Психология, психиатрия және наркология кафедрасы
СИЛЛАБУС
Пән «Жас ерекшелік психология»
Мамандық 5В 110100 «Мейірбике ісі»
Оқу сағатының саны 135 сағат
Курс 2
Семестр 1
Қарағанды 2012
Силлабус жұмыс бағдарламасына сәйкес жасалынға мамандық 051102 «Қоғамдық денсаулық сақтау» (3.07.476-2006, 01.12.2006 №582 ҚР ДСМ бұйрығы).
Силлабус психология, психиатрия және наркология кафедрасының отырысында қаралды
_____._____________ 2012ж. № ____ хаттама
Кафедраға жауапты:
м.ғ.к., доцент _________________ Любченко М.Ю.
Психология, психиатрия және наркология кафедрасының оқытушылары жайында мәлімет
Психология, психиатрия және наркология кафедрасының меңгерушісі:
Любченко Марина Юрьевна, медицина ғылымының кандидаты, доцент, педагогикалық еңбек өтілі – 14 жыл. Телефон нөмірі (үй): 41-94-75.
Ғылыми қызығушылығы: психиатрия мен соматикалық медицинадағы депрессиялық
жағдайлар , шизофрения кезіндегі тотығу метоболизмі бұзылысы, психосоматикалық
медицина мен психотерапия.
Ғылыми мектебі: клиникалық ординатура, “Әйелдердегі үздіксіз, ұстамалы-өршімелі ағымды шизофренияның клиникалық-психопатологиялық бейнесі мен тотығу метоболизмінің ерекшелігі” тақырыбында кандидаттың диссертация қорғаған (2002). С.Д. Асфендияров атындағы қазақ мемлекеттік медициналық университеті, ғылыми жетекшісі: м.ғ.д. Измаилова Н.Т., мамандығы 14.00.18 – психиатрия. Психология, педагогика және психиатрия, наркология пәндерінен орыс тілінде дәріс оқиды.
Оқытушылар:
Базяк Юрий Иванович – ассистент, педагогикалық жұмыс өтілі – 39 жыл, дәрістер оқып, психология, педагогика, психиатрия және наркология пәндерінен орыс тілінде сабақ береді. Тел: 75-25-08.
Ғылыми қызығушылығы: психотерапияны шекаралық жүйке-психикалық бұзылыстары мен наркология және жұмыс барысындағы шеберлілікті арттыру бағытында қолдану.
Сыздыкова А.Қ. – ассистент, педогогикалық жұмыс өтілі – 28 жыл, психология, педагогика, психиатрия және наркология пәндерінен орыс және қазақ тілдерінде дәрістер оқып, тәжірибелік сабақтар жүргізеді.
Телефоны 51-77-28
Ғылыми қызығушылығы: әлеуметтік-психологиялық қарым-қатынастардың негізі.
Мациевская Лариса Леонардовна – ассистент, педогогикалық жұмыс өтілі – 10 жыл, психология, педагогика, психиатрия және наркология пәндерінен орыс тілінде сабақ береді.
Телефон: 75-43-96
Ғылыми қызығушылығы: клиникалық психология, шекаралық бұзылыстарда психотерапия қолдану мен психосоматикалық медицина.
Гершман
Виктория Валерьевна – ассистент, педогогикалық жұмыс өтілі – 4 жыл, психология, педагогика, психиатрия және наркология пәндерінен орыс және ағылшын тілінде тәжірибелік сабақтар жүргізеді.
Телефон:41-92-04
Ғылыми қызығушылығы: шекаралық психиатрия, психосоматикалық медицина мен қазіргі заманғы психотерапиялық психотехникалардың жаңа түрлерін қолдану.
Кашалакова Пакизат Рымгалиевна – ассистент, педогогикалық жұмыс өтілі – 5 жыл, психология, педагогика пәндерінен орыс және қазақ тілдерінде тәжірибелік сабақтар жүргізеді.
Телефон: 75-53-01.
Ғылыми қызығушылығы: этнопсихология және педогогикалық психология.
