Ф ҚММА 4.2.3-04/03

ДП ҚММА 4.2.3- 01/03

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Дерматовенерология курсымен №1 ішкі аурулар кафедрасы

Тәжірбиелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар
Тақырыбы: Созылмалы пиелонефрит. СБЖ.
Мамандығы: 051302 Стоматология
Пән: Ішкі аурулар VВ 3211
Курс: ІІІ
Құрастырушы: З.К.Гусеинова

Қарағанды – 2009 ж.

Кафедра мәжілісінде талқыланған

№ ______ Хаттама
«____» __________________2009 ж.
№1 Ішкі аурулар кафедрасының меңгерушісімен бекітілген
м.ғ.д.,профессор: ___________ Д.Ж.Тайжанова

Тақырыбы: Созылмалы пиелонефрит. СБЖ.

Мақсаты: аурудың нақты нозологиялық түрі бойынша білімді жетілдіру – созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының этиологиясы, потогенезі, патоморфологиясы, жіктеуі, клиникасы, диагностикасы, ажыратпалы диагнозы, емдеу принциптері сұрақтарын қарастыру, пропедевтикалық дағдыларды жетілдіру.

• 
  Оқыту міндеттері:
  

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының анықтамасы

- этиологиясы, эпидемиологиясы

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының патогенезі және патоморфологиясы

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының жіктеуі

- лабораторлы- аспапты диагностикалық тәсілдері

- жетекші синдром бойынша ажыратпалы диагноз жүргізу

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының емдеу принциптері

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының алдын – алу шаралары, болжамы.

Студент білу керек:

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының анықтамасын және эпидемиологиясын.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының этиологиясын және патогенезін.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының клиникалық көріністерін.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының қазіргі кездегі жіктеуін.

-Лабораторлы және аспапты диагностикалаудың әдістері.

-Ажыратпалы диагнозды жүргізудің принциптерін, созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының алғашқы және клиникалық диагнозын негіздеуді.

-Емдеу принциптерін, созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының лабораторлы-аспапты зерттеу көрсеткіштеріне байланысты терапиялық емінің ерекшелігін.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруының бірінші реттік және екінші реттік алдын-алу шараларын.

Студент істей білуі керек:

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруы бар науқастарға тәжірибелік пропедевтикалық дағдыларды қолданып тексеруді, шағымын, анамнезін, объективті белгілерін жинауды.

-диагностикалық ізденіс жоспарын құруды.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі ауруы бар науқастардың клиникалық белгілерін ескере отырып, жетекші синдромды бөлуді.

-ажыратпалы аурулар шеңберін құру: созылмалы гломерулонефрит (СГН), жедел пиелонефрит, тубекулез, жедел циститпен.

- Созылмалы пиелонефрит, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі диагнозын қоюда қазіргі жіктеуді пайдалану және нақтылы қазіргі жаңа емдеу тәсілін тағайындау.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

а) Негізгі білім бойынша

- бүйректің құрылсы мен даму заңдылыќтары (Привес М.И. Адам анатомиясы М. Медицина 1985 жыл)

- бүйрек топографиясы - орналасуы, нефроның анатомиясы мен гистологиясы, табаќща мен тостаѓанша жүйесі, бүйректің қан айналымы мен ж‰йкеленуі (Привес М.И. Адам анатомиясы Афанасьев Ю.И. М. Медицина 1985 жыл)

- несеп шыѓару жүйесінің физиологиясы: бүйрек ќызметтінің ерекшеліктері, бүйрек жеткілікісіздігінің даму механизмі мен себебі.

- несеп шыѓару жүйесінің зертеу әдістері (Василенко В.А., Гребенев Л.П.

"Ішкі аурулар пропедевтикасы " М.Мед.1989)

- Аддис-Каковский,Нечипоренко сынамасыныњ, эндогенді креатинин

клиренсі әдістерінің клиникалық мањызы

• 
  Созылмалы пиелонефритте несептің т±ну сипатының өзгеру ерекшіліктері.
  

- Қоздырғышты анықтап, дәрілік антибактериальді препараттардыњ,

нитрофуран, фторхинолондардыњ фармакокинетикасы, фармокодинамикасы (Харкевич М.Н. Фармакология М.Мед.1987).

Осы сабақ тақырыбы бойынша

• 
  созылмалы пиелонефриттің, СБЖ анықтамасы.
  

• 
  этиологиясы және эпидемиологиясы.
  

