Ф ҚММА 4.2.3-04/03

ДП ҚММА 4.2.3- 01/03

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Дерматовенерология курсымен №1 ішкі аурулар кафедрасы

Тәжірбиелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар
Тақырыбы: Пневмониялар. Өкпе іріңдігі. Плеврит.
Мамандығы: 051302 Стоматология
Пән: Ішкі аурулар VВ 3211

Курс: ІІІ

Құрастырушы: Ж.А. Бейсенбекова

Қарағанды – 2009 ж.

Кафедра мәжілісінде талқыланған

№ ______ Хаттама
«____» __________________2009 ж.
№1 Ішкі аурулар кафедрасының меңгерушісімен бекітілген
м.ғ.д.,профессор: ___________ Д.Ж.Тайжанова

• 
  Тақырыбы: Пневмониялар. Өкпе іріңдігі. Плеврит.
  
• 
  Мақсаты: Аурудың нақты нозологиялық түрі бойынша білімді жетілдіру – пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің этиологиясы, патогенезі, патоморфологиясы, жіктеуі, клиникасы, диагностикасы, ажыратпалы диагнозы, емдеу принциптері сұрақтарын қарастыру, пропедевтикалық дағдыларды жетілдіру.
  
• 
  Оқыту міндеттері:
  
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің анықтамасын, этиологиясын және эпидемиологиясын оқыту
    
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің патогенезі және патоморфологиясын оқыту
    
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің жіктеуін оқыту
    
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің лабораторлы- аспапты диагностикалық тәсілдерін оқыту
    
  • 
    өкпе тінінің тығыздалуы және плевра қуысына сұйықтық жиналуы және өкпедегі қуыс жетекші синдромдары бойынша ажыратпалы диагноз жүргізу
    
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің емдеу принциптерін оқыту
    
  • 
    пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің алдын - алу шаралары мен болжамын оқыту.
    

Студент білуге тиіс:

• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің анықтамасы және эпидемиологиясын
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің этиологиясын, жіктеуін, патогенезін, патоморфологиясын
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің әртүрлі клинико-морфологиялық түрлерінің клиникалық көрінісін, олардың себебін
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің қазіргі клиникалық жіктеуін
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің лабораторлы және аспапты диагностикалық тәсілдерін
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің ажыратпалы диагноздарын жүргізу принциптерін, алғашқы және клиникалық диагноздарын негіздеуді
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің емдеу принциптерін, пневмониялардың әртүрлі этиологиялық түрлерін емдеу ерекшелігін
  
• 
  пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің алдын - алудағы негізгі шараларды
  
• 
  ішкі ағда аурулардындағы деонтология және дәрігерлік этика принциптерін
  

Студент істей білуі керек:

• 
  пропедевтикалық тәжірибелік дағдыларды қолдана отырып пневмония мен плевриті, өкпе іріңдіктері бар науқастардың шағымын, анамнезін сұрау, объективті тексеру
  
• 
  диагностикалық тексеру жоспарын құру
  
• 
  пневмония мен плевритттермен, өкпе іріңдіктері бар науқастардың клиникалық көріністері бойынша жетекші синдромды бөлу
  
• 
  ажыратпалы диагноз жүргізетін аурулар тобын анықтау (инфильтративті өкпе туберкулезі, өкпе рагы, инфаркт- пневмония, плевра қуысына сұйықтық жиналу синдромы бойынша)
  
• 
  қазіргі жаңа жіктеуді қолданып клиникалық диагноз қою және оны негіздеу
  
• 
  пневмония мен плевриттермен, өкпе іріңдіктері науқасқа клиникалық көрінісінің айқындылығына байланысты нәтижелі ем тағайындау
  
• 
  пневмония мен плевритпен, өкпе іріңдіктері бар науқастрды емдеу барысында деонтология принциптерін қолдану
  
• 
  оқу ауру тарихын жазу
  

• 
  Тақырыптың негізгі сұрақтары:
  

Негізгі білім бойынша

• 
  өкпенің даму және құрылым заңдылықтары (Привес М.И. Анотомия человека, М. Медицина,1985.)
  
