ҚММУ Ф 4/3-04/01

2007 ж. 14 маусымдағы

ҚазММА жанындағы ОӘК №6 НХ

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Ортопедиялық стоматология курсы бар терапиялық стоматология кафедрасы

ДӘРІС
Тақырыбы: Полимер негізіндегі цементтер

«Ортопедиялық стоматологиядағы стоматологиялық материалтанудың негізі» электив пәні
Оқу сағатының көлемі: 90 с

2 курсы

3-4 семестр

Уақыты (ұзақтығы): 1 сағат

Қарағанды 2011 ж.

Курс отырысында бекітілген

«_25_»___04___ 2011ж № 9 хаттама

Ортопедиялық стоматология курсына жауапты________________ Н.С.Асакаев

• 
  Тақырыбы: Полимер негізіндегі цементтер
  

• 
  Мақсаты: студенттерді полимер негізіндегі цементтердің қасиеттерімен таныстыру
  

• 
  Дәріс жоспары:
  

1. 
   Метилметакрилді полимерлі цементтер. Қолданылуы, қасиеттері.
   
2. 
   Диметакрилді цементтер. Қолданылуы, қасиеттері.
   
3. 
   Провилинк. Қолданылуы, қасиеттері.
   

Цементтер туралы жалпы түсінік және олардың қасиеттері

Цемент (лат. – ұрылған тас ) – ұнтақ түріндегі ұнтақ минералды, зат сумен арласқанда жұмсақ қоймалжын массаны түзеді. Қатайғаннан соң, тас тәрізді болады.

Стоматологиялық цементтер клиникада кеңінен қолданылады:

• 
  Пломбалық материал ретінде
  
• 
  Алынбайтын протездерді ортодонтиялық аппараттарды тірек тістерге немесе импланттарға бекіткіш материал
  
• 
  Ұлпаны қорғау үшін пломбаның астына төсем ретінде
  

Ортопедиялық стоматологияның клиникасында бекіткіш материалдар үлкен маңыз атқарады.

Цементтерге арнайы талаптар қойылады:

• 
  Ұлпаны тітіркендіреу керек
  
• 
  Қабыныға қарсы тұру
  
• 
  Химиялық және биологиялық тітіркендіргіштерден қорғау
  
• 
  Қолдану түріне қарай жоғарғы мықтылықты қасиетке ие болу қажет
  
• 
  Қысуға, жылжытуға және созылуға төзімді болу
  

Сонымен қатар, цементтер ұзақ уақытқа шыдап, тағам өнімдеріне және ауыз қуысындағы агрессивті ортаға тұрақты болуы тиіс.

Бұларды клиникалық қолданысынан басқа, қолдану мақсаты бойынша(уақытша, тұрақты), шығарылу түріне қарай (ұнтақ, сұйықтық, паста) бөледі.

Цементтердің жіктелуі, оның матрицасының байланыстырғыш затына байланысты болады. Осы белгісі бойынша анықталатындар:

• 
  Цинк- фосфатты цементтер
  
• 
  Цинк- силикаттыфосфатты цементтер
  
• 
  Цинк- поликарбоксилатты цементтер
  
• 
  Шыны иономерлі цементтер
  
• 
  Полимерлі цементтер
  

Жіктелудегі көпшілік цементтер – биорганикалық цементтер болып табылады.

Аталған тұрақты цементтерден басқа, эвгенол негізінде бөлінеді, сонымен қоса, эвгенолдан тұрмайтындар, атап айтқанда – калий гидрооксид негізінде жасалған уапқытша материалдар да бөлінеді. Уақытша цементтерге ортақ нәрсе олардың құрамында цинк оксидінің болуы.

Цинк- фосфатты цементтер

Осы топтағы цементтердің қолдану диапазоны кең – алынбайтын протездерді бекіту мен басқа да ортопедиялық аппараттарды бекіту мен қатар, пломбалық астындағы төсемге дейін қолданылады.

Цинк- фосфатты цементтер – ұнтақ және сұйықтық түрінде шығарылады.

Ұнтағының құрамына негізінен цинк тотығына қосылған, 10% магний тотығынан және аз мөлшердегі пигменттен қосындысынан тұрады. Оны жоғарғы температурада қыздырады, бұл оның реакциялық қасиетін төмендету үшін қолданылады.

Сұйық түрі - ортофосфор қышқылының сулы ертіндісі, судың мөлшері 30-55% құрайды, сонымен қоса, 2-3 % алюминий тұздары және 0-9 % цинк тұздары кіреді. Алюминий цементтін пайда болу реакциясын, ал цинк - ұнтақ пен сұйықтық арасындағы реакцияны баяу өтуін қамтамасыз етеді.

