Перейти на главную страницу
2. Скарасная разнавіднасць батэрфляю.
[Грэч. áеíрпіз.]
ДЭЛЬФШАВЫ, -ая, -ае. 1. Які мае адносіны да дэльфіна (у 1 знач.). Дэльфінавьí тлушч.
2. у знач. наз. дэльфíнавыя, -ых. Сямейства млекакормячых, да якога адносяцца дэльфін, касатка, аднарог і інш.
[Лац. áеíгíеге — змываць.]
2. у знач. наз. дэмабілізавáны, -ага, м. Той, хто звольнен з арміі па дэмабілізацыі. Што ні дзень, што ні гадзіна — радасць: вяртаюцца дахаты дзмабілізаваныя. Пальчэўскі. Эшалон з дэмабілізаванымі ішоў з Берліна на ўсход. ІПуцько.
' ДЭМАБІЛІЗАВАЦЦА, -зýюся, -зýешся, -зýецца; зак. 1. Перайсці з ваеннага становішча на мірнае (пра ўзброеныя сілы, народную гаспадарку). Дывізія дэмабілізавалася.
2. Зал. да дэмабілізоўваць.
[Грэч. áёта^б^íа.]
дуе склад, колькасць, змяненне насельніцтва.
[Ад грэч. áётоз — народ і §гарпб — пішу.]
ДЭМАКРАТ, -а, М -рáце, м. і. Прыхільна
дэмакратыі.
2. толькі незак. Зал. да дэмакратызаваць.
- ДЭМАКРАТЫЗАВАЦЬ, -зýю, -зýеш, -зуе; зак. і незак., што. Ажыццявіць (ажыццяўляць) дэмакратызацыю чаго-н. Дэмакратызаваць выбарчую сістэму.
ДЭМАКРАТЫЗАЦЫЯ, -і, ж. Укараненне прынцыпаў дэмакратыі; перабудова дзяржавы, грамадства, арганізацыі і пад. на дэмакратычных асновах. Дэмакратызацыя прафсаюзаў. Дэмакратызацыя кіравання.
ДЭМАКРАТЬ'ІЗМ, -у, м. 1. Прызнанне і ажыццяўленне дэмакратыі. Дэмакратызм савецкага ладу.
2. Уст. Дэмакратычнасць. Дэмакратызм жыцця.
2. Уст. Уласцівы шырокім слаям працоўнага люду; просты. Дэмакратычнае выхаванне. Дэмакратычныя манеры.
Дэман
О Буржуазная дэмакратыя — палітычны лад, пры якім парламентарызм з'яўляецца прыкрыццём дыктатуры буржуазіі над працоўнымі. Народная дэмакратыя — палітычны лад у радзе краін Еўропы, які выконвае функцыю дыктатуры пралетарыяту для ліквідацыі капіталістычных элементаў і пабудовы сацыялістычнай грамадства.
[Ад грэч. áёшоз — народ і кгаíоз — сіла, улада.]
ДЭМАН, -а, м. 1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — бажаство, дух, істота, нешта сярэдняе паміж чалавекам і богам.
ДЭМАНАЛАГІЧНЫ, -ая, -ае. Які мае адносіны да дэманалогіі. Вобразы беларускіх чарцей падобны да намаляваны! у рускіх дэманалагічных паданнях і апавяданнях. Гарэцкі.
ДЭМАНАЛОГІЯ, -і, ж. Міфічныя уяўленні аб нячыстай сіле, злых духах, дэманах.
[Ад грэч. áаітбп — бажаство, дух і Іо^оз — вучэнне.]
ДЭМАН1ЧНЫ, -ая, -ае. Уласцівы дэману; злы, каварны. // перан. З непакорным, моцным і ўладным характарам. Дэманічная натура.
ДЭМАНСТРАВÁЦЦА, -рýецца; незак. Зал. да дэманстраваць (у 2 знач.).
ДЭМАНСТРАВАЦЬ, -рýю, -рýеш, -рýе; незак. 1. Прымаць удзел у дэманстрацыі (у 1 знач.). Сымон Чуйка тады, калі была дэманстрацыя ў гарадку, таксама быў там. Ён дэманстраваў разам з усімі. Чорны.
ДЭМАНСТРÁНТКА, -і, ДМ -тцы; Р мн. -так; ж. Жан. да дэманстрант.