• 
  өкпе топографиясы: өкпе шегінің шеткі беті, өкпе паренхимасының құрылысы. (Привес М.И. Адам анатомиясы, М: Медицина, 1985; Афанасьев Ю.И. Гистология, М: Медицина,1989.)
  
• 
  бронхо-пульмоналды жүйенің жалпы және анатомиясы, өкпенің, плевраның қанмен қамтамасыз етілуі иннервациясы. (Привес М.И. Адам анатомиясы, М:Медицина 1985. )
  
• 
  бронхо-пульмоналды жүйенің физиологиясы, тыныс алудың ерекшеліктері. (Кассицкий, Нормальная физиология, М: Медицина, 1985.)
  
• 
  тыныс алу жетіспеушілігі туралы түсінік.
  
• 
  өкпе тінінде қабыну процессінің негізгі даму механизмі.
  
• 
  бронхо-пульмоналді жүйені тексеру тәсілдері, лабораторлық анализдер (жалпы қан анализі, фибриноген, белок туындылары, қақырық анализі, қақырықты бактериологиялық егу), рентгенологиялық зерттеу, бронхоскопия (Василенко В.Х., Гребнев А.А., Пропедевтика внутренних болезней, М: Медицина 1998.); (Қ.А. Жаманқұлов Ішкі аурулар пропедевтикасы. Ақтөбе 1998 ж.).
  
• 
  антибактериалды дәрілердің, әртүрлі антибиотиктер тобының фармакокинетикасы, фармакодинамикасы. (Харкевич М.Н. Фармокология, М: Медицина, 1987 ).
  

Осы сабақ тақырыбы бойынша:

• 
  жедел пневмониялардың, плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің анықтамасы
  
• 
  этиологиясы, эпидемиологиясы
  
• 
  жедел пневмониялардың патогенезі және патоморфологиясы
  
• 
  пневмониялардың, плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің жіктеуі
  
• 
  лабораторлы- аспапты диагностикалық тәсілдері
  
• 
  жетекші синдром бойынша ажыратпалы диагноз жүргізу
  
• 
  жедел пневмониялардың, плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің емдеу принциптері
  
• 
  жедел пневмониялардың, өкпе іріңдіктерінің, плевриттердің алдын - алу шаралары, болжамы.
  

• 
  Оқыту және үйрету әдістері: (жағдайлық есептерді шешу, тақырыпқа байланысты науқастарды курациялау).
  
• 
  Әдебиеттер
  

1. Айтбембетов Б.Н. Ішкі аурулар пропедевтикасы.- Алматы, 2001 ж.

2. Айтбембет, Бегалы Нурманулы. Iшкi ағза ауруларының пропеде­втикасы: Оқу құралы/ІММУ; Б.Н.Айтбембет.-Алматы: басылым, 2003.-544б.

3. Богатырев, Валерий Георгиевич. Основы диагностики внутренних болезней: Учеб. пос.для вузов/В.Г.Богатырев. -Ростов н/Д:Феникс,2005. - 190б.

4. Гребенев А. Л. Пропедевтика внутренних болез­ней: Учебник / А.Л.Гребенев.-5-е изд., перераб. и доп.-М.:Медицина, 2001.- 592б.

5. Заболотных И. И. Клинико-экспертная диагностика патологии внутренних органов: Руководство для врачей/И.И.Заболотных, Р.К.Кантемирова.-СПб.:Спец. Лит, 2007.-190б.

6. Ивашкин В.Т. Пропедевтика внутренних болезней: Практикум. Учеб. пос./В.Т.Ивашкин, В.К.Султанов.-СПб.: Питер, 2000.-384б.

