Өзін -өзі тану студент дәптері 1 курс

3-Тапсырма

Төменде келтірілген ойларға түсініктеме беріңіз:

Біз әрбір жеке әрекеттен қандай рахат және қандай азап туатынын біліп алуға, артынша көретін рахатымыз және белгілі уақыт өткеннен кейін көретін азабымыз бұлардың қайсысына байланысты екенін ажырата білуге тиіспіз (Әбу Насыр әл Фараби).

Ашу - дұшпан, ақыл дос,

Ақылыңа ақыл қос (халық мақалы).

Зиянды әдеттерден ертең емес, бүгін қүтылған жөн (Конфуций).

Адам, қылық, қүбылыс, оқиға жайында не ойласаң, соны айт. Біреудің сенен қандай сөздер күтетінін ойлап табуға ешқашан талпынба. Бүл талпыныс сенен екі жүзді, жағьшсыз және акырында оң-баған адам шығаруы мүмкін (В.А.Сухомлинский).

Кішілік пен ақпейілділік - үлылықтың белгісі (М.Кашқари). Тәкаппарлықты тәңірі сүймес (Қорқыт ата).

Ешқандай бедел парасатқа үстемдік етуге тиіс емес, керісінше, парасат беделге үстемдік жүргізіп, оны басқарып отыруға тиіс (П.Рамус).
4-Тапсырма

Хрестоматиядағы Ақтамберді жыраудың «Балаларыма өсиетін», «Қабуснамадан» үзіндіні, Ақмолланың толғауларын, Қорқыт атаның нақыл сөздерін оқып шығып, өз пікіріңізді білдіріңіз.

Үй тапсырмасы

Өзіңізді тестен өткізіңіз. (Тест: «Сіз экстравертсіз бе, әлде интровертсіз бе?»).

7-сабақ

Тақырып: «Достық, жолдастық, әріптестік»

1-тапсырма

Адамдық карым-катынастардың мәні туралы айтылған ғибрат сөздерді оқып, талқылаңыздар
Арамдыққа қүл болма,

Адал болсаң.

Нашарларды қинама, Адам болсаң (Н.Хысрау).

Өрге жүзген өнегелі ісімен,

Адал дос тап тең қүрбыңның ішінен (Әбу Насыр әл Фараби). Адамдармен олардың ақыл-парасатына қарай сөйлес (Сағди).

Бүге-шігесіне дейін түгін қалдырмай айтуға тырысу нәзік сезінуге қабілетті адамды жалықтырып, намысына тиеді (Р.Люксембург).

Көптеген адамдар жақсы нәрселер айта алады, бірақ тыңдай білетіндер тым аз, өйткені бүл үшін ақылдың күші қажет (Р.Тагор). Басқа - амандық, табыс күтсең ісіңнен,

Жарамсыз бір сөз шығарма тісіңнен (Ж.Баласағүни).

Атаңның баласы болма,

Адамның баласы бол (халық мақалы).

Кісі болар баланың , кісіменен ісі бар,

Кісі болмас баланың кісіменен несі бар (халық мақалы).

Әр адамның ішкі сыры -

Берік қойма сақталған.

Сол қойманың бір түкпірін

Достың досы-ақ ақтарған (С.Сейфуллин).

Дос адам баспанаңды пейіш етеді (Махмүд Қашғари).

Достық өмірдің ең зор қуаныштарының бірі, онан да зор қуаныш -

сырыңды айтатын адамның болуы (А.Мандзони).
2-Тапсырма

Әріптестік қатынастар ережесі

Сүрақ: Әріптестік қарым-қатынастарға не тән?

1. Сүхбаттасушы мен өзіңіздің психологиялық түрғыдағы көңіл-күйлеріңізді ескеру. Әңгімелесушінің осы сәттегі көңіл-күйін, сезімі мен тілегін ескеру.

2. Әріптесіңізге талап қоймау және оны сіз білгенге дейін қалай болды, солай қабылдау.