ДЭМАНСТРÁТАР, -а, м. Той, хто паказвае, дэманструе што-н.
ДЭМАНСТРАТЫЎНЫ, -ая, -ае. 1. Задзірлівы, знарок падкрэслены. Дэманстратыўны адказ. Дэманстратыўныя паводзіны.
2. Звязаны з дэманстрацыяй (у 5 знач.). — Паслаць групу пад., камандай [Майбарады] на той бераг. Так? Яна зойдзе ў тыл, нападзе на батарэю... — Наробіць шуму. Пачне дэманстратыўную атаку. Шамякін.
ДЭМАНСТРАЦЫЙНЫ, -ая, -ае. 1. Які мае адносіны да дэманстрацыі (у 1 знач.). Дэманстрацыйная калона. □ [Рыгор] пачаў падбіваць рабочых на рашучасць, на дэманстрацыйнае выступленне. Гартны.
ДЭМАНТАЖ, -ý, м. Разборка машын, станкоў, абсталявання і інш. пры рамонце або перамяшчэнні іх на новае месца.
[Фр. áéтопíа§е.]
ДЭМАНТÁЖШК, -а, м. Той, хто займаецца дэмантажом.
ДЭМАНЦІРАВАЦЦА, -руецца; незак. Зал. да дэманціраваць.
ДЭМАНЦІРАВАЦЬ, -рую, -руеш, -руе; зак. і незак., што. Зрабіць (рабіць) дэмантаж. Дэманціраваць завод.
[Ад фр. áéтопíег.]
ДЭМАРАЛІЗАВАНЫ, -ая, -ае. 1. Дзеепрым, зал. пр. ад дэмаралізаваць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане ўпадку, дэмаралізацыі. Дэмаралізаваная армія. □ Слова «партызаны» лунала над усім гэтым натоўпам напалоханых, дэмаралізаваных людзей. Лынькоў.
ДЭМАРАЛІЗАВАЦЦА, -зýюся, -зýешся, -зýецца; зак. і незак. 1. Стаць (станавіцца) дэмаралізаваным. Салдаты ўсё больш дэмаралізаваліся, адчайваліся, цэлымі групамі адставалі. Мележ.
2. толькі незак. Зал. да дэмаралізаваць.
• _ ДЭМАРАЛІЗАВАЦЬ. -зýю, -зýеш, -зуе; зак.
і незак., каго-што. Выклікаць (выклікаць)
дэмаралізацыю. Дэмаралізаваць праціўніка.
што дэмаралізуе каго-, што-н.
2. Адмежаванне амярцвелых участкаў тканкі ад здаровых. [Фр. áéшагсаíіоп.]
ГФр. áéтагсЬе.]
[Грэч. Ьётоз.]
[Ад фр. (^éта8^^ег.]
О Дэмілітарызаваная зона гл. зона.
ГФр. áéтіШагізег.І
[Ад фр. áеті-заізоп — пераходная пара года.1
2. Прыстасаванне для спынення хістаннí струн у мнагаструнных музычных інструментах.
[Ням. Башрíег.]
ДЭМУНІЦЫПАЛІЗАВÁЦЦА, -зýепца; шзак. Зал. да дэмуніцыпалізаваць.
ДЭМУНШЫПАЛІЗАВАЦЬ, -зýю, -зÝе; -зуе; зак. і незак., што. Цравеспі (правомг: дэмупіцыпалізацыю.
ДЭМУНІЦЫПАЛІЗАЦЫЯ, -і, ж. Зварот ганей муніцыпалізаванай маёмасці былым я ўладальнікам.
ДЭНАМШАЦЫЯ, -і, ж. Змяненне намінапь> най вартасці грашовых знакаў для стабіíізацыі валюты і спрашчэння разлікаў.
[Ад лац. áепотіпаíіо — перайменаванне.]
[Ад. фр. áéпопсег.]
[Фр. áéпопсіаііоп.]
2. толькі незак. Зал. да дэнатуралізаваць.С
О Дэнатурацыя спірту — дабаўленне ў спірт атрутных або непрыемных на смак рзчываў, каб зрабіць яго непрыгодным для піцця. [Фр. áéпаíцгаíіоп.]
ДЭНАЦЫФІКАВАЦЬ, -кую, -кýеш, -кýе; зак. і незак., што. Правесці (праводзіць) дэнацыфікацыю.
