Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Ульянковская основная общеобразовательная школа

Кайбицкого муниципального района Республики Татарстан»

«Рассмотрено» Руководитель МО _______/Развалова Т.А./ Протокол № _____от «__» августа 2012г.

«Согласовано» Заместитель директора по УВР МБОУ «Ульянковская оош» _________/Челнокова Т.П./ «__» сентября 2012г.

«Утверждаю» Директор МБОУ «Ульянковская оош» _________/Челнокова Н.А./ Приказ № ______от «___» сентября 2012г.

Рабочая программа
по татарскому языку в 5 классе
Низамутдиновой Савии Тауфиковны,

учителя татарского языка и литературы

второй квалификационной категории


Рассмотрено на заседании

педагогического совета

Протокол № __от

«__» августа 2012г.

2012-2013 учебный год
5 нчы сыйныф

(105 сәг)
Аңлатма язуы
Эш программасы статусы.
Программа нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды, “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телеукыту программалары”на нигезләнеп төзелде.
Эш программасы структурасы.

Татар теленең эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Эш программасының эчтәлеге.
Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты һәм бурычлары.

• 
  укучыларның башлангыч мәктәптә үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү;
  
• 
  татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грассатик нигезләрен системалы рәвештә үзләштерү;
  
• 
  укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү;
  
• 
  укучыларда тел сиземләү күнекмәләре булдыру;
  
• 
  татар теленең башка телләр арасындагы урыны, татар дөньясы турында мәгълүмат бирү;
  
• 
  халыкларның үзара аңлашып һәм хезмәттәшлек итеп яшәвенә омтылыш тәрбияләү;
  
• 
  укучыларның татар телен өйрәнүгә ихтыяҗын арттыру.
  

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы.

Тыңлап аңлау. Эчтәлеге һәм күләме ягыннан укучыларның яшь үзенчәлекләренә туры килгән бәйләнешле сөйләмне тыңлап аңлау һәм, үз фикереңне белдереп, төп мәгълүмат турында хәбәр итү; җанлы аралашу барышында сөйләмнең эчтәлегенә төшенү һәм фикер алышуда катнашу.

Сөйләү. Коммуникатив максатларны аңлап, аралашу ситуацияләренә бәйле диалог яки монолог төзү; тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле һәм аңлаешлы монологик сөйләм (тасвирлау, хикәяләү, фикер йөртү) булдыру; татар сөйләм этикасы гыйбарәләреннән файдаланып, әңгәмә кору.

Уку. Танышу, эзләнү, өйрәнү, карап чыгу максаты белән уку төрләреннән файдаланып, аңлап уку һәм кирәкле мәгълүматны табу; укылган текстның эчтәлеген кыскача яки тулы итеп сөйләп бирү; вакытлы матбугат язмаларын аңлап уку.

Язу һәм язма сөйләм. Аралашу темаларына бәйле язма сөйләм булдыру. Диктант язу. Бәйләнешле текстларны рус теленнән татарчага язмача тәрҗемә итү. Рәсми аралашу кәгазьләре (белдерү, хат, тәрҗемәи хәл, гариза) язу.
Укыту планында 5 нчы сыйныфта татар теленнән атнага 3 сәгать вакыт бирелә. Татар теленнән тематик планны “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен укыту программалары”на (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2010) нигезләнеп төзедем. Программада 105 сәгать каралган.