Байдуйсенова Шолпан Бекназаровна – ассистент, психология, педагогика пәндерінен орыс және қазақ тілдерінде тәжірибелік сабақ жүргізеді.
Ғылыми қызығушылығы: психотерапия және әлеуметтік психология.
Шидерхан Назгүл - ассистент, психология, психиатрия және наркология пәндерінен орыс және қазақ тілінде тәжірибелік сабақтар жүргізеді.
Ғылыми қызығушылығы: алкоголизм кезіндегі психикалық бұзылыстар, этнопсихология мен клиникалық психология.
Байланыс ақпараты: психология, психиатрия және наркология доценттік курсы ММ “Облыстық психоневрологиялық диспансер” мекен-жайы: Гастелло көшесі, 23 үй. тіркеу бөлімінің тел 51-38-07, қабылдау бөл.тел 51-26-59 кафедрамен қосуды өтіну керек.
Пәннің саясаты:
“ Психология негізі” пәнін оқу барысында студент психикалық үрдістердің біртұтастығын және тұлғаның ерекшелігі мен оның толысу мүмкіндіктерін, қарым қатынас жасаудың тиімді жолдарын, өзінің творчествалық мүмкіндіктерін кеңейту, интегративті , біртұтас дәрігерлік-гуманистикалық дүниетаным қалыптастырып, сонымен қатар біздің курс тұлғаның көзқарасын кеңейтіп, өзін-өзі тануға бағытталған шараларға баса назар аударады. Курс оқытушылары студенттерді психологиядағы бірқатар танымал клиникалық-экспериментальдық зерттеу тәсілдерімен, дәрігердің тәжірибесі барысында қажеттілік туындайтын қарапайым психотерапиялық әдістермен таныстырады. Бұған қоса психология, психиатрия және наркология доценттік курсы студенттерді әртүрлі дәрігерлік шеберлікті шыңдауға ықпалын тигізетін, өзін-өзі тануға арналған психотерапиялық тренингтер мен шараларға қатысуға шақырады. Бұл мүмкіндік студенттердің психологиялық ғылыми үйірмеге қатысуы барысында жүзеге асып, олар сонымен қоса клиникалық психодиагностика және психологиялық экспериментке қатысы алады.
Курста студенттердің өздік жұмыс жасауына көптеген мүмкіндіктер жасалған: жалпы және медициналық психология бойынша қолданылатын әдебиеттердің тізімі, психология мен психотерапиядан әдістемелік жұмыстар және психодиагностикалық тетсілерге арналған нұсқаулық материалдар бар.
Психология, психиатрия және наркология курсы әсіресе медициналық психология мен психотерапия бағыттарына баса көңіл бөледі. Курс оқытушылары студенттерге этико-деонтологиялық нормаларды сақтау мен дәрігерлік аядағы қарым-қатынас мәдиениетін біліп, оларды сақтауды қадағалайды. Курста оқып жүрген студенттер жоғарыда аталған тәртіптерді, ЖОО оқу дисциплинасының талаптарын және өз әріптестері, педагогтар және клиникадағы пациенттермен қарым-қатынас мәдениетін қатаң сақтауы керек. Егер оқу тәртібін сақтамаған жағдайда оның өрескелдік деңгейіне қарай доценттік курс ҚММА-мен бекітілген айыппұл салу шаралары қолданады.
2. Бағдарлама:
-
Кіріспе. Психология фундаментальдық ғылымның бірі және базистік оқу пәні ретінде медициналық білім берудегі белгілі бір мамандықты таңдаған тұлғаға творчествалық потенциалын арттырудағы көшбасшы болып табылады. Психология адам психикасының
дамуы және өмір дағдысының бір ерекше ұштығы ретіндегі қызмет атқару заңдылықтарын, басты психикалық үрдістер мен тұлға, индивидуальдылықты зерттейді. Психологиялық құбылыстарды талдайтын, тұлға ның әрекетін түсіндіретін және өздік анализ, өзін тану және тұлға ретінде шыңдала түсу сияқты жағдайларды білу болашақ маманнның аяғынан тұрып кетуіне көп көмек береді.