3. Жеке пікірін айтуға және шешім қабылдауға қүқысы бар әріптес ретінде қабылдау.

4. Әңгіменің желісін проблемалар мен шешілмеген мәселелерге бағыттау.

5. Қарым-қатынаста өзіңіздің сезім-тілектеріңізді білдіре отыра даралық ерекшеліктеріңізді де үмытпаңыз.
3-тапсырма

«Сізбен бірге болу жәйлі ме?» тесті

Әрбір сүраққа «иә» не «жоқ» деген жауап беріңіздер.

1. Басқа адамның киіміндегі фирмалық белгілерге қарайсыз ба?

2. Жақын дүкенге бару үшін киінесіз бе?

3. Өзіңізден түрмысы төмен адаммен араласқанда, өзіңізді қалыпты жағдайда сезінесіз бе?

4. Салтанатты отырыстарда өзіңізге таныс тағамдарды ғана жеуге тырысасыз ба?

5. Егерде досыңыз қалай болса солай киінген болса, онымен бірге жүруге үяласыз ба?

6. Сіз киім ыңғайлы болғанымен киілген екені көрініп түрса оны лақтырасыз ба?

7. Өз түріңізден үялатын сәттеріңіз бола ма?

8. Сіздің сәнді біркиер киіміңіз бар ма?

9. Өзіңіздің шыққан тегіңізден үялған кезіңіз болды ма?

10. Жақсы білім алғыңыз келе ме?

11. Тамаша демалу үшін соңғы ақшаңызды жүмсар ма едіңіз?

12. Телефон қоңырауына менменсіп жауап беретін кезіңіз бола ма?

13. Атақты немесе бай адамдармен танысуды үнатасыз ба?

14. Жеке көлік жүргізушіңіз болғанды қалайсыз ба?

15. Шыққан тегіңіз, ата-анаңыз немесе материалдық жағдайыңыз туралы жалған айтқан кезіңіз болды ма?
Әрбір оң жауап - 1 ұпай, теріс - 0. Тек 3-ші сүрақтың «жоқ» жауабына - 1 ұпай беріледі.

8-ден 15 ұпайға дейін. Сіз адамдармен олардың мәртебесіне қарай араласасыз. Тіпті өзіңізге баға бергенде де артық кетесіз.

3-тен 7 ұпайға дейін. Сізде менмендігіңіз басым адамсыз, оның тізгінін үстай біліңіз.

2 не одан да аз ұпай. Кез келген ортада өзіңізді қолайлы сезінесіз.

Әлеуметтік түрғыдан өзіңізден жоғары адамдармен тез тіл табысасыз, өйткені ондайға мән бермейсіз.

Өзіндік жұмыс

1. Өзіңізді тестен өткізіңіз: «Сіз тез тіл тапкышсыз»

Берілген 16 сұрақтың әрқайсысына-«Иә» - 2 ұпай, «кейде» - 1 ұпай,

«жоқ» - 0 ұпай беріңіз.

Сүрақтар:

1. Сіз іскерлік кездесуге бармақсыз. Мүндай кездесу сізді қобалжыта ма?

2. Дәрігерге баруды ауруыңыз асқынғанша кейінге қалдырасыз ба?

3. Баяндама, хабарлама дайындау тапсырылса, наразылық білдіресіз бе?

4. Бүрын болмаған жерлерге іссапарға баруды үсынып жатса, бармау үшін қолдан келген шаралардың бәрін істейсіз бе?

5. Өз уайымыңызбен кез-келген адаммен бөліскенді үнатасыз ба?

6. Бейтаныс адамның «жол көрсетіңіз, уақыт айтыңыз және т.б.» деген сүрақтарына ашуланасыз ба?

7. Әке мен бала арасындағы келіспеушіліктер болады және түрлі буын адамдарына бір-бірін түсінісу қиын дегенге сенесіз бе?

8. Сіздің танысыңыз бірнеше ай бүрын қарызға алған 10 теңгені қайтарыңыз деуге үяласыз ба?