• 
  патоморфологиясы мен патогенезі.
  

• 
  созылмалы пиелонефриттіњ,СБЖ қазіргі жіктелуі.
  

• 
  созылмалы пиелонефриттіњ және СБЖ лабораторлы - аспапты зерттеу әдістері.
  

• 
  артериальды гипертензия, лейкоцитурия синдроммы бойынша ажыратпа диагноз жұргізу.
  

созылмалы пиелонефриттіњ және СБЖ алдын – алу шаралары және емін

• 
  Оқыту және үйрету әдістері: (жағдайлық есептерді шешу, тақырыпқа байланысты науқастарды курациялау).
  

Әдебиеттер

1.Айтбембетов Б.Н. Ішкі аурулар пропедевтикасы.- Алматы, 2001 ж.

2. Айтбембет, Бегалы Нурманулы. Iшкi ағза ауруларының пропеде­втикасы: Оқу құралы/ІММУ; Б.Н.Айтбембет.-Алматы: басылым, 2003.-544б.

3. Богатырев, Валерий Георгиевич. Основы диагностики внутренних болезней: Учеб. пос.для вузов/В.Г.Богатырев. -Ростов н/Д:Феникс,2005. - 190б.

4.Гребенев А. Л. Пропедевтика внутренних болез­ней: Учебник / А.Л.Гребенев.-5-е изд., перераб. и доп.-М.:Медицина, 2001.- 592б.

5. Заболотных И. И. Клинико-экспертная диагностика патологии внутренних органов: Руководство для врачей/И.И.Заболотных, Р.К.Кантемирова.-СПб.:Спец. Лит, 2007.-190б.

6. Ивашкин В.Т. Пропедевтика внутренних болезней: Практикум. Учеб. пос./В.Т.Ивашкин, В.К.Султанов.-СПб.: Питер, 2000.-384б.

7. Внутренние болезни:Учебник в 2-х т./Гл. ред-ы А.И.Мартынов, Н.А.Мухин, В.С.Моисеев.-М.:ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век). Т.1.-2004.-585б.-100 дана

8. Внутренние болезни: Учебник в 2-х т./А.И.Мартынов, Н.А.Мухин, В. С. Моисеев.-М.:ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век).- Т.2.-2004.-640б. – 197 дана

9. Внутренние болезни. В 2 т.:Учебник для вузов /Под ред. А.И. Мартынова, Н.А.Мухина, В.С.Моисеева, А.С.Галявича.-М.:ГЭОТАР-МЕД.- (ХХІ век). Т. 2.-2002.-648б.- 1 дана

10. Внутренние болезни: Учебник в 2-х т./А.И.Мартынов,Н.А.Мухин, В. С. Моисеев.-М.: ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век). Т.2.-2004.-640б.

11. Мухин Н. А. Пропедевтика внутренних болезней: Учебник для вузов /Н.А.Мухин, В.С.Моисеев.- М.:ГЭОТАР-МЕД, 2002, 2004.- 768с.:ил.-(ХХ1 век).- 208 дана

12. Пропедевтика внутренних болезней: Учебно-метод. пос.-СПб.: Изд-во С.-Петерб. ун-та, 2000.-104б.- 100 дана

13.«Внутренние болезни». Маколкин В.И., Овчаренко С.И. М., 1994, С-291 –301.

14.«Внутренние болезни». Комаров Ф.И., Кукес В.С., Сметнев А.С. М. Медицина, 1990, с –302-310.

15.Даулетбекова М.И. «Классификация внутренних болзней», Алматы, 1995, с – 127.

16.«Внутренние болезни», в 2^х т, 2т/под ред. А.И.Мартынова, А. Мухина, В.С. Моисеева. Изд. – М. Медицина, 2002, с – 635-645.

• 
  Қосымша әдебиет
  

17. Пропедевтика внутренних болезней: Атлас: Пер. с англ./Под ред. И.Н.Денисова, В.Т.Ивашкина, Н.А.Мухина, В.И.Покровского.-М.:ГЭОТАР- МЕД, 2003.- 720с.-(На обл. указ. авт.: Б.Бейтс) 31экз.

18. Клинические классификации и основные синдромы внутренних болезней/Под ред. Т.З.Сейсембекова, М.А.Пака; АкмолГМА.-Астана:Б.и ,2000.-192с.- 1 экз.