№	Сәгать саны	Тема	Лексика	Грамматика
6	20	Без мәктәптә	Язма эш, хата, күчермәскә кирәк, дәрес әзерләргә кирәк;	исемнәрнең тартым белән төрләнеше; тартыклар чиратлашуы; инфинитив + кирәк формасы; бәйлек сүзләр.
2.	19	Мин өйдә булышчы	Гаҗәп, табигать , искиткеч, хөрмәтле, җылы, кояшлы, быел, узган ел, җыештыра, тузан суырта, су сибә, куша, арып кайта, чүп чыгара, кер үтүкли, балык тота, алдында, артында, янында, каршысында.	- Боерык фигыль; - Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык-юклык формасы; хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше; х з х ф-нең юклык формасында зат-сан белән төрләнеше. - Билгеле үткән заман хикәя фигыль; б ү з х ф-нең зат-сан белән төрләнеше, - Инфинитив - Теләк белдерүнең килә сүзе белән төзелмәсе. - Исемнәрнең тартым белән төрләнеше
3	15	Бергә эшлә, бергә аша.	Минемчә, минем фикеремчә, мин риза, мин ризатү түгел, әлбәттә, минем уйлавымча, беренчедән, икенчедән, орлык, тегермән, ипи изү, мичкә ягу, икмәк пешү.	өчен бәйлеге; кереш сүзләр; сорау, киңәш бирү, кушу формалары; инфинитив + телим структурасы; зат алмашлыклары;
4	11	Ничек эндәшсәң, шулай җавап бирерләр.	Эссе, яңгырлы, буранлы, йомшак, җилле, шалтырый, шалтырата, телефон трубкасы, күрше, чакырыгыз әле.	Сыйфат дәрәҗәләре; Фигыльнең заман формалары; өчен бәйлеге;
5	12	Минем туган көнем	Түрдән уз, яңа гына, кыста, тукберкөн, искиткеч, тәртип, иске, ризык, сүзсез.	бәйлек сүзләр кулланышы,; фигыльнең үткән заман формасы; боерык фигыль 3 зат, барлык, юклык формасы;;
6	9	Минем дустым бар	Игьтибарлы, гадел, ярдәмчел, шәфкатьле, алдашу, рөхсәт ит, әйтергә онытканмын, куркам, сындырырсың, капма, очлама, күп ясама, качкан, батыррак, әләкче, вату, ватык, акылга өйрәтү, чишенү бүлмәсе.	зат алмашлыкларының килеш белән төрләнеше; билгеле, киләчәк заман, билгесез киләчәк заман формалары; инфинитив + рөхсәт ит, инфинитив + ярый, инфинитив +мөмкин, инфинитив + ярата структуралары; фигыльнең заман формалары; билгесез киләчәк заман формасы.
7	5	Дүрт аяклы дусларыбыз.	Койрыгын болгый, ук яна (күзләре) томырылып чаба, бөтерелә, колаклары үрә тора, тәпиен бирә, ягымлы,	исемнәрнең тартым белән төрләнеше, тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше, күрсәтү алмашлыклары, килеш белән төрләнеше;
8	5	Без спорт яратабыз	Тән әгъзалары исемнәре, сызлый, теш табиибы.
9	2	Без Татарстанда яшибез	Үзара дус, җиләк-җимеш агачлары исемнәре, кош, җәнлек исемнәре, күрше, көтүче, төзүче, чакрым, башкала, борынгы, татклы, горурлык, татарча көрәш, ат чабышы, капчык белән сугышу, чүлмәк вату, баганага менү, танылган, атаклы, ашъяулык, бүләк җыялар.	исем ясагыч кушымчалар, фигыль формалары, бәйлекләр.
10	7	Светофор – минем дустым
11	4	Диктантлар язу.
12	1	Изложение

5 нче сыйныфны тәмамлаган рус телендә сөйләшүче балалар үзләштерергә тиешле белем –күнекмәләр.

ЛЕКСИК-ГРАММАТИКМИНИМУМ

1. Сан,тартым белән төрләнгән исемнәргә килеш кушым-чаларын ялгау тәртибенг амәлиүзләштерү:апа+лар ++ ым + ны; дәф + тәр + ләр + егез + гә.

Искәрмә. Туганлык атамаларында тартым кушымчасы тамырдан соң ялгана: әни + ем + нәр + не; эне + м + нәр + нең.

2. 
   Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнүен кабатлау.
   
3. 
   Алмашлыкларның җөмлә төзүдә куллану үзенчәлекләрен белү. Бу — абыем. Аның исеме — Марат. Бу — безнең мәктәп. Ул яңа. Без аны яратабыз.) Татар һәм рус телләрендә аларның охшашлыгы һәм аермаларын аңлап үзләштерү.
   
4. 
   Берлек һәм күплек сандагы тартымлы исемнәрне сөйләмдә дөрес куллануга ирешү. Тартым кушымчасы мәгънәсенең рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен белү.
   
5. 
   Фигыльнең инфинитив формасын модаль сүзләр белән кулланып, җөмлә калыплары төзергә өйрәтү: барырга кирәк (кирәкми), алырга ярый (ярамый), сөйләргә тиеш (түгел), әйтергә мөмкин (түгел). Бу калыпның рус теле белән охшашлыгына басым ясау.
   
6. 
   Хәзерге заман хикәя фигыльне сөйләмдә дөрес куллану күнекмәләрен ныгыту.
   
7. 
   Билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фигыльләрне зат һәм сан белән төрләндереп, сөйләм оештыру өстендә эшләү.
   
8. 
   Билгесез киләчәк заман хикәя фигыльнең (ыр, -ер, -р) зат-сан, барлык-юклык белән төрләнүен үзләштерү.
   
9. 
   Баш һәм юнәлеш килешләрен таләп итүче бәйлекләрне танып белергә һәм сөйләмдә файдаланырга күнектерү.
   