9. Мейрамханада немесе асханада дәмсіз тамақ берсе сіз үндемей ашуланып ыдысыңызды итересіз бе?

10. Бейтаныс адаммен бөлек қалсаңыз, сіз сөйлесе кетпейсіз және ол сөйлессе ыңғайсызданып қаласыз, солай ма?

11. Дүкендегі немесе кинотеатр кассасындағы үзақ кезекті күтуге шыдайсыз ба?

12.Жанжал шешу комиссиясына қатысуға қорқасыз ба?

13.Сіз әдебиет, өнер, мәдениет шығармалары туралы өз пікіріңізден басқаны қабылдамайсыз ба?

14. Сізге жақсы таныс мәселеге қатысты қате пікірді естісеңіз айтысасыз ба?

15. Сізді қызмет немесе оқу мәселесіне байланысты үдайы өтініштер ренжіте ме?

16. Сізге өз пікіріңізді ауызшадан гөрі жазбаша білдірген ұнамдырақ па?

Түсініктеме

30-32 ұпай. Сіз тіл табыса алмайтындығыңыздан азап шегесіз. Жақын адамдарыңызға да оңай емес, сізге көпшіліктің күш біріктіруін талап ететін істі сеніп тапсыру қиын. Көпшіл болуға үмтылыңыз.

19-24 ұпай. Сіз біршама тіл табысқышсыз және таныс емес ортада өзіңізді сенімді үстайсыз. Туындаған мәселелерден қорықпайсыз. Бірақ, бейтаныс адамдарға жатырқап қарайсыз, пікір таластыруға ен-жарсыз. Өзгені негізсіз кекететін кездеріңіз жиі кездеседі. Дегенмен, бүл кемшіліктерді түзетуге болады.

18-14 ұпай. Сіздің адамдармен қарым-қатынасыңыз бір қалыпты, сіз білуге қүмарсыз, қызықты әңгіме айтқандарды ынтамен тыңдайсыз, өзгелермен қарым-қатынаста шыдамдылық көрсетесіз, өз көзқарасыңызда қалатындығыңызды байыппен жеткізе білесіз. Таныс емес адамдармен кездескенде қобалжымайсыз. Алайда, шулы ортаны үнатпайсыз, көпсөзділік пен шектен шыққан қылықтар сізді ашуландырады.

9-13 ұпай. Сіз көпшілсіз, кейде шектен тыс. Қызыққүмарсыз, көп сөйлейсіз, әр түрлі мәселеде өз ойыңызды айтып, өзгелердің ығырын шығарасыз, жаңа адамдармен тез танысасыз, басты назарда болғанды ұнатасыз, әрқашан орындай бермесеңіз де кісінің өтінішін жерде қалдырмайсыз. Ашуыңыз тез тарқайды. Сізге жетіспейтіні төзімділік, шыдамдылық және қажет болған жағдайда шешім қабылдай білу.

4-8 ұпай. Сіз сірә «көйлекпен» туғансыз-ау. Тіл табысуға келгенде ал-дыңызға жан салмайсыз. барлығынан хабардарсыз. Пікірталастарда сөйлегенді үнатасыз, бірақ даулы мәселелерді шешуде бас ауыртқыңыз келмейді. Үстіртін білетін болсаңыз да көп сүрақтарға жауап табасыз. Істі аяғына дейін апармасаңыз да ынтамен кірісесіз. Сондықтан да бастығыңыз бен әріптестеріңіз сізге күмөнмен қарайды. Осы мәселелер туралы ойланыңыз.