19.Окороков А. Н. Диагностика болезней внут­ренних органов: Руководство/А.Н.Окороков.-М.:Мед. лит. Т. 1:Диаг­ностика болезней органов пищеварения.- 2002.-560с.

«Диагностика и лечение внутренних болзней» под ред. Комарова Ф.И. М. Медицина, 1996, т 3, с – 305-324.

20.Окороков А.Н. «Лечение внутренних болезней». Практическое руководство в 3^х томах. Витебск, 1997, т 1, с – 436-459.
Бақылау түрлері (сұрақтар, тест үлгілері, жағдайлық есептер)
Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған бақылау сұрақтары.

1. 
   СП және СБЖ анықтама беру
   
2. 
   СП және СБЖ даму факторлары
   
3. 
   СП және СБЖ патогенетикалық механизмі
   
4. 
   СП және СБЖ жіктелуі
   
5. 
   СП және СБЖ диагностикалық критерилері
   
6. 
   СП және СБЖ лабораторлы-аспапты диагностикасы
   
7. 
   СП және СБЖ емдеудегі антибактериалды заттардың қандай тобын білесіз?
   
8. 
   Фитоемдеу, СП емдеудің альтернативті әдісі
   

9. СП және СБЖ алдын-алу жолдары қандай
Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған тесттік сұрақтар.

?

1. Науқас 65 жаста ұзақ жылдан бері несеп тас ауруымен ауырады. Қазіргі жаѓдайыныњ нашарлауы апта кµлеменде суықтауымен байланыстырады. Он жаќ бел аймаѓыныњ сыздап ауырсуына, жиі ауырсынусыз несептің бµлінуіне шағымданды. Сіздің ойлаған диагнозыңыз:

1. 
   жедел цистит
   
2. 
   жедел гломерулонефрит
   
3. 
   жедел б‰йрек жеткіліксіздігіі
   
4. 
   жедел пиелонефрит
   
5. 
   созылмалы пиелонефриттің асќынуы.
   

?

2.Жүкті әйел дене қызуыңың 39-40 С жоғарылауымен, қалтыраумен, бел және іштің төменгі бµліміндегі өткір ауырсынуға шағымданады. Жалпы жағайды ауыр, интоксикациялық синдроммен негізделген. Қанында - лейкоцитоз. Несепте -пиурия, микрогематурия. Сіздің диагонозыңыз:

1. 
   созылмалы гломерулонефрит
   
2. 
   бүйрек туберкулезі
   
3. 
   Созылмалы пиелонефрит, мүмкін бүйрек емізікше пирамидаларынын некрозы ажырауымен болған
   
4. 
   жедел гломерулонефрит
   
5. 
   бүйрек поликистозы
   

?

3. Науқас 19 жаста бірінші рет жиі ауырсынуымен несептің бµлінуі ќолайсыз сезіммен пайда болды. Объективті: жағдайы ќанаѓаттанарлыќ, тері жамылѓысы ылѓалды, гемодинамика кµрсеткіштер қалыпты. Қан анализі патологиясыз. ЖЗА:лейкоцт.-8-9кµру/алањында, тыѓыздыѓы1012,эритроцит0-1кµру/ алањында. Сіздің диагнозыңыз:

1. 
   жедел цистит
   
2. 
   жедел гломерулонефрит
   
3. 
   жедел бүйрек жеткіліксіздігі
   
4. 
   Жедел пиелонефрит
   
5. 
   созылмалы пиелонефриттіњ асқынуы
   

?

4. Науқас 25 жаста. Бел аймағыныњ ауырсынуына, қабаѓыныњ, бетінің ісінуіне шағымданады. Объективті: жағдайы қанаѓаттанарлыќ. Тері беткейі бозғылт, пульс 72 мин, АҚ 160/80 мм.ст.без. Соқылау симптомы әлсіз+ . Қан: Нв 76 г/л, Л-5-10*9 л, СОЭ 20 мм/сағ, креатинин 0,088 ммоль/л. ЖЗА: солыстыр салмағы 1012, лейкоциттер көп мөлшерде, эритроциттер 5-6 көру алаңында, цилиндр 5 көру алаңында. Сіздің диагнозыңыз:

1. 
   жедел гломерулонефрит ЖГН
   
2. 
   созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі
   
3. 
   созылмалы гломерулонефрит СГН
   
4. 
   СП асқынуы
   
5. 
   Гипернотия ауруы.
   

?