10. 
    Ас, өс, ал, урта, ян сүзләреннән ясалган бәйлек сүзләрнең мәгънәсен, русчага тәрҗемә итү үзенчәлекләрен һәм кулланылышын гамәли үзләштерү. Буенда, буйлап, буенча бәйлек сүзләрен урынлы куллана белү.
    
11. 
    Бәлки, билгеле, димәк, беренчедән, икенчедән, минемчә, синеңчә кебек кереш сүзләрнең кулланылыш үзенчәлекләре белән танышу.
    

12. 
    Татар сөйләмендә актив булган урын, вакыт рәвешләрен дөрес кулланырга өйрәтү.
    
13. 
    -даш/дәш, -таш/тәш (сыйныфташ, юлдаш); -лык/лек (дуслык, шатлык); -кыч/кеч кушымчалары ярдәмендә ясалган исемнәрнең; кушма сүзләрнең (башваткыч, тизәйткеч); парлы сүзләрнең (тиз-тиз) мәгънәләренә төшендерү. Аларны русчага дөрес тәрҗемә итәргә өйрәтү.
    
14. 
    Бу, шул, теге алмашлыкларының килеш формаларын
    

истә калдыру.

15. 
    Җөмләнең баш кисәкләрен табарга, аларны төрле сүз төркемнәре белән белдерергә һәм рус теле белән чагыштырырга өйрәтү.
    
16. 
    Хикәя, боерык, сорау җөмләләрдә сүз тәртибе үзенчәлекләрен рус теле белән чагыштырып өйрәнү.
    

Язма эшләрне тикшерү һәм бәяләү

Укучыларның тел һәм сөйләм материалын үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү өчен, татар теле дәресләрендә төрле язма эшләр үткәрелә.

Рус телендә сөйләшүче балалар өчен татар теленнән язма эшләр ике төркемгә бүленә:

1) өйрәтү характерындагы эшләр (изложение, сочинение);

2) контроль эшләр (сүзлек диктанты; хәтер, күрмә, иҗади
диктантлар).

Диктант яздыру өчен, төрле характердагы материал (аерым сүзләр, аерым җөмләләр, бәйләнешле текст) сайланырга мөмкин. Диктант яздыру өчен сайланган бәйләнешле текст уртача авырлыкта, лексикасы, эчтәлеге һәм грамматик төзелеше ягыннан укучыларга аңлаешлы булырга тиеш, ә инде үзләштерелмәгән сүзләр очраса, укытучы аларны тактага яза һәм аңлата. Диктантны яздырганчы, укытучы текстны тиешле интонация белән һәм укучыларның яшь үзенчәлекләренә туры килгән темпта укып чыгарга, ә диктантны язып бетергәч, аны тикшереп чыгу өчен балаларга мөмкинлек бирергә тиеш.

Язма эшләрне тикшергәндә, укытучы аларның эчтәлеген бәяли, орфографик һәм пунктуацион хаталарын төзәтә. Күп эшләрдә бер үк төрле хата кабатланса, укытучы бу материалны тагын бер тапкыр аңлатырга һәм дәрестә аңа махсус тукталырга тиеш. Әгәр хаталар индивидуаль характерда булса, укучылар белән шәхси эш алып барырга кирәк. Сүз берничә урында дөрес, ә аерым бер урында хаталы язылган икән, бу ялгыш дип саналмый. Бер үк хата берничә сүздә кабатланса, бу бер ялгыш дип исәпләнә.

Язма контроль эшләр өчен барлык укучыларның билгеләре сыйныф журналына куела. Өйрәтү характерындагы язма эшләргә килгәндә, бары тик уңай билгеләрне генә сыйныф журналына куярга мөмкин.

Уку елы дәвамында язма эшләрнең саны һәм төрләре укучыларның лексик-грамматик һәм сөйләм материалын үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү максатыннан чыгып билгеләнә.

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә «5»ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1—3 төзәтүе яки 1—2 орфографик хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4—5 төзәтүе яки 3—5 орфографик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә «2»ле куела.

Диктантның күләме һәм аны бәяләү

Сыйныфлар	Уку елы башында	Уку елы ахырында
V	35— 40 сүз	40— 45 сүз
VI	45 — 50 сүз	50— 55 сүз
VI	55— 60 сүз	60— 65 сүз
VIII	65— 75 сүз	75 — 80 сүз
IX	80— 90 сүз	90—100 сүз
X	95—105 сүз	105—115 сүз

Пөхтә һәм төгәл язылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион хатасы булган диктантка «5»ле» куела.

Пөхтә һәм төгәл язылган, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуа-цион хатасы булган диктантка «4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4—6 орфографик, 6 пунктуа-цион хатасы булган диктантка «3»ле куела.