3-0 ұпай. Сіздің ортамен тіл табысуыңыз қиын. Сіз көп сөйлейтін мылжыңсыз, еш қатысы жоқ істерге кірісіп кетесіз. Өзіңіз жете білмейтін мәселелерді де сынапмінейсіз. Өз айналаңыздағы түрлі жанжалдардың ерікті, еріксіз себепкері болып жүресіз. Қызуқанды, өкпелегішсіз, кейде әділетсіз де боласыз. Маңызды іс сізге қол емес. Сіз өз мінезіңізді тәрбиелеуіңіз керек. Әуелі өзіңізді шыдамдылыққа тәрбиелеңіз. Адамдарды сыйлай біліңіз, денсаулығыңызды да ой-лаңыз. Бүлай өмір сүру болмысыңызда өз ізін қалдырмай қоймайды.
2. Махаббат сезімін анықтайтын, оның мәнін дәл бейнелейтін сөздерді (өлеңдерді, даналық ойларды, жеке анықтамаларды) табыңыз. Оларды дәптерге жазып алыңыз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Хрестоматиядан Әбу Насыр әл Фарабидің философиялық трактат-тарынан үзіндімен, Ақтамбердінің толғауымен, Абайдың алтыншы

сөзімен, М.Мақатаевтың достық жайлы өлеңцерімен танысып шығыңыз.
8-сабақ

Тақырып: «Махаббат сезімдері»

Махаббат туралы аз айтылмаса да бұл тақырып бізді көп ойландырады. Неліктен деп ойлайсыз? Махаббат - көп қырлы, ғұмыр бойғы тағдыр. Біз біреуге махаббат сыйлап, біреудің сезімін түсіне аламыз ба немесе сүю қабілеттілігі үшін тағдырға алғыс айта аламыз ба?

Махаббаттың түрлі көрінісін бір-бірінен ажырата аламыз ба? Оның жақсы мен әлсіз тұстарын аңғара аламыз ба? Махаббат пен ғашықтық арасындағы өзгешелікті ажырата аламыз ба?

1-тапсырма

Махаббат туралы айтылған сөздерді талдаңыздар.

Махаббат жалғыз да, ал оның жалған түрі мыңдап саналады (Ф.Ларошфуко).

Адам қалауының үш кдйнары бар, олар: Жан, сана және тән. Жан қалауынан достық, Сана қалауынан сыйлау, Тән қалауынан қүмарлық туады.

Осы үшеуінің қосылуынан махаббат пайда болады ( «Шабдал бүтақ-тары» кітабынан).

Махаббат ешбір қуанышсыз болса, айрылысу өкінішсіз болады (М.Ю.Лермонтов).

Жек көргеннен жалыққан жүрек сүюді үйренбейді, сүйе алмайды (Н.А.Некрасов).

Махаббат адамды танымастай етіп өзгерте алады (Теренций). Адамды тану үшін оны сүю керек (Л. Фейербах). Азапсыз махаббат - арзан махаббат (халық мақалы). Сүлу сүлу емес, сүйген сүлу (халық мақалы).

Махаббат-ең үлы сезім (А.С.Макаренко). ^;

2-тапсырма

Өзіцізді тестен өткізіңіз. «Сіз адамдарға ұнайсыз ба?»

Түрлі тестілік әдістер бар. Мәселен, сүрақ-тестілер жөне қүптау тестілері. Төменде осындай нүсқалардың бірі келтірілген. Егер сіз берілген түжырыммен келіссеңіз «иә» деп, келіспесеңіз «жоқ» деп белгілейсіз.. Барлық сүраққа жауап беруге тырысыңыз, асықпай үйреншікті ырғақпен жұмыс істеңіз.

1. Сіздің араласқан адамдарыңыздың бәрі сізді сынайтынын ұмытпауыңыз қажет. Иә, жоқ.

2. Адам достарының ермегі және басқа да қызығушылықтары жайындағы ойларын бөліспесе де, өзінің пікірін еркін білдіруі қажет. Иә, жоқ.

3. Ең дүрысы - басқаша әрекет істегіңіз келсе де, намысыңызды сақтай білген. Иә, жоқ.

4. Адам біреудің сөзіндегі қателікті байқайтындай болса, оны түзетуі керек.

Иә,жоқ.

5. Бейтаныс адамдармен кездескенде, оларға жақсы әсер қалдыру үшін, сіз ақылды, тез тіл тапқыш және сүйкімді болуыңыз керек. Иә, жоқ.