5. Науқас 19 жаста жиі ауырсынусыз несептің бөлінуіне шағымданады. Анамнезінде екі жақты II дәріжелі нефроптоз. ЖЗА: мөлшері 100, сары, сілтілі, бұлыңғыр, 1023, белок және қант теріс; лейкоцит 1-2 көру алаңында, эпит.2-3, бактерия. Сіздің диагнозыңыз:

1. 
   СП асқынуы
   
2. 
   СГН
   
3. 
   2-лік СП жасырын ағымды нефроптоз II д.
   
4. 
   ЖГ
   
5. 
   Нефроптоз II д.
   

?

6. СП асқынуы кезінде мына дәріден басқасын емдеуге қолданады:

1. 
   Антибиотиктер
   
2. 
   Нитрофурандар
   
3. 
   Кортикостероидтар
   
4. 
   Налидикс қышқылының туындылары
   
5. 
   Фторхинолондар
   

?

7. Науқас Г. 57 жаста, тұрақты сипаттағы бел аймағының ауырсынуына, жиі ауырсынулы несеп шығаруына, дене қызуының 37-38С жоғарылауына шағымданады. Жағдайының нашарлауы суық тиюімен байланысты. Анализде: лейк.-50 көр/ал, эрит.-5 көр/ал, сол. салмағы-1010, цилиндр-2-3. Сіздің диагнозыңыз:

1. 
   Жедел цистит (ЖС)
   
2. 
   СП асқынуы сатысы
   
3. 
   СГН
   
4. 
   Несеп тас ауру
   
5. 
   ЖГН
   

?

8. Науқас М. С. Суық тигеннен кейін бас ауруы зәр бөліну ауырсынуы пайда болды. Кейіннен дизурия бастапқы 10 күннен кейін сол жақ бел аймағының ауырсынуын байқады, қайтадан дене қызуы 38 С жоғарылады, дизурияның күшеюі, зәрдің лайлануы байқалды. Объективті қарағанда: АҚ 160/100 мм.сын.бағ., соққылау симптомы сол жағында оң. Қан анализінде эритроциттер 4,8-10*12 л, лейкоциттер 9,5-10*9 л, ЭТЖ 35 мм/сағ. Зәр анализі- салыс.тыз. 1023, лейк. 20-25 көр/ал, эрит. 1-2 көр/ал. Сіздің диагнозыңыз:

1. 
   Жедел пиелонефрит
   
2. 
   Созылмалы гломерулонефрит
   
3. 
   Созылмалы пиелонефрит
   
4. 
   Гипертония ауруы
   
5. 
   Жедел гломерулонефрит
   

?

9. Науқас А. 51 жаста ауруханада «Созылмалы пиелонефрит (өршу емес сатысы, аздаған СБЖ)» диагнозімен тіркелген, емдік дәрілерді қабылдамаған. Қандай көрсеткіш диагнозға сәйкес емес:

1. 
   креатинин 0,1 ммоль/л
   
2. 
   холестирин 5,6 ммоль/л
   
3. 
   жалпы билирубин 20 мкмоль/л
   
4. 
   глюкоза 5 ммоль/л
   
5. 
   жалпы белок 75 г/л
   

?

10. Дені сау жас өспірімде тісін жұлдырғаннан кейін 2 аптадан соң бас ауруы, қызба, жүрек айну, бетінің, аяғының ісінуі, несеп бөлінуінің ауырсынуы байқалады, несептің бөліну мөлшері азайды - 300 мл тәулігіне. Зерттеулер: соққылау симптомы теріс. АҚ 120/70 мм.с.б. Зәр анализінде: салыст.тыз 1022, белок 2 г/л, эрит. 1-3 к.а., лейкоц. 10-11 к.а. науқаста қандай синдромды күдіктенесіз:

1. 
   дизуриялық
   
2. 
   нефротиялық
   
3. 
   артериалді гипертензия
   
4. 
   созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі
   
5. 
   шектелген несепті
   

Қорытынды білім деңгейін бақылауға арналған тестік сұрақтар.

1. 
   Пиелонефрит және созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі туралы түсінік, СП және СБЖ анықтамасы.
   
2. 
   СП және СБЖ негізгі патогенезі туралы ұғым.
   
3. 
   СП және СБЖ клиникалық көрінісі және диагностикалық белгілері.
   
4. 
   Жетекші синдром бойынша ажыратпалы диагноз жүргізу-лейкоцитурия.
   
5. 
   СП және СБЖ өршуі кезіндегі антибактериальді терапияның принциптері.
   