7. Внутренние болезни:Учебник в 2-х т./Гл. ред-ы А.И.Мартынов, Н.А.Мухин, В.С.Моисеев.-М.:ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век). Т.1.-2004.-585б.-100 дана

8. Внутренние болезни: Учебник в 2-х т./А.И.Мартынов, Н.А.Мухин, В. С. Моисеев.-М.:ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век).- Т.2.-2004.-640б. – 197 дана

9. Внутренние болезни. В 2 т.:Учебник для вузов /Под ред. А.И. Мартынова, Н.А.Мухина, В.С.Моисеева, А.С.Галявича.-М.:ГЭОТАР-МЕД.- (ХХІ век). Т. 2.-2002.-648б.- 1 дана

10. Внутренние болезни: Учебник в 2-х т./А.И.Мартынов,Н.А.Мухин, В. С. Моисеев.-М.: ГЭОТАР-МЕД.-(ХХ1 век). Т.2.-2004.-640б.

11. Мухин Н. А. Пропедевтика внутренних болезней: Учебник для вузов /Н.А.Мухин, В.С.Моисеев.- М.:ГЭОТАР-МЕД, 2002, 2004.- 768с.:ил.-(ХХ1 век).- 208 дана
Қосымша әдебиет

1. Пропедевтика внутренних болезней: Атлас: Пер. с англ./Под ред. И.Н.Денисова, В.Т.Ивашкина, Н.А.Мухина, В.И.Покровского.-М.:ГЭОТАР- МЕД, 2003.- 720с.-(На обл. указ. авт.: Б.Бейтс) 31экз.

2. Палеев Н.П. - Болезни органов дыхания. - М. - Медицина. - 2000. -728с.

3. Клинические классификации и основные синдромы внутренних болезней/Под ред. Т.З.Сейсембекова, М.А.Пака; АкмолГМА.-Астана:Б.и ,2000.-192с.- 1 экз.

4. Окороков А. Н. Диагностика болезней внут­ренних органов: Руководство/А.Н.Окороков.-М.:Мед. лит. Т. 3:Диаг­ностика болезней органов дыхания.- 2000.- 464с.

5. Окороков А. Н. Лечение болезней внутренних органов:Рук. В 3 т./А.Н.Окороков.-2-е изд., перераб. и доп.-М.:Мед лит. Т. 1: Лечение болезней органов дыхания. Лечение болезней органов пищеварения.-2003.-560c.

• 
  Бақылау түрлері (сұрақтар, тест үлгілері, жағдайлық есептер)
  

Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған бақылау сұрақтары

1. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің анықтамасы
   
2. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің этиологиясы. Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің жіктеуі
   
3. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің дамуының патогенездік механизмі
   
4. 
   Пневмонияның клиникалық түрлерінің белгілері (бөліктік, ошақтық )
   
5. 
   Пневмонияның ауырлық дәрежесі
   
6. 
   Пневмониялардың асқынулары (жедел тыныс алу жетіспеушілігі, инфекциялық- уытты шок және т.б.)
   
7. 
   Пневмониялардың, өкпе іріңдіктерінің, плевриттердің лабораторлы - аспапты диагностикалық тәсілдері
   
8. 
   Этиотропты емдеу, антибактериалды дәрілердің нәтижелік белгілері
   
9. 
   Антибактериялды дәрілер тобы
   
10. 
    Пневмониялардың жіктеуіне байланысты этиотропты терапиясының ерекшелігі
    
11. 
    Жедел тыныс алу жетіспеушілігін емдеу
    
12. 
    Инфекциялық- уытты шокты емдеу
    
13. 
    Пневмониялар мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің алдын - алу
    

Бастапқы білім деңгейін тексеруге арналған тестік сұрақтар.
?

1. Тыныс алу мүшелері ауруларының шағымдарына не жатпайды:

А. ентігу

В. жөтел

С. кеуденің сол жақ бөлігіндегі жүректің шалыс соғуы

D. қан түкіру

Е. терең дем алғанда күшейетін кеуде қуысындағы ауырсыну

?