6. Өзге адаммен таныстырғанда, сіз оның есімін естімей қалсаңыз, қайта таныстыруды өтінуіңіз қажет. Иө, жоқ.

7. Басқалардың мазағына жол бермейтіндігіңіз үшін сізді сыйлайтындығына сенімді болуыңыз керек. Иә, жоқ.

8. Басқалар сыртыңнан сыбырлап мазаққа айналдырмас үшін әрқашан сақ жүру керек.

Иә,жоқ.

9. Сіз тапқыр адаммен сөйлесе қалсаңыз, лайықты жауап беруге немесе әңгімені тоқтатуға тырысуыңыз қажет. Иә, жоқ.

10. Адам өз жүріс-тұрысын айналадағы адамдардың көңіл-күйіне сәйкес етуі керек. Иә, жоқ.

11. Сіз достарыңызға көмектесуге тиістісіз, өйткені бір кезде олардың да жәрдемі қажет болуы мүмкін. Иә, жоқ.

12. Көмектің қадірін бәрі біле бермейді, сондықтан оны көп жасаудың қажеті жоқ. Иә, жоқ.

13. Сіз біреулерге бағынышты болғаннан гөрі, басқалар сізге бағынсын.

Иә, жоқ.

14. Шын дос қашанда көмектесуге тырысады. Иә, жоқ.

15. Адам өзінің жақсы қасиеттерін бағалап мақүлдасын десе, оларды көрсете білуі керек. Иә, жоқ.

16. Егер отырыста бүрын сіз естіген анекдотты айтып жатса, сіз сыпайылық білдіріп, қосыла күлуіңіз керек. Иә, жоқ.

17. Егер сізді біреу досының үйіне шақырса, ал сіздің киноға барғыңыз келсе, сіз басым ауырды деп немесе т.б. сылтау тауып досыңызды ренжітпес үшін қайткенде шындықты жасырып қалуыңыз қажет. Иә, жоқ.

18. Шын дос жақын адамдары қаламаса да олардың өзіне тиімді мінез көрсетуін талап етеді. Иә, жоқ.

19. Адамдар өздерінің үстанымына қарсы пікір айтылған сайын оны табанды қорғай түсуі қажет. Иә, жоқ.

Қорытынды жасаңыз

Әрбір дұрыс жауап үшін өзіңізге 5 үпай қосыңыз. Дүрыс жауаптар: «иә»- 6,13,14, 20 пункттері; қалғандарының бәрі- «жоқ». Ұпай санын қосыңыздар: 80-100 - өте жақсы; 75-80 - жақсы; 65-70 -қанағаттанарлық; 0-60 - нашар. Неғүрлым үпай саны жоғары болса, соғүрлым сізді айналаңыздағы адамдар жақсы көреді деп есептеуге болады.

3-тапсырма

Сіз мына айтылған ойлармен келісесіз бе?

Махаббат өшеді, өмірдегі үлы трагедия - адам өлімінде емес, оның сүйе алмағанында (Сомерсет Моэм).

Адамшылықтың алды - махаббат, әділет сезім бүлардың керек емес жері жоқ, кіріспейтін де жері жоқ. Ол жаратқан тәңірдің ісі. жан-жануарларда да махаббат сезімі бар. Бүл әділет, махаббат сезім кімде көбірек болса сол - ғүлама, сол - ғалым. Біз жанымыздан ғылым шығара алмаймыз, жаралып, жасалып қойған нәрселерді көзбен көріп, ақылмен біліп сезбекпіз (Абай).

Махаббат қүпиясы айрылысарда ашылады (М.Қашғари).

Сүйетін адамыңа өзіңнің дүрыстшыңды көрсете беруге үмтылма (Жан Итье).
Өзіндік жұмыс

«Біз бір-бірімізге сәйкеспіз бе?» тестін шешіңіздер

Сүйіктіңіз болса тестің сұрақтарына бірігіп жауап берулеріңізге болады. Ықтимал жауаптар: «иә»-1, «әрқалай»-!, «жоқ»-0.