Цинк- силикаттыфосфатты цементтер

СФЦ – көп уақыт бойы цинк – фосфаттар мен силикатты цементтердің қосылысы болғандығы белгілі. Мұндағы силикатты әйнектің бар болғаны мөлдірлікті білдіреді, беріктігін арттырып, цементтер фторидтердің бөлінуін жақсартады.

Олар алынбайтын протездер мен басқа да ортопедиялық аппараттарды бекітуге, бүйір тістерді уақытша пломбалауға, көрсеткішті материалдар ретінде қолданылады.

Цементті ұнтақ қоспасының 10-20% цинк оксидінен және силикатты әйнектен тұрады, оларды механикалық әдіспен араластырылған немесе балқытып, қайта ұнтақталған.

Силикатты әйнектің 12-25% фторид. Кейбір материалдар бактерицидтер болып табылады, өйткені олардың құрамында аз мөдшерде күміс қоспасы бар.

Сұйықтығы 2-5% алюминий тұздарынан және ортофосфор қышқыл ертіндісінен тұрады.

Полимерлер негізіндегі цементтер

Көптеген полимерлі цементтер акрилаттың 2 типіне жатады: метилметакрилат негізіндегі және ароматтық диметакрилат негізіндегі.

Метилметакрилат полимерлі цементтерді әшекейлі қаптамалар мен салмаларды бекітуде қолданылады.

Акрилді цементтердің ұнтағы – өте ұсақ ұнтақталған метилметакрилат полимері немесе сополимерлер ьолып табылады. Оның құрамындағы бензоилдың сутегі асқын тотығы инициатор ретінде болады. Ұнтақ құрамына минералды толықтырғыштар мен пигменттер кіреді.

Қатайған амасса - алғашқы полимердің ерімеген, ісінген түйіршіктерін бірік тірегі жаңа полимерлі матрицадан тұрады. Сұйықтығы ұнтаққа минималды түрде жай шпатель арқылы аралыстырып, ол ауаға ұшып кетпеуі керек.

Акрилді полимерлі цементтердің қасиеттері – тез қатаятын пломбалық акрилді-пластмассалы материалдарының қасиеттеріне сәйкес болады. Бұлардың беріктігі басқа цементтерге қарағанда жоғары болады да, ал ерігіштігі төмен, бірақ олардың қаттылығы төмендеу, серпімділігі жоқ, ылғалды кезде тістің қатты тіндеріне жақсы адгезияны қамтамасыз ете алмайды.

Диметакрилатты цемент – алдын ала дайындалған құйма протездер мен ортодонтиялық доғаларды бекітуге арналаған.

Диметакрилатты цементтердің артықшылығы жоғары беріктілігі мен ерігішітігінің төмен болуы.

Диметакрилатты цементтердің кемшіліктеріне өңдеудің күрделігі, протезді салуджың ыңғайлы еместігі, сыртқы қабатының керкекті қалындығын алудың қиындығы, ұлпаны тітіркендіруі, материал қалдығын алудың қолайсыздығы.

Шыны иономерлі цементтер

Шыны иономерлі цементтер – силикатты және полимерлі бекіткіш материалдардың қасиеттерін бойына жинап алған. Бірақ шыны иономерлі цементтер композициялық материалдармен салыстырғанда мөлдірлдігімен ерекшеленеді. Олардың құрамында қышқыл әйнекті реактивтің болуы, оларға мөлдірлік қасиет береді. Бұл цементтер алынбайтын протездерді, ортодонтиялық аппараттарды бекітуге пломбаның астына төсем ретінде қолданылады.

Шыны иономерлі цементтер ұнтағы өте ұсақ ұнтақталған майды шыныдан тұрады, олардың мөлшері пломбалық материалдарда 40мкм болады, ал бекітуші материалдарда 25 мкм болады.

Сұйықтығы – полдиакрил-итакон сополимердің 50% сулы ертіндісі немесе басқа да поликарбон қышқылымен 5 % шарап қышқылынан тұрады.

• 
  Әдебиеттер
  

негізгі:

1. 
   Аболмасов Н.Г., Аболмасов Н.Н., Бычков В.А., Аль-Хаким А. Ортопедическая стоматология М, 2007. – 496 с.
   
2. 
   В.Н Копейкин Руководство по ортопедической стоматологии.., М., 2004.- 495 с.
   
