаты: Туберкулезді ерте диагностикалау әдістеріне жататын сұрақтарды игеру. Бактериоскопиялық әдіспен зерттеудің артықшылығын білу. Науқастарды әртүрлі әдістермен зеттеу дайындықтарын студенттерге үйрету.

Оқытудың міндеттері: Науқастарды жалпы кешенді клиника - лабораториялық зерттеулерде туберкулездің қоздырғышын анықтау әдістері және диагностикалық тестлер маңызды орын алады. Клиникалық және рентгенологиялық көріністері шамалы ерте диагностикалауды қиындататын аурудың жаңа патоморфозында микробиологиялық диагностикалау әдістерін қолдану бағалы болды. ТМБ бактериоскопиялық әдіспен анықтау DOTS стратегия жағдайында туберкулезді анықтау әдістері ішінде - орын алады.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Микробиологиялық зерттеу әдістері
   
2. 
   Туберкулездің әртүрлі формалары кезіндеТМБ анықтау үшін патологиялық материалдарды зерттеу
   
3. 
   Бактериоскопиялық әдіс - ДОТС бойынша туберкулезді анықтау негізгі әдісі
   
4. 
   ТМБ анықтаудағы бактериоскопиялық әдістің ақпараттылығы
   
5. 
   Цил - Нильсен бойынша жұғынды дайындау техникасы
   
6. 
   Қақырықты ТМБ - ына зерттеу бактериоскопиялық зерттеу әдісін тағайындауға көрсеткіштер
   
7. 
   Қақырық жинау әдістемесі
   
8. 
   Қақырық анализін жинау жиілігі
   
9. 
   Қақырық анализ қортындысына интерпретация жасау
   
10. 
    ТМБ-на қақырықты люменисцентті әдіспен зерттеу, әдістемесі, ақпараттылығы
    
11. 
    Флотация әдісі, әдістемесі, ақпараттылығы
    
12. 
    Бактериологиялық әдіс, әдістемесі, ақпараттылығы
    
13. 
    ТМБ - сын егу үшін қолданылатын орталар
    
14. 
    Дәріге төзімділік, даму механизмі
    
15. 
    Дәріге төзімділікті анықтау әдістемесі
    
16. 
    ДОТС стратегиясы жағдайында бактериолгиялық зерттеуді тағайындау көрсеткіштері
    
17. 
    Бактериябөлуші кім?
    
18. 
    Биологиялық әдіс, зерттеуге көрсеткіштер, ақпараттылығы
    
19. 
    Қақырықта Эрлих тетрадын анықтау нені көрсетеді
    
20. 
    Қанды зерттеу. Туберкулездің әртүрлі формаларымен науқастардың қанындағы өзгерістер.
    
21. 
    Туберкулездің активті формасымен науқастардағы қанның биохимиялық анализіне тән өзгерістер
    
22. 
    Пункциондық биопсия (цитологиялық және гистологиялық зерттеулер)
    
23. 
    Биопсияға қарсыкөрсеткіштер және асқынуы
    
24. 
    Өкпенің вентилациялық қызметін зерттейтін спирографиялық әдіс
    
25. 
    Қан айналым қызметін зерттеу
    

Сабақ беру және оқыту әдістері: (пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, оқулықтармен жұмыс істеу, рефераттар дайындау, жағдайлық есептерді шешу, өз бетінше атқаратын жұмыс тақырыбын талдау, тәжірибелік сабақтардың жеке сұрақтарын тереңдетіп оқыту, барлық туындаған сұрақтар бойынша оқытушымен кеңесу, тестілеу, аралық бақылауды жүргізу, рольдік ойындар; оқытушының бақылауымен науқастармен жұмыс жасау.)

• 
  Әдебиет:
  

Негізгі

1. 
   Игембаева К.С. «Фтизиатрия». (орыс тiлiнен аударылған оқулық). Семей, 2007 ж., 204 б.
   
2. 
   Кұмiсбаева Б.Т., Еркенова Г.С., Жазыбаева П.М., Даутова О.М., Мақүлбаева У.Т. Медицина термиңдерiнiң түсiндiрме сөздiгi. 1998.
   
3. 
   Күмiсбаева Б.Т. Маскүнемдiкпен жанасқан өкпе туберкулезiнiң клиникасы және оның өту барысы. Алматы, 1996 ж.
   

Қосымша:

1. 
   Муминов Т.А., Ни З.И., Ракишева А.С., Турланов К.М. Основные знания по туберкулезу. Алматы. 1983.
   