2. Кеуде қуысының қалыпты түріне не жатады:

А. эмфизематозды (бөшке тәрізді)

В. параличтік

С. рахиттік

D. гиперстеникалық

Е. воронка тәрізді

?

3. Крупозды пневмонияға не тән емес:

А. субферильді температура

В. тыныс алғанда бір өкпенің қалыңқырауы

С. тотық түсті қақырық

Д. өкпе дыбысының тұйықталуы

Е. крепитация

?

4.Фридлиндер пневмониясын емдеуге қай дәрі тиімді:

А. салицилаттар

В. стероидты гормондар

С. сульфаниламидтер

D. пенициллин

Е.аминогликозидтер, тетрациклиндер

?

5. Инфекционды плеврит барлық ауруда дамуы мүмкін, мынадан басқа:

А. жедел пневмония

Б. туберкулез

С. созылмалы бронхит

D. өкпе абсцессі

Е. іріңді бронхоэктаз

?

6. Инфекционды емес плевриттер барлық ауруларда анықталуы мүмкін, мынадан басқа:

А. аналық без ісігі

Б. ЖҚЖ, ревматизм

С. ревматоидты артрит

D. өкпе инфаркті

?

7. Құрғақ плеврит кезінде жетекші синдром болып табылады:

А. кеуде қуысындағы ауырсының

Б. зақымдалған аймақта қысқару

С. әлсіздік

D. қызба

Е. жөтел

?

8. Фибринозды плевриттер кезіндегі ауырсыну синдромы сипатына барлық көріністер тән, мынадан басқа:

А. ауырсыну демалғанда күшееді

Б. ауырсыну дем шығарғанда күшейеді

С. ауырысыну жөтелген кезде күшейеді

D. ауырысыну сау жаққа еңкейгенде күшейеді

Е. жиі төменгі-бүйір бөлімінде орналасады

?

9. ‡лкен ќуысты абсцесс жарылѓанда аныќталатын тыныс:

А. саккадирленген тыныс

Б. ќатќыл тыныс

С. металлды тыныс

D. амфорлыќ тыныс

Е бронховезикулярлы тыныс

?

10. Жедел µкпе абсцесініњ жарылу кезењіне тєн емес белгі

А. гектикалыќ ќызба

Б. ќан аралас ќаќырыќ

С. с±йыќтыќ дењгейінсіз ж±ќа ќабыќты ќуыс

D. ќаќырыќтаѓы эластикалыќ талшыќтар

Е. нейтрофилді лейкоцитоз

Студенттердің білімін бағалау критерилері.

“өте жақсы” – 10 дұрыс жауап.

“жақсы”- 9 дұрыс жауап

“қанағат”- 8 дұрыс жауап

“қанағатсыз”- 8 дұрыс жауаптан аз
Қорытынды білім деңгейіне арналған сұрақтар.

1. 
   Пневмониялар, плевриттер және өкпе іріңдіктері туралы түсінік
   
2. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің әртүрлі морфологиялық түрінің даму патогенезі.
   
3. 
   Пневмония, өкпе іріңдіктерінің, плевриттердің дамуыңдағы қауыпті факторлардың маңызы.
   
4. 
   Пневмония, плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің ағымының этиологиялық фактордан ерекшелігі.
   
5. 
   Пневмонияның жұмыстық топтасуында көрсетілген этиологиялық ерекшеліктері.
   
6. 
   Өкпенің тығыздалу, өкпедегі қуыс және плевра қуысында сұйықтық жиналу синдромдары бойынша ажыратпалы диагноз.
   
7. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің кезіндегі этиотропты терапияның негізгі принциптары.
   
8. 
   Пневмония мен плевриттердің, өкпе іріңдіктерінің әртүрлі этиологиялық варианттары кезінде натибактериалды терапияның ерекшкліктері.
   

Қорытынды білім деңгейін бақылауға арналған тесттік сұрақтар.

?