6. 
   СП және СБЖ алдын - алу жолдары.
   

Қорытынды білім деңгейін бағалауға арналған тест сұрақтары.

?

Созылмалы пиелонефриттің созылмалы гломерулонефриттен айырмашылық белгісіне не жатады:

1. 
   Бел тұсында ұстамалы ауырсыну және дизурия
   
2. 
   Шумақтық фильтрация сақталуы кезінде зәр салыстырмалы тығыздығының ерте төмендеуі
   
3. 
   Бастапқы сатыларда ісінудің болмауы
   
4. 
   Тостағанша- түбекше жүйесінің өзгеруі, экскреторлы урография көрсеткіші бойынша ассимитриялық зақымдалу
   
5. 
   Ісіктердің болуы.
   

?

Бүйректік гипертензия туралы қай ұғым дұрыс емес:

1. 
   Бүйректік гипертензия ренин-ангиотензинді жүйенің белсенділігімен байланысты
   
2. 
   Транзиторлы гипертензия жедел нифритке тән
   
3. 
   Тұрақты гипертензия созылмалы гломерулонефритке тән
   
4. 
   Гипертензия – сол жақ қарынша жеткіліксіздігінің ең бір жиі себебі
   
5. 
   Гипертензия- симпато-адреналды жүйе тонусының жоғарылауымен байланысты
   

?

Шумақтық фильтрацияның қандай деңгейінде гемодиализбен емдеу қажет:

1. 
   120 мл/мин
   
2. 
   90 мл/мин
   
3. 
   70 мл/мин
   
4. 
   85 мл/мин
   
5. 
   5-10 мл/мин
   

?

Жалпы зәр анализі: сілтілі, бұлыңғыр 1005, белок 0,32 г /л, қант теріс; лейкоциттер - көп мөлшерде, эритроциттер сілтіленген 3-4 көру алаңында; гиалинді цилиндрлер 2-3 к/а, бактериялар – қандай ауруға тән:

1. 
   Гломерулонефритке
   
2. 
   Пиелонефритке
   
3. 
   Циститке
   
4. 
   Уретритке
   
5. 
   Қалыпты жағдай көрсеткіші
   

?

Созылмалы пиелонефритке барлық белгі тән, тек мынадан басқа:

А. Дизуриялар

B. Бактериурия 100 000 мл жоғары

C. Бүйрек түбекшесі және тостағыншаларының деформациясы

D. Шумақтық фильтрацияның төмендеуі

E. Түтікшелік реабсорбцияның төмендеуі

?

Созылмалы пиелонефриттің емдеуінде барлық заттар қолданылады, тек мынадан басқа:

1. 
   Антибиотиктер
   
2. 
   Нитрофуран туындылары
   
3. 
   Кортикостероидтар
   
4. 
   Сульфаниламидтер
   
5. 
   Налидиксо қышқылының туындылары
   

?

Қандай ауру жиі созылмалы бүйрек жеткіліксіздігіне әкеледі:

1. 
   Жедел гломерулонефрит
   
2. 
   Созылмалы пиелонефрит
   
3. 
   Ревматоидты полиартрит
   
4. 
   Констрективті перикардит
   
5. 
   Нефроптоз
   

?

8. СП негізгі рентген белгісін анықтаңыз:

1. 
   Бүйрек гипоплазиясы екі еселенген бүйрек
   
2. 
   Екі еселенген бүйрек
   
3. 
   Тостағанша – түбекше жүйесінің деформациясы
   
4. 
   Бүйректің үлкеюі
   
5. 
   Таға тәрізді бүйрек
   

?

9. Созылмалы пиелонефритке қандай протеинурия тән:

1. 
   4,5 -5,0 г/л
   
2. 
   4,0-4,5 г/л
   
3. 
   3,5-4,5 г/л
   
4. 
   1,5-2,0 г/л
   
5. 
   1 г/л аз
   

?

10.Созылмалы пиелонефриті бар науқаста зәрде грамм теріс флора анықталғанда қандай препарат тағайындау қажет:

1. 
   Пеницилин
   
2. 
   5 – НОК
   
3. 
   Уросульфан
   
4. 
   Фуразолидон
   
5. 
   Этазол
   

Студенттер білімін бағалу критерийлері:

«өте жақсы» - 10 дұрыс жауап

«жақсы» - 9 дұрыс жауап

«қанағат»-8 дұрыс жауап

«қанағатсыз» -8-ден аз дұрыс жауап