ДЭНАЦЫФІКÁЦЫЯ, -і, ж. Выкараненне нацызму (фашызму) у Германіі пасля другой сусветнай вайны.
ДЭНАЦЫЯНАЛІЗАВÁЦЦА, -зýюся, -зýешся, -зýедца; зак. і незак. 1. Страціць (страчваць) нацыянальныя асаблівасці.
2. толькі незак. Зал. да дэнацыяналізаваць.
ДЭНАЦЫЯНАЛІЗАВÁЦЬ, -зýю, -зýеш,-зýе; зак. і незак., што. Правесці (праводзіць) дэнацыяналізацыю (у 1 знач.).
ДЭНАЦЫЯНАЛІЗАЦЫЯ, -і, ж. 1. Зварот раней нацыяналізаванай маёмасці былым яе гаспадарам.
2. Страта нацыянальных асаблівасцей (мовы, культуры і пад.).
ДЗНДЗІ, нескл., м. Уст. Вытанчана, элегантна адзеты свецкі чалавек; франт.
[Англ. áапáу.]
ДЭНДРАЛАГÍЧНЫ, -ая, -ае. Які мае адносіны да дэндралогіі. Дэндралагічныя працы.
ДЭНДРАЛОПЯ, -і, ж. Раздзел батанікі, які вывучае дрэвы і кустовыя расліны.
[Ад грэч. áепáгоп — дрэва і 1о§оз — вучэнне.]
ДЭНДРАРЫЙ, -я, м. Участак батанічнага саду або спецыяльны сад, дзе ў адкрытым грунце культывуюцца розныя віды дрэў і кустоў.
[Ад грэч. áепáгоп — дрэва.]
ДЭНДРÓЛАГ, -а, м. Спецыяліст у галіне дэндралогіі.
ДЭНДРЫТ, -а, М -рыце, ле. 1. Чуллівы, звычайна разгалінаваны адростак нервовай клеткі.
2. Незакончаны ў развіцці крышталь папараце- або дрэвападобнай формы.
[Ад грэч. áепáгоп — дрэва.]
ДЭНЦІН, -у, м. Моцнае косцепадобнае рэчыва, якое складае асноўную масу зуба.
[Ад лац. áепз, áепгіз — зуб.]
ДЭПА31Т, -у, М -зíце, м. Грошы або каштоўньгя паперы, якія ўносяцца ў крэдытную ўстанову (банк, натарыяльную кантору і пад.) для перадачы іх крэдытору або для хавання.
[Ад лац. (Іерозіглíт — рэч, здадзеная для хавання.]
ДЭПА31ТАР, -а, м. Укладчык дэпазіту.
ДЭПАЗІТНЫ, -ая, -ае. Які мае адносіны да дэпазіту. Дэпазітная квітанцыя.
ДЭПАНÉНТ, -а, М -нце, м. 1. Тое, што і дэпазітар.
2. Асоба, якой належыць грашовая сума, не выплачаная прадпрыемствам або ўстановай па якой-н. прычыне ва ўстаноўлены тэрмін.
ДЭПАНЁНЦКІ, -ая, -ае. Які мае адносіны да дэпанента. Дзпанепцкі рахунак.
ДЭПАНІРАВАННЕ, -я, н. Дзеянне паводле знач. дзеясл, дэпаніраваць.
ДЭПАНІРАВАЦЦÁ, -руецца; незак. Зал. да дэпаніраваць.
ДЭПАНІРАВАЦЬ, -рую, -руеш, -руе; зак. і незак., што. 1. Унесці (уносіць) дэпазіт.
2. Перадаць (перадаваць) на захаванне. Дэпаніраваць ратыфікацыйныя граматы.
[Ад лац. íеропеге.]
ДЭПАРТÁМЕНТ, -а, М -нце, м. 1. У царскай Расіі і некаторых капіталістычных краінах — аддзел міністэрства ці іншай вышэйшай
дзяржаўнай установы або самастойны орган. Дэпартамент земляробства. Дэпартамент паліцыі.
2. Назва ведамства, міністэрства ў ЗША, Швейцарыі і некаторых іншых дзяржавах. Дзяржаўны дэпартамент.
О Дзяржаўны дэпартамент — міністэрства замежных спраў у ЗША.
[Фр. áéрегíетеш;.]