1. Мен үшін жолды іздегеннен гөрі өтіп бара жатырған адамнан сүраған жеңілірек.

2. Гүл таңдағанды және сатып алғанды үнатамын.

3. Пайдасы бар адамдармен танысуға үмтыламын.

4. Ойланғаннан гөрі әрекет жасаған дүрысырақ.

5. Қалай болса солай істелген жүмыс менің ызамды тудырады.

6. Мен үшін бірсарындыдан гөрі қуанышы мен реніші аралас өмір артығырақ.

7. Меніңше, жақын адамыңа айтылмайтын сыр болуы мүмкін емес.

8. Егер адамның бойында ізгілік пен әдептілік болса, ең бастысы сол деп есептеймін,

9. Ақылы асып түрмаған адамдарды келеке етуді үнатамын.

10. Қысы-жазы серуенге шығып түруды үнатамын.

11. Ортада өзін қажетті деңгейде үстай алмау - адамның ақылсыздығының белгісі.

12. Мен үшін материалдық пайдадан гөрі ар-үят маңыздырақ.

13. Егер адамдарға жүмсақ қарасаң жауапкершілікті сезінбейді.

14. Маған тамақты талғап , баптап ішкен үнайды.

15. Мен туралы өзге адамдардан гөрі жақындарымның пікірі маңыздырақ.

16. Маған оқыған кітаптарым мен қараған фильмдерімді талқылаған өте үнайды.

Әрқайсыңызға тапсырма:

а) 1-16 аралығындағы айтылғандарды бір баған етіп жеке параққа жазып шығыңыз. Әрбір номердің қарсысына өзіңіз таңдаған ұпайды көрсетіңіз.

б) Жүп номерлердің астын сызып, оның жиынтық санын шығарыңыз;

в) Тақ номерлерді қосып, оның жиынтығын бір бөлек есептеп шығыңыздар.

Енді бірігіп не істеу керек:

а) жұп сандардан шыққан корытынды соманы серігіңіздің сондай жиынтық санымен салыстырып, олардың арасындағы айырманы төмендегі формулаға салып есептеңіз: М-М=... мәні түрінде көрсетіңіз

б) тақ жиынтықты да осы үлгіде салыстырып, айырманы К-К=... үлгісінде көрсетіңіз.

в) Жауаптар кестесіне қарап, алынған нәтижелерді талқылаңыз: Жауаптар кестесі:

1. 0-ден 5-ке дейін

а) 0-ден 5-ке дейін - сіздер үйлесімді жүпсыз, мінез-қүлықтарыңыз үқсас.

б) 6-дан 10-ға дейін- сіздер бір-біріңізді жақсы толықтырасыздар

в) 11 -ден жоғары -сіз үйлесімді жүпсыз, бірақ араларыңызда түсініспеушіліктер болып түрады.

2. 6-дан 10-ға дейін

а) 0-ден 5-ке дейін-сіздің қарым-қатынастарыңызда кейбір қиыншылықтар кездеседі, бірақ оларды оңай шешуге болады.

б) 6-дан 10-ға дейін- қиындықтарды уақыт өте келе және екі жақтың тізе қосуымен жеңе аласыз.

в) 11-ден жоғары-қиындықтар үзаққа созылып, шешілместей жағдайға

жетуі мүмкін.

3.11-және одан жоғары

а) 0-ден 5-ке дейін - сіздер мінез-құлық жағынан әртүрлісіздер, бірақ тез келісімге келе аласыздар.

б) 6-дан 11-ге дейін - сіздер «қиын» жүпсыздар, алайда сіздердің көзқарастарыңыздағы үқсастық пен сәйкестік үміттендіреді.

в) 11-ден жоғары - сіздер «өте қиын» жұпсыздар.

2. «Гендер» үғымының мағынасын сөздіктен қараңыз.