Пәннің мақсаты – психиканың даму заңдылықтарына, психикалық әрекеттердің механизмдерін игеру барысында соларға сүйене отырып тұлғада психологиялық компеттенттілік және жеке басқа психогигиеналық қарым-қатынас, тиімді қатынас дағдыларын қлыптастыру болып табылады.
Пән міндеттері:
-
Жас ерекшелік психология туралы түсінікті қалыптастыру және оның қоғамдық денсаулық сақтау жүйесіндегі орны -
эффективті қарым-қатынас дағдыларын және тұлғаға психогигиеналық қатынасты дамыту -
әр-түрлі жас даму кезендер ерекшеліктерімен таныстыру -
психикалық дамудағы әр жас кезенің рөлімн таныстыру -
психологиялық діагностика әдістерімен таныстыру -
психогигиена мен психопрофилактика түсініктерін қалыптастыру -
балалар мінез-құлқындағы әртүрлі ерекшеліктерді талдау мен интерпретациялау, алған білімді тәжірбиеде қолдана негізгі әдістерімен таныстыру
Оқытудың соңғы нәтижесі
Студент білуі керек:
-
жас ерекшелік психологияның негізгі даму кезеңдерін және негізгі бөлімдерін -
қоғамдық денсаулық сақтау жүйесіндегі тұлғааралық қатынастардың деңгейлері, құралдары, түрлерінің ерекшеліктерін -
әр бір жастын психикалық ерекшеліктерінің көрінісі туралы түсінікті -
жас ерекшелік дағдарыс ұғымдармен және туралы түсінікті -
психологиялы дағдарыс психопрофилактика принциптерін -
психопрофилактика түрлерін
Жасай білуі керек:
-
кәсіби қарым-қатынаста конструктивті қатынасты орната білу, коммуникативті дағдыларды қолдану -
санитарлы-ағарту жұмысын және психогигиеналық шараларды жүргізіп, ұйымдастыру -
әлеуметтік реабилитация принциптері мен шараларын қолдану
Келесі дағдыларды игеруі керек:
-
психогигиеналық (психопрофилактикалық) бағытты денсаулық сақтау басқарушысының жұмысында қолдану -
қоғамдық денсаулық сақтау жүйесінде психотерапевтік ортаны қалыптастыру мен сақтау
Пәннің пререквизиттері мен постреквизиттері:
Пререквизит: Психология негіздері
Постреквизит: Қоғамдық денсаулық. Балалар және жасөспірімдер гигиенасы
Пәннің қысқаша сипаттамасы. Психология пәні мен оның міндеттері. Әр-түрлі даму кезендегі психикалық көріністері. Жас дағдарыс кезендері. Психологиялық диагностика негіздері. Психогигиена мен психопрофилактиканың негізгі принциптері. Психологиялық қорғаныс. Психотерапияның принциптері мен әдістері.