Пөхтә язылмаган, 7 дән артык орфографик, 7 дән артык пунктуацион хатасы булган диктантка «2» ле куела.

Язма сөйләмне тикшерү һәм бәяләү

Укучыларның бәйләнешле язма сөйләм күнекмәләре өйрәтү характерындагы изложениеләр һәм сочинениеләр ярдәмендә тикшерелә. Алар белән беррәттән башка язма эшләр дә кулланыла: сорауларга язмача җавап бирү; рус теленнән татар теленә текстларны язмача тәрҗемә итү; укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген язмача сөйләп бирү (изложение); бирелгән ситуация яки тәкъдим ителгән тема буенча фикерләрне язмача белдерү (сочинение) һ. б. Язма сөйләмне бәяләгәндә, эчтәлекнең тулылыгына һәм эзлекле-легенә, җөмлә калыпларының грамматик яктан дөреслегенә һәм төрлелегенә, стиль бердәмлегенә игътибар итәргә кирәк. Изложение һәм сочинение өчен ике билге куела: беренчесе эшнең эчтәлеге өчен, икенчесе — грамоталы язуга.

Изложениеләрне бәяләү

Изложение яздыру өчен хикәяләү, тасвирлау һәм фикер йөртү характерындагы текстлар яки өзекләр алына. Алар рус телендә сөйләшүче балаларга аңлаешлы булырга, аларның яшь үзенчәлекләренә туры килергә һәм бәйләнешле сөйләм күнекмәләрен үстерүне истә тотып сайланырга тиеш.

Укылган яки тыңланган текст белән эшләү барышында укучыларның фикер йөртүләренә, текст эчтәлегеннән чыгып нәтиҗәләр ясый белүләренә, сүз байлыгыннан һәм җөмлә калыпларыннан урынлы файдалана алуларына, грамоталы-лыгына төп игътибар бирелә.

Сыйныфлар	Уку елы башында	Уку елы ахырында
V	55— 65	65— 75
VI	70— 80	85— 95
VII	90— 95	100—110
VIII	110—120	120—130
IX	130—140	140—150
X	150—160	165—175
XI	175—180	190—210

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган, ләкин 2—3 эчтәлек ялгышы, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4—5 орфографик, 4—5 пунктуацион һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә «3»ле куела.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орфографик, 6 дан артык пунктуацион һәм грамматик хаталары булган эшкә «2»ле куела.

Тикшерү характерындагы язма эшләрнең саны

Эш төрләре Сыйныфлар	Сүзлек диктанты	Диктант	Изложение	Сочинение
V	2	2
VI	2	2	—	—
VII	2	2	—	—
VIII	2	2	2	—
IX	2	1	1	1
X	2	1	1	1
XI	2	1	1	1

Тыңланган текстның эчтәлеге тулы, эзлекле һәм дөрес язылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 1 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге эзлекле һәм дөрес язылган, ләкин 1—2 эчтәлек ялгышы җибәрелгән, 2—3 орфографик, 2—3 пунктуацион яки 2—3 грамматик хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге өлешчә эзлекле язылган, 4—5 орфографик, 4 пунктуацион яки 4—5 грамматик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Тыңланган текстның эчтәлеге бөтенләй ачылмаган, эзлекле язылмаган, 6 дан артык орфографик, 5 тән артык пунктуацион яки 6 дан артык грамматик хатасы булган эшкә «2»ле куела.

Сочинениеләрне бәяләү

Сочинение укучыларның тормыштагы күзәтүләреннән алган тәэсирләрен язмада грамоталы һәм эзлекле бирә белү, әдәби әсәрнең эчтәлеген үз сүзләре белән образлы телдә бәйләнешле итеп яза алу мөмкинлеген тикшерү максатыннан яздырыла. Алар укучыларның тел һәм әдәбият дәресләрендә алган белемнәрен ныгыту, тирәнәйтү һәм камилләштерүне күздә тотып үткәрелә.

Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге тулы ачылган, 1 орфографик, 1 пунктуацион яки 2 грамматик хатасы булган эшкә «5»ле куела.

Йомгаклау билгесе

Йомгаклау билгесе чирек, яртыеллык һәм уку елы ахырында куела. Ул, беренче чиратта, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләре, бәйләнешле сөйләм төзи белү осталыгы, татар телендә аралаша алу мөмкинлекләреннән чыгып, шул ук вакытта язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш

Предмет	Сыйныф	Барлык сәгатьләр саны	Атнага сәгатьләр саны	Контроль эшләр саны	Өйрәтү характерында мөстәкыйль эшләр саны	БСҮ дәресләре саны	Дәреслекнең авторы, елы
Татар теле	5	105	3	10	4	11	Р.З. Хәйдәрова 2011

следующая страница>