3. Тізбе ішінен «'жігіт сүлтанын» ерекшелейтін белгілерді талдаңыздар, бүларға тағы қандай қасиеттерді қосар едіңіз?

• Жақсы киінеді

• Қашанда уәдесінде түрады

• Қиындықты қажымай көтереді

• Көптің бірі сияқты болуға тырысады

• Өз мүддесін сақтайды

• Ешқашан өтірік айтпайды

• Кез келген сүрақты үжыммен шешеді

• Өзінің және басқаның намысын қорғайды.

Хрестоматиядан Біржан салдың «Ер жігіт дүниені көргені артық», М.Шахановтың «Ғашықтық ғаламаты», М.Мақатаевтың «Ғашықпын», Қ.Мырзалиевтың «Ғашықтық жәйін қозғама», Р.Ғамзатов пен Т.Мәтмүратовтың махаббат жайлы өлеңдерін оқып шығып, алған әсерлеріңізбен бөлісіңіздер.

9-сабақ

Тақырып: «Нәзіктік пен қажырлылық»

1-тапсырма

Гендер дегеніміз не?

Сүрақтарға жауап беріп, өзіңіздің гендерлік өмірбаяныңызды қүрастырыңыз.

Нұсқау. Балалық шағыңызды, мектептегі кездеріңізді еске түсіріңіз.

Ата-анаңыздың, туыстарыңыздың, мүғалімдеріңіздің сізге деген көзқарасын (белгілі жыныс өкілі ретінде) еске түсіріңіз. Еске ала отырып гендерлік өмірбаяныңызды төмендегі үлгімен құрастырып шығыңыз.

1. Өзіңізді қай жасыңыздан бастап есіңізге түсіре аласыз?

Сіз қай кезден бастап үл мен қыздың, әйел мен ер адамның арасындағы айырмашылықты сезіне бастадыңыз?

2. 5-8 жастағы кезіңізде кімдермен ойнауды қаладыңыз? Сүйікті ойыншықтарыңыз есіңізде ме? Ертегі мен мультфильм кейіпкерлерінің қайсысын үнатушы едіңіз? Сүйікті ойындарыңыз қандай (қимылды не тыныш, топпен не жеке) болды? Сәби кезіңізде, төменгі сы-ныпта, жас шағыңыздағы сырт пішініңіз бен киіміңіз қандай еді?

3. Бала кезіңізде сізге қыздар мен үлдар қандай болу керектігі туралы не айтып еді? Айналадағылар сізден қыз немесе үл ретінде қандай болуды күтетінін қалай түсіндірді?

4. Мектептегі гендерлік үрдістер. Мүғалімдер қолдайтын мінез-қүлық үлгілері қандай еді? Олардың қыздар мен үлдар үшін қандай айырмашылығы болды? Қыздар мен үлдардың оқу үлгерімі мен тәртібіне деген мүғалімдердің көзқарасында айырмашылықтар болды ма?

5. Ата-анамен қарым-қатынас. Сізге мектепке дейін, төменгі сыныпта, жасөспірім кезіңіз бен бозбала кезіңізде ата-анаңыздың қайсысы жақын болды? Сіздің отбасыңызда әртүрлі жьшыс өкілдері арасын-дағы қарым-қатынастың қандай ережелері болды? Қарым-қатынастың қандай үлгілерін үнатасыз?

6. Ерлердің, әйелдердің қандай қасиеттерін бағалайсыз? Неге? Қоғамда гендерлік өлшемдердің салдарынан әйелдер мен еркектер азап шегеді деп ойлайсыз ба?

7. Қалыптасқан гендерлік көзқарасыңыз бен түсінігіңізге кім көбірек ықпал етті?

8. Сіздің гендерлік түсінігіңіздің қалыптасуына көбірек ықпалы болған әдіс-тәсілдер қандай, бөліп керсетіңіз.

ОТБАСЫНДАҒЫ ДӘСТҮРЛІ ЖӘНЕ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ГЕНДЕРЛІК РӨЛДЕР.