ДЭПАРТАМЕНЦКІ, -ая, -ае. Які мае адносіны да дэпартамента. Дэпартаменцкі чыноўнік.
ДЭПЕША, -ы, ж. 1. Спешнае данясенне (дыпламатычнае, ваеннае і пад.). Паслаць кур'ера з дэпешай. пі А ў Токіо пойдзе дэпеша з тэкстам зашыфраваным. Дудар.
2. Уст. Тэлеграма.
ДЭПО, нескл., н. 1. Спецыяльна прыстасаванае месца, будынак для стаянкі і рамонту лакаматываў, вагонаў і інш. Тралейбуснае дэпо. □ Тут [у чыгуначным пасёлку] сыходзіліся дзве чыгункі, было дэпо, розныя майстэрні. Лынькоў. Рамонт робіцца вядома як: вагон адчапляюць ад састава і накіроўваюць у дэпо. Васілёнак.
2. Уст. Склад.
О Пажарнае дэпо — будынак для пажаряых машын.
[Фр. áéрóí.]
ДЭПОВЕЦ, -пóўца, м. Разм. Рабочы дэпо. ■Г колькі вунь гэтых вагонаў, цэлы пасёлак — жывуць у іх дэпоўцы. Лынькоў.
ДЭПОЎСКІ, -ая, -ае. Які мае адносіны да Дэпо (у 1 знач.). Дэпоўскі рабочы. □ Гул магораў цяжкі, абрывісты, поўніў усё паветра, аж звінелі шыбы дэпоўскіх акон. Лынькоў.
ДЭПРЭСІУПЫ, -ая, -ае. Які мае адносіны Да дэпрэсіі. Дэпрэсіўны стан арганізма. Дэпрэсіўныя з'явы ў капіталістычнай эканоміцы.
ДЭПРЭСІЯ, -і, ж. 1. Заняпад, застой гаспадаркі ў капіталістычнай краіне. Экапамічная дэпрэсія.
2. Хваравіта прыгнечаны душэўны стан чалавека.
[Ад лац. áергеззіо — прыгнечанне.]
ДЭПУТАТ, -а, М -тáце, м. 1. Выбарны прадстаўнік, член выбарнай дзяржаўнай установы. Дэпутат Вярхоўнага Савета. Дэпутат сельсавета.
2. Выбраная або прызначаная асоба, упаўНаважаная выконваць якое-н. даручэнне. Сцяпана выбралі дэпутатам і адправілі яго да настаўніка. Колас.
[Лац. áерцíаíцз.]
ДЭПУТАТКА, -і, ДЫ -тцы; Р мн. -так; ж. Жан. да дэпутат.
ДЭПУТАЦКІ, -ая, -ае. Які мае адносіны да Дэпутата, належыць яму. Дэпутацкія абавязкі. Дэпутацкае пасведчанне.
ДЭПУТАЦЫЯ, -і, ж. Група выбраных асоб. Што дзейнічае па даручэнню якой-н. арганізацыі або калектыву. Дэпутацыя рабочых для перагавораў з фабрыкантам.
[Фр. áéрцíаíіоп.]
ДЭРАТЫЗАЦЫЯ, -і, ж. Сукупнасць мер, накіраваных на знішчэнне грызуноў.
[Фр. áéгаíізаііоп.]
238
Д, нескл., н. Пятая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «дэ». Вялікае Д. Напісаць д
25 12 2014
39 стр.
Т, нескл., н. Дваццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «тэ». Вялікае Т. Напісаць т
25 12 2014
36 стр.
Г, нескл., н. Чацвёртай літара беларускага алфавіта, якая мае назву «гэ». Вялікае Г. Напісаць г
25 12 2014
29 стр.
Ш, нескл., н. Дваццаць сёмая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «ша». Вялікае Ш
17 12 2014
29 стр.
Б ', нескл., н. Другая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «íэ». Малое □ Хто сказаў е, той павінен, сказаць і б. Прыказка. Выбухны, звонкі, губна-губны зычны
25 12 2014
38 стр.
Н, нескл., н. Пятнаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «эн». Вялікае Н
25 12 2014
73 стр.
Х, нескл., н. Дваццаць чацвёртая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «ха». Вялікае х
17 12 2014
16 стр.
Р, нескл., н. І. Васемнаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «эр». Друкаванае р. Вялікае Р
17 12 2014
67 стр.