-
Тақырыптық жоспар (дәрістер, тәжірибелік, семинарлық, лабараторлық және оқытушының көмегімен жүргізілетін өздік сабақтар):
Дәрістердің тақырыптық жоспары
Дәрiстердiң тақырыптық жоспары:
|
№ |
Тақырыптардың атауы |
Өткiзудi форма |
Ұзақтылығы |
|
1 кредит | |||
|
1 |
Жас ерекшелік пәні және міндеттері |
Ауқымды дәріс |
1 |
|
2 |
Даму теориясы (биогенетикалық (Ст.Холл, К.Бюлер) және әлеуметтікгенетикалық концепциялар (Дж.Уотсон,Эд.Торндайк, Б.Скиннер). Конвергенция теориясы (В.Штерн). Психоаналитикалық теория (З.Фрейд, А.Фрейд, М.Клейн).) |
Ауқымды дәріс | |
|
3 |
Даму теориялары (Э.Эриксонның эпигенетикалық даму теориясы Ж. Пиаженің интеллектінің операционалдық теориясы. Выготскидін жоғарғы психикалық мәдени-тарихи теориясы) |
Ауқымды дәріс |
1 |
|
4 |
Нормалді және аномалді. даму |
Ауқымды дәріс |
1 |
|
5 |
Даму дағдарысы |
Мәселелі дәріс |
1 |
|
|
2 кредит | ||
|
1 |
Даму кезендері Нәрестелік жастағылардың психологиялық ерекшеліктері Сәби жастағылардың психикалық дамуы. |
Мәселелі дәріс |
1 |
|
2 |
Мектеп жасына дейінгілердің психикалық дамуы. |
Ауқымды дәріс |
1 |
|
3 |
Бастауыш мектеп жасындағы балпның дамуы. |
|
1 |
|
4 |
Жеткіншектін псхологиялық ерекшеліктері. |
|
1 |
|
5 |
Балғын жастық психологиясы. |
|
1 |
|
3 кредит | |||
|
|
Педагогикалық псхология пәні және міндеттері |
|
1 |
|
|
Педагогикалық іс-әрекеттін психологиясы |
|
1 |
|
|
Тәрбие психологисы |
|
1 |
|
|
Оқу психологиясы |
|
1 |
|
|
Психопрофилактика өтізудегі психологиялық механизімдерді ұйымдастыру |
|
1 |
|
|
Барлығы 15 | ||
Тәжірибелік сабақтарының тақырыптық жоспары:
|
№ |
Тақырыптардың атауы |
Өткiзудi форма |
Ұзақтылығы |
|
1 кредит | |||
|
1 |
Жас ерекшелік психологиясының зерттеу пәні, мәселесі және салалары, негізгі ұғымдары. |
Ауызша |
2 сағ |
|
2 |
Жас және психика дамуының қозғаушы куштер мәселесі. |
Кіші топтпрмен жұмыс (TBL) |
2 сағ |
|
3 |
Шетел зертеушілерінің енбектеріндегі психикалық даму кезендері. |
Семинар (PBL) |
2 сағ |
|
4 |
Отандық психологиядағы психикалық даму кезендері. |
|
|
|
5 |
Бала корқынышы және агрессия |
Кіші топтпрмен жұмыс (PBL) Ауызша
|
2 сағ 2сағ |
|
2 кредит | |||
|
1 |
Мектеп жасына дейінгілердің психикалық дамуы. Бастауыш мектеп жасындағы баланың дамуы |
Семинар (CBL) |
2 сағ |
|
2 |
Жеткіншектін псхологиялық ерекшеліктері. Балғын жастық психологиясы. |
Кіші топтпрмен жұмыс (TBL) |
2сағ |
|
3 |
Даму барысындагы ауытқулар. Дарындылық |
Семинар (CBL) |
2 сағ |
|
4 |
Ересек адам псхологиялық ерекшеліктері |
Семинар (CBL) |
2 сағ |
|
5 |
Кәрілік шақ |
Семинар (CBL) |
2сағ |
|
3кредит | |||
|
1 |
Тәрбие стилі |
Кіші топтпрмен жұмыс (TBL) |
2сағ |
|
2 |
Кем тар ,ауытқу бар балар жанұйялар |
Ауызша |
2сағ |
|
3 |
Оқыту процесіндегі тұлғаның дамуының әлеуметтік жағдайлары |
|
|
|
4 |
Қиын оқушылар –педагогикалық жағынан қараусыз қалған оқушылар |
|
|
|
5 |
Педагогикалық такті мен этиканың психологиялық негіздері |
|
|
|
|
Барлығы: 30сағ | ||
СӨӨЖ – дің тақырыптық жоспары
|
№ |
Тақырыптардың атауы |
Өткiзудi форма |
Ұзақтылығы | ||
|
1 кредит | |||||
|
1 |
Даму дағдарыстары |
Ауызша |
2 сағ | ||
|
2 |
Сәби жастағылардың психикалық дамуы |
Кіші топтпрмен жұмыс (TBL) |
2 сағ | ||
|
3 |
Ерте сәбилік шақтың негізгі жетістіктері. |
Семинар (PBL) |
2 сағ | ||
|
4 |
Мектеп жасына дейінгі балалардың жемісті іс-әрекет түрлерінің дамуы. |
Кіші топтарда жұмыс |
| ||
|
5 |
Кіші мектеп оқушысының негізгі психологиялық жетістіктері. |
Сұхбаттасу |
2 сағ | ||
|
|
Жасөспірім кезендегі ерекшеліктер мен қиындықтар |
Сұхбаттасу |
| ||
|
|
Кәсіби бағдарлану жасөспірімдік кезеңнің жетістігі ретінде. |
Кіші топтарда жұмыс |
| ||
|