2. 
   Маскеев К.М., Шефер Л.Б. Туберкулез (руководство для врачей), Алматы, 1996.
   
3. 
   Игембаева К.С. – методикалық құрал, 1993 ж., Семей қаласы.
   
4. 
   Крофтон Дж., Хорн Н., Миллер Ф. Клиника туберкулеза, М., 1996.
   
5. 
   Под ред. Н.В.Путова и Г.Б.Федосеева. Ленинград, 1984 г.
   
6. 
   Рекомендации ВОЗ по лечению туберкулеза. Женева, 1998.
   
7. 
   Урсов И.Г. Профилактика туберкулеза. Новосибирск, 1991.
   
8. 
   Шебанов Ф.В. Туберкулез (учебник для студентов медицинских институтов), Москва, 1981.
   
9. 
   Журнал «Проблемы туберкулеза и болезней легких».
   

• 
  Бақылау (сұрақтар, тестілердің үлгілері, есптердің үлгілері т.б.)
  

Қосымша 1. Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған тестілік сұрақтар

1. ТМ табылуына көбіне нәтижелі лабораторлы тәсіл

1. 
   бактериоскопия
   
2. 
   люминесцентті бактериоскопия
   

С бактериологиялық

3. 
   флотация тәсілі
   
4. 
   барлығыда
   

2. ТМ бактериоскопиялық тексеріс нәтижесін алу мерзімі

1. 
   сол күні
   
2. 
   бір күннен кейін
   
3. 
   7 күннен кейін
   
4. 
   1О күннен кейін
   
5. 
   12 күннен кейін
   

3. ТМ-ны егу тәсілімен қақырықты тексеру нәтижесін алу мерзімі

1. 
   сол күні
   
2. 
   1 күннен кейін
   
3. 
   7 күннен кейін
   
4. 
   1О күннен кейін
   
5. 
   Е. 12 күннен жоғары
   

4. Туберкулез диогнозын дәлелдейтін лабораторлы тексерістер

1. 
   қанның жалпы анализі
   
2. 
   зәрдің анализі
   
3. 
   қанның биохимиялық анализі
   
4. 
   М-ға қақырықтың анализі
   
5. 
   - барлығы дұрыс
   

5. Науқастан алынатын қақырық сынамаларының саны:

1. 
   1 сынама
   
2. 
   2
   
3. 
   3
   
4. 
   4
   
5. 
   5
   

6. Арнайы лабораторияға жіберілгенше қақырық қанша уақыт тоңазытқышта сақталады:

1. 
   1 күнге дейін
   
2. 
   2 күнге дейін
   
3. 
   4 күнге дейін
   
4. 
   5 күнге дейін
   
5. 
   7 күнге дейін
   

7. Cебу қажет болғанда қақырық қанша уақыт тоңазытқышта сақталады:

1. 
   1 күнге дейін
   
2. 
   2 күнге дейін
   
3. 
   4 күнге дейін
   
4. 
   5 күнге дейін
   
5. 
   7 күнге дейін
   

8. Қақырық жинағанда науқас міндетті түрде орындауы керек.

1. 
   1 рет терең дем алып, мұрнымен демді шығаруы керек
   
2. 
   2 рет терең дем алып, мұрнымен демді шығаруы керек
   
3. 
   3 рет терең дем алып, мұрнымен демді шығаруы керек
   
4. 
   4 рет терең дем алып, мұрнымен демді шығаруы керек
   
5. 
   5 рет терең дем алып, мұрнымен демді шығаруы керек
   

9. Қақырық жинағанда науқас міндетті жинау керек.

1. 
   1-2 мл қақырық
   
2. 
   2-3 мл қақырық
   
3. 
   3-4 мл қақырық
   
4. 
   3-5 мл қақырық
   
5. 
   6-7 мл қақырық
   

10. Медицина мекемесіне қаралған кісілердің ішінен туберкулезге күмәндәніп бактериоскопиялық зерттеу жүргізіледі:

1. 
   3 аптадан көп уақыт жөтелу
   
2. 
   туберкулез науқасымен қатынастағылар, бірақ ауру симптомдары жоқ
   
3. 
   өкпеде рентгенологиялық өзгерістері жоқ
   
4. 
   биохимиялық қан анализінде өзгерістер бар
   
5. 
   барлығы дұрыс
   

Қосымша 2. Ақырғы білім деңгейін тексеруге арналған тестілік сұрақтар

1. Жұғындыны микроскоппен...... көру аланында қарайды

1. 
   100
   
2. 
   200
   
3. 
   300
   
4. 
   400
   
5. 
   500
   

2. Қақырықты жинау жүргізіледі.