3. 
   Трезубов В.Н., Щербаков А.С., Мишнёв Л.М. Ортопедическая стоматология (факультетский курс)- СПб. 2002 – 576 с.
   
4. 
   Рузуддинов С.Р., Темирбаев М.А., Алтынбеков К.Д. Ортопедическая стоматология., Алматы, 2011. – 621 с.
   

қосымша:

1. 
   И.Ю. Лебеденко, С.Х. Каламкаров Ортопедическая стоматология. Алгоритмы диагностики и лечения. М.- 2008. – 96 с.
   
2. 
   В.Н. Трезубов, Л.М. Мишнев, Е.Н. Жулев. Ортопедическая стоматология. Прикладное материаловедение.- М, 2008. – 473 с.
   
3. 
   Алтынбеков К.Д. Тіс протездерін дайындауда колданылатын құрал-жабдықтар мен материалдар. – А, - 2008. – 380 б.
   
4. 
   А.П. Воронов, И.Ю. Лебеденко, И.А. Воронов «Ортопедическое лечение больных с полным отсутствием зубов». – М, 2006, 320 с.
   
5. 
   Ибрагимов Т.И. Актуальные вопросы ортопедической стоматологии: учебное пособие.
   
6. 
   2007-256с.
   
7. 
   Афанасьев В.В., Останин А.А. Военная стоматология и челюстно-лицевая хирургия. ГЭОТАР-Медиа 2009-240с.
   
8. 
   В. Л. Параскевич. Дентальная имплантология. 2006-400с.
   
9. 
   Л. М. Цепов, А. И. Николаев, Е. А. Диагностика, лечение и профилактика заболеваний пародонта: практическое пособие. 2008-272с.
   
10. 
    Янушевич О.О., Гринин В.М., Почтаренко В.А., Рунова Г.С. / Под ред. О.О. Янушевича Заболевания пародонта. Современный взгляд на клинико-диагностические и лечебные аспекты. Серия "Библиотека врача-специалиста", ГЭОТАР-Медиа 2010-160с.
    
11. 
    Бичун А.Б., Васильев А.В., Михайлов. Неотложная помощь в стоматологии: краткое руководство. ГЭОТАР-Медиа 2010-320с.
    
12. 
    Арутюнов С.Д. Одонтопрепарирование при восстановлении дефектов твердых тканей зубов вкладками, 2007-136с.
    
13. 
    Аболмасов Н.Г. Ортопедическая стоматология. 5-е издание. 2007-469с.
    
14. 
    Аболмасов Н.Г. Ортопедическая стоматология. 6-е издание. 2008-496с.
    
15. 
    Трезубов В.Н. Ортопедическая стоматология. Технология лечебных и профилактических аппаратов. 2-е издание. 2008-309
    
16. 
    Мишнев Л.М., Трезубов В.Н., Соловьев М.М., Сапронова О.Н., Орехова Л.Ю., Кудрявцева Т.В. Предварительное лечение больных перед зубным протезированием. 2009-160с.
    
17. 
    Год издания:2009
    
18. 
    Жулев Е.Н. Препарирование зубов под вкладки. 2007-96с.
    
19. 
    Базикян Э.А., Робустова Т.Г., Лукина Г.И. и др. / Под ред. Э.А. Базикяна. Пропедевтическая стоматология. ГЭОТАР-Медиа 2010-768с.
    
20. 
    Андреищев А.Р. Сочетанные зубочелюстно-лицевые аномалии и деформации (Серия "Библиотека врача специалиста"). ГЭОТАР-Медиа 2008-224с.
    
21. 
    Базикян Э.А.Стоматологический инструментарий: цветной атлас. ГЭОТАР-Медиа 2007-168с.
    
22. 
    И.Я. Поюровская. Стоматологическое материаловедение. ГЭОТАР-Медиа 2008-192с.
    
23. 
    Миронова М.Л. Съемные протезы. ГЭОТАР-Медиа 2009-456с.
    
24. 
    Загорский В.А. Частичные съемные и перекрывающие протезы. 2007-360с.На казахском языке
    
25. 
    дополнительная:
    
26. 
    Алтынбеков К.Д. Тіс протездерін дайындауда колданылатын құрал-жабдықтар мен материалдар. – А, - 2008. – 380 б.
    

• 
  Бақылау сұрақтары
  

1. 
   Метилметакрилді полимерлік цементтердің қандай қасиеттері бар?
   
2. 
   Диметакрилды цементтердің қандай қасиеттері бар?
   

Провилинктің қасиеттері қандай?