|
Жеткіншек жаста өзіндік сананың дамуы. |
Тренинг |
| ||
|
2 кредит |
|
| |||
|
1 |
Сәбилік кезеңдегі пассивті және активті сөйлеудің алғы шарттары. |
Сұхбаттасу |
2 сағ | ||
|
|
Кіші мектеп жасындағы жеке адамдық даму |
Сұхбаттасу |
| ||
|
|
Жас өспірім жастың дағдарысы |
Кіші топтарда жұмыс |
| ||
|
|
Жас өспірімдердің ересектермен қарым-қатынастарының ерекшеліктері.. |
Сұхбаттасу |
| ||
|
2 |
Э.Эриксоннің эпигенетикалық даму теориясы |
Сұхбаттасу |
2сағ | ||
|
3 |
Ересектік шақтың дағдарысы. |
Кіші топтарда жұмыс |
2 сағ | ||
|
4 |
Қартаюдың биологиялық және әлеуметтіқ критерийлері. |
Тренинг |
2 сағ | ||
|
5 |
Сенімділік трейнингі |
Кіші топтарда жұмыс |
2сағ | ||
|
3кредит |
|
тасу | |||
|
1 |
Қазіргі кездегі білім |
Сұхбаттасу |
2сағ | ||
|
2 |
Мұғалім психологиясы |
Кіші топтарда жұмыс |
2сағ | ||
|
3 |
Қиын оқушылар –педагогикалық жағынан қараусыз қалған оқушылар. |
Сұхбаттасу |
| ||
|
4 |
Оқыту педагогикалық серіктестік және білім беру процесіндегі қарым-қатынас |
Сұхбаттасу |
| ||
|
5 |
Ерте жүктілікті алдын алу профилактикасы |
Кіші топтарда жұмыс |
| ||
|
6 |
Алкогализм, нашақорлық және шылым шегіу алдын алу профилактикасы |
Тренинг |
| ||
|
7 |
Суицид мәселесі |
Кіші топтарда жұмыс |
| ||
|
8 |
Трейнинг негіздері |
Сұхбаттасу |
| ||
|
|
Барлығы: 30сағ |
| |||
Консультация уақыты: кеңесу әр аптаның сәрсенбі күні сағат 16:00- ден 18:00-ге дейін
Аралық бақылаудың уақыты: 7-ші сабақта
Қорытынды бақылаудың уақыты: соңғы сабақта
Студенттердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
СӨЖ – ның тақырыптық жоспары
|
№ |
Тақырып атауы |
Өткізу формасы |
Ұзақтығы |
|
1 |
Эриксоннің эпигенетикалық даму теориясы. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
2 |
Баланың интеллектуалдық даму кезеңдері. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
3 |
Бала ойлауындағы эгоцентризм. Эгоцентрикалық сөйлеу |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
4 |
Рекапитуляция концепциясында психикалық даму түсінігі. (Холл) |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
5 |
Бала дамуын зерттеудегі қалыпты қөзқарас.(Гезел, Л.Термен) |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
6 |
Оқушының эстетикалық талғамын қалыптастырудың психологиялық сипаты. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
7 |
П.Я.Гальпериннің ақыл-ой әрекетін кезең бойынша қалыптастыру теориясы. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
8 |
Қазіргі кездегі білім беру жүйесінің бағыттары. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
9 |
Медбикештердін педиатрия бөлімінде жұмыс атқару ерекшеліктері. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
10 |
Жасөспірім суициді: Себебі. Профилактика әдістері |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
11 |
Жүктілік кезінде дайындық,жүкті әйелдердін психологиясы |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
12 |
Алкогализм, нашақорлық және шылым шегіу алдын алу профилактикасы |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
13 |
Педагогикалық өзара әрекеттестік, қарым-қатынас пен оқу-педагогикалық іс-әрекеттегі кедергілер |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
14 |
Педагог мамандығына лайықты сапалар. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
15 |
Қарттық шақтың іс-әрекеттерінің қалыптасуына қоғамдық қызығушылықтардың мәні. |
Реферативтік мәлімдеме, тақырыпты меңгеру |
3 |
|
|
Барлығы: |
|
45 |
-
Пән бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру кестесі 1-5-ге дейін, 3-ші сабақта аралық бақылау, 6-9-ға дейін 8-шы сабақта (қорытынды кеңес) -
Негізгі және қосымша әдебиеттер.