Топ екіге бөлінеді. Біреуі дәстүрлі отбасы, екіншісі қазщіргі заманғы отбасына арналған жынысты-рөлдік ұқсастықты модельдейді.

Өндірісітік қызмет:

Кім еңбекпен айналысады және неге? Жұмыс істейтін ерлі-зайыптылар үшін мансап нені білдіреді? Күйеуі мен әйелінің кәсіби мәртебесі қалай жасалады? Ерлі-зайыптылардың әрқайсысының өндірістік қызметтеріне байланысты отбасы міндеттері қалай бөлінеді? Қандай өндірістік қызмет жағдайында әйелдің мәртебесі күйеуінің мәртебесінен жоғары болады?

Экономикалық қызмет:

Отбасындағы негізгі табыскер кім? Қаражат кімнің қолында? Отбасын, оның мүшелерін материалдық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін қандай аталаптар қойылады? Отбасындағы экономикалық мүмкіндіктердің шегі бар ма? Кіріс деңгейіне қарай отбасылар қалай бөлінеді?

Тұрмыстық-шаруашылық қызметі.

Үй шаруасымен кім айналысады? Отбасындағы еңбек қалай ұйымдастырылыған? Кірістері түрлі деңгейдегі отбасылар ішінде бұл қызметтің іске асуында айырмашылық бар ма? Түрлі типті отбасыларда осы қызметті ұйымдастырудағы негізгі айырмашылық қандай?

Алғашқы ә»леуметтік бқылау.

Отбасы мүшелерінің жүріс-тұрысын бақылау қалай жүргізіледі? Ерлерге, әйелдерге, балаларға т.с.с. не істеуге рұқсат беріледі? Олардың жағымды және жағымсыз қылықтары қалай бағаланады?

Билік пен лидерлік.

Кім лидер болады? Лидердің түрлері? Қай кезде авторитарлық, ал қай кезед ұжымды билік жүзеге асады? Демократизм сипаттары және билік пен бағынушылықты бөлуде отбасындағы балалардың рөлі?

Әлеуметтік мәртебе.

Некеде әлеуметтік мәртебе жету үшін не істеу керек? Некеге тұрарда некелесіңіздің қандай қасиеттері шешуші болып табылады? Некенің де жаңа мәртебе екенін қалай бағалайсыз?

Рухани қарым-қатынастар

Отбасы қарым-қатынасы қалай қалыптасқан ? Отбасы мүшелерінің жас ерекшеліктерімен жыныстық айырмашылықтараның мәні қандай?

Достар мен туыстармен қарым-қатынас.

Жеке таңдау негізінде қалыптасқан қарым-қатынастар мен байланыстар. Отбасы мүшелерінің араласатын адамдармен мінез, көзқарас сәйкестілігі. Бос уақытын қалай өткізу туралы ерлі-зайыптылар мен балалардың есеп беруі.

Бос уақыт.

Бос уақыт үйде ме, әлде үйден тыс жерде өте ме? Отбасы мүшелерінің бос уақытын жеке өткізуі. Бос уақытты өткізуді бақылау.

Репродуктивті.

Бала туралы мақста етіп қою. Өмірдегі маңызды рөл ана және әке болу Қоғамдағы мәртебесі мен отбасы жағдайына қарай бала туу.

Сексуалдық.

Сексуалдық және репродуктивті қызметтерінің өзара байланысы. Сексуалдық саланың автономися. Некеге дейінгі және некеден тыс жыныстық қатынас. Сексуалдық тақырыптың тыйым немесе норма екендігін отбасында талқылау.

Тәрбие.

Тәрбиешілер арасындағы тәрбиелеу және рөлдерді бөлу үрдістері. Балалар - үлкендер ықпал ететін объектілер ме әлде субъектілер ме? Билеуші қарым-қатынасқа қарай отбасының тәрбиелік сипаты мен мақсаты.

<предыдущая страница | следующая страница>