1. 
   адамдар бар жерде
   
2. 
   палатада
   
3. 
   санитардың бақылауымен
   
4. 
   ашық ауада
   
5. 
   дәрігердің бақылауымен
   

3. Егер 100 зерттеу алаңында 1-ден 3-ге дейін ТМБ анықталса зерттеу нәтижелері қалай тіркеледі:

1. 
   -
   
2. 
   +
   
3. 
   ++
   
4. 
   +++
   
5. 
   ++++
   

4. Егер 1 зерттеу алаңында 1-ден 10-ға дейін ТМБ анықталса зерттеу нәтижелері қалай тіркеледі:

1. 
   -
   
2. 
   +
   
3. 
   ++
   
4. 
   +++
   
5. 
   ++++
   

5. Егер 100 зерттеу алаңында 10-нан 99-ға дейін ТМБ анықталса зерттеу нәтижелері қалай тіркеледі:

1. 
   -
   
2. 
   +
   
3. 
   ++
   
4. 
   +++
   
5. 
   ++++
   

6.Егер 100 зерттеу алаңында 4-ден 9-ға дейін ТМБ анықталса зерттеу нәтижелері қалай тіркеледі:

1. 
   -
   
2. 
   +
   
3. 
   ++
   
4. 
   +++
   
5. 
   ++++
   

7. Егер 1 зерттеу алаңында 10-нан көп ТМБ анықталса зерттеу нәтижелері қалай тіркеледі:

1. 
   -
   
2. 
   +
   
3. 
   ++
   
4. 
   +++
   
5. 
   ++++
   

8. Монорезистенттілік – бұл ТМБ-ның ….. дәріге төзімділігі

1. 
   1
   
2. 
   2 және көп
   
3. 
   изониазид, рифампицинге
   
4. 
   негізгі дәрілерге
   
5. 
   резервті дәрілерге
   

9. Полирезистенттілік – бұл ТМБ-ның ….. дәріге төзімділігі

1. 
   1
   
2. 
   2 және көп
   
3. 
   изониазид, рифампицинге
   
4. 
   негізгі дәрілерге
   
5. 
   резервті дәрілерге
   

10. Мультирезистенттілік – бұл ТМБ-ның ….. дәріге төзімділігі

1. 
   1
   
2. 
   2 және көп
   
3. 
   изониазид, рифампицинге
   
4. 
   негізгі дәрілерге
   
5. 
   резервті дәрілерге
   

Қосымша 3. Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған бақылау сұрақтары

1. 
   Туберкулез қоздырғышын табу әдістері.
   
2. 
   Туберкулез қоздырғышын табу үшін материалдар.
   
3. 
   Бактериоскопиялық зерттеу әдісі.
   
4. 
   Бактериоскопия кезінде ТМБ полиморфизмы қалай көрінеді.
   
5. 
   Бактериологиялық әдіс.
   
6. 
   Биологиялық әдіс.
   
7. 
   Лабораториялық диагностика әдістері.
   
8. 
   Гистологиялық диагностика, туберкулез гранулемасының құрлысы.
   
9. 
   Бронхоскопия көрсеткіші, кері көрсеткіші.
   
10. 
    Трахеабронх талының қалыпты бронхоскопиялық бейнесі.
    

4. Ақырғы білім деңгейін тексеруге арналған бақылау сұрақтары

1. 
   Бактериоскопиялық әдіс – ДОТС стратегиясы бойынша туберкулезді табудың негізгі әдісі. Тағайындау көрсеткіштері.
   
2. 
   ДОТС стратегиясы бойынша қақырық жинау әдісі.
   
3. 
   Бактериоскопия нәтижелеріне интерпретация жасау.
   
4. 
   ДОТС стратегиясы бойынша қақырықты ТМБ-ға бактериологиялық зерттеу көрсеткіштері.
   
5. 
   Науқасты қақырық жинауға дайындау.
   
6. 
   Өкпе туберкулезінің кезеңіне байланысты гемограмма мен биохимиялық қан анализындағы өзгерістер.
   
7. 
   Цитологиялық, гистологиялық диаагностика. Қолданылатын патологиялық материалдар. Науқасты бронхоскопияға дайындау.
   
8. 
   Бронхоскопия, көрсеткіші, кері көрсеткіші, әдісі.
   
9. 
   Спирография. Спирограмманы жазу әдісі. Науқасты дайындау.
   
10. 
    ЭКГ –ны жазу әдісі.