Негізгі :
-
Асылханова М.А. Психология: Жас ерекшелік және педагогикалық психология тұрғысынан таным әрекеттерін қалыптастыру жолдары:Оқу құралы/ Асылханова М.А.. - Алматы: АлМУ, 2000. - 47б. -
БейсенбековаГ.Б., Молдабаева Р.А., Нұрғалиева С.М. Жас ерекшелік психологиясы: Оқу-әдістемелік құралы. – Қарағанды: ҚарМУ баспасы ,2005 -
Мұқанов М. Жас және педагогикалық психология. Алматы, 2002.
Қосымша:
-
Жарықбаев Қ.Б. Жан тану негіздері Алматы.,2002. -
Жарықбаев Қ. Қазақ тәлім-тәрбиесі А., 2005 -
Итбаев Н.И. Жалпы психология. Ақмола, 2002. -
Сәбет Бап-Баба Жалпы психология Алматы., 2003
Орыс тіліеде:
Негізгі:
-
Бандура А., Уолтерс Р. Подростковая агрессия. М. 2000 -
Немов Р.С. Психология. СС в 3-х томах. Т. 1. - М., 2005 -
Петровский А.В. Введение в психологию. – М.,1995 -
.
Ағылшын тілінде:
1. Michael J., Goldshtein, Bruse L., Baker, and K. Jamison Abnormal Psychology: experience, origins, and intervtntion. 1986.
-
Robert S. Feldman. Understanding Psychology. 1990, 1987 by McGraw – Hill Inc.
-
Оқыту мен сабақ беру түрлері -
Дәрістер: ауқымды, мәселелі -
Тәжірибелік сабақтар: ауызша жауап, тесттік бақылау, сабақ тақырыбына қатысты туындаған сұрақтарды талдау. -
Студенттің өздік жұмысы негізгі және қосымша әдебиеттермен, электронды түрдегі ақпар тасымалдарын қолдану, өз бетімен тесттік тапсырмаларды шешу, реферат дайындау, өзіне арнайы бөлінген тақырыпқа қатысты сұрақтары болса оқытушыдан кеңес алу болып табылады. -
Білімді бағалау критериі мен жолы: әр деңгейде білімді бағалаудың шкаласы мен критериі (күнделікті, аралық,қорытынды бақылау), сабақтардың барлық түрін бағалау жолдары. (аудиториялық, СӨЖ)
|
Әріптік жүйе бойынша баға |
Бағаның пайыздық өлшемі |
Бағаның цифрлік эквиваленті |
Қалыптасқан жүйе бойынша баға |
|
А |
20 |
4 |
«Өте жақсы» |
|
А- |
18,35 |
3,67 | |
|
В+ |
16,65 |
3,33 |
«Жақсы» |
|
В |
15,00 |
3,0 | |
|
В- |
13,35 |
2,67 | |
|
С+ |
11,65 |
2,33 |
«Қанағат» |
|
С |
10,00 |
2,0 | |
|
С- |
8,35 |
1,67 | |
|
D+ |
6,65 |
1,33 | |
|
D- |
5,00 |
1,0 | |
|
F |
0 |
0 |
«Қанағаттанарлықсыз» |