1.Ауруханадан тыс пневмонияның себебіне барлығы жатады, мынадан басқа:

1. 
   гемофильды таяқша
   
2. 
   микоплазма, хломидия, легионелла
   
3. 
   моракселла, клебсиелла
   
4. 
   шек таяқшасы, стофилококк
   
5. 
   анаэробты флора, көк іріңді таяқша
   

?

2. Госпитальды пневмонияның жиі қоздырғышы болып табылады, мынадан басқа:

1. 
   кызқылт түсті стафилококк
   
2. 
   көк ірінді таяқша
   
3. 
   клепсиелла, көк ірінді таяқша
   
4. 
   энтеробактер
   
5. 
   микоплазма
   

?

3.Иммуно тапшылық кезінде пневмония дамымайды мына жағдайда:

1. 
   туа пайда болған иммуно тапшылық
   
2. 
   АИТВ инфекциясы
   
3. 
   бронхоабструктивты аурулар
   
4. 
   цитостатиктарды ұзақ уақыт қолдану
   
5. 
   глюкокортикоидтарды ұзақ уақыт қолдану
   

?

4. Иммуно тапшылық пневмонияның жиі қоздырғышы болып табылады барлығы, мынадан басқа:

1. 
   пневмоцистер
   
2. 
   көк іріңді таяқша
   
3. 
   патогенді саңырау құлақтар
   
4. 
   цитомегаловирустар
   
5. 
   протей
   

?

5. Ќ±рѓаќ плевриттіњ негізгі физикалыќ белгісі:

1. 
   т±йыќтану
   
2. 
   тыныстыњ єлсіреуі
   
3. 
   плевра ‰йкеліс шуы
   
4. 
   ±саќ кµпіршікті сырыл
   
5. 
   ауыру.
   

?

6. Экссудативті плевритке не тєн емес:

1. 
   µкпе вентиляциясыныњ тµмендеуі.
   
2. 
   гипоксемия.
   
3. 
   кµкірекаралыќтыњ ыѓысуы.
   
4. 
   ЖЕЛ-кµбеюі.
   
5. 
   тыныс алу жеткіліксіздігі.
   

?

7. Плевра ќуысындаѓы с±йыќтыќты перкуссия арќылы аныќтауѓа болады, егер кµлемі мынадан аз болмаса:

1. 
   100-200 мл
   
2. 
   300-400 мл.
   
3. 
   500 мл.
   
4. 
   1000 мл.
   
5. 
   1500 мл.
   

?

8. Ќ±рѓаќ плевриттіњ клиникасына мынадан басќасы тєн:

1. 
   кенеттен ауыру.
   
2. 
   науќастыњ ауырѓан жаѓына жатуы.
   
3. 
   науќастыњ сау жаѓына жатуы.
   
4. 
   беткей тыныс.
   
5. 
   субфебрильді температура.
   

?

9. Өкпе абсцесіне не тән емес:

1. 
   фебрильді дене қызуының көтерілуі
   
2. 
   сасық иісті қақырықты жөтел
   
3. 
   қақырықтың 3 қабатты болуы
   
4. 
   рентгенде домалақ қарайғандық сұйықтық және ауа жиналу белгісімен байқалуы
   
5. 
   таңертеңгілік уақытта ауыз толтыра шырышты іріңді қақырық тастау
   

?

10. Жедел µкпе абсцессініњ созылмалы т‰ріне µтуіне єсер етпейтін фактор:

1. 
   іріњді ќуыстыњ ‰лкен болуы
   
2. 
   бронхиальды дренаждыњ нашар болуы
   
3. 
   абсцесс ќуысындаѓы µкпе тканініњ секвестері
   
4. 
   емніњ д±рыс болмауы
   
5. 
   флораныњ анаэробты болуы
   

Студенттердің білімін бағалау критерилері.

“өте жақсы” – 10 дұрыс жауап.

“жақсы”- 9 дұрыс жауап

“қанағат”- 8 дұрыс жауап

“қанағатсыз”- 8 дұрыс жауаптан аз