Ф КГМА 1-8-24/02

МУ «Организация

методической работы в

соответствии с ГОСО 2006

года» от 04.07.2007 г
ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ

Патологиялық физиология кафедрасы валеология курсымен


Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған әдістемелік нұсқау

Тақырыбы: Алкоголизм, наркомания және токсикоманияның патофизиологиялық аспектілері.

Мамандығы: 051301 Жалпы медицина
Пән: Патологиялық физиология 1
Курс: ІІ
Құрастырушы: оқытушы Жиенбаева Қ.М.

Қарағанды 2008

Кафедра мәжілісінде талқылап

және бекітілген.

№ __30__ хаттама «06___» ____09____ 2008 ж.

Кафедра меңгерушісі _____________ Жәутікова С.Б.

• 
  Тақырыбы: Алкоголизм, наркомания және токсикоманияның патофизиологиялық аспектілері.
  
• 
  Мақсаты: Кеселді дағдылардың организмге әсер ету механизмдерін игеру, басты клиникалық көріністерін, ішкі ағзалардың қызметтерінің бұзылыстарын және осы дағдылардың басты синдромдарын білу.
  
• 
  Тапсырма:
  
  • 
    келесі сұрақтарға жауап беру:
    

1. 
   Басты кеселді дағдыларды атап өту.
   
2. 
   Қазіргі уақытта таралуы.
   
3. 
   Алкоголдің организмге әсер ету механизмі.
   
4. 
   Алкоголизмнің клиникалық көріністері.
   
5. 
   Ішкі ағзалардың қызметтерінің бұзылыстары.
   
6. 
   Алкоголизмнің даму сатылары.
   
7. 
   Наркомания мен токсикоманияның организмге әсері және жалпылама сипаттамасы.
   
8. 
   Наркомания мен токсикоманияның түрлері.
   
9. 
   Наркомания мен токсикоманияның патогенезі.
   
10. 
    Наркомания және токсикомания кезіндегі рухани және физикалық тәуелділіктердің қалыптасуы. Басты синдромдар.
    
11. 
    Наркомания мен токсикоманияның даму сатылары.
    

• 
  Орындау түрі: тақырыпты өз бетінше игеру; тақырып бойынша реферат дайындау
  
• 
  Тапсырманы орындауға талаптар:
  
  • 
    реферат көлемі шамамен 10-15 басылған бет мөлшерінде болуы керек (жұмыс бойынша қосымшалар реферат/презентация көлеміне кірмейді);
    
  • 
    реферат сауатты, баяндау мәдениеті сақталып жазылуы қажет;
    
  • 
    мәліметтерді баяндау барысында қолданылған әдебиеттерге сілтеме жасау керек;
    
  • 
    библиография дұрыс безендірілуі қажет;
    

Рефератты орындау критерийлері:

• 
  тақырып бойынша негізгі әдебиеттерді жинақтау және игеру;
  
• 
  библиографияны құрастыру;
  
• 
  мәліметтерді өндеу және жүйелеу;
  
• 
  реферат/презентация жоспарларын құрастыру;
  
• 
  реферат/презентация құрастыру және безендіру;
  

• 
  Тапсыру мерзімдері: - пән бойынша тесттік бақылауға дейін
  
• 
  Бағалау критерилері:
  

А – 95-100 % - 4 балл

А- - 90-94 % - 3,67 балл

В+ - 85-89 % - 3,33 балл

В - 80-84 % - 3,0 балл

В- - 75-79 % - 2,67 балл

С+ - 70-74 % - 2,33 балл

С – 65-69 % - 2,0 балл

С- - 60-64 % - 1,67 балл

Д+ - 55-59 % - 1,33 балл

Д- 50-54 % - 1,0 балл

F – 0-49 % - 0

• 
  Әдебиеттер:
  

1. 
   «Біз есірткіге қарсымыз» - Облыстық ғылыми-практикалық конференция материалдары
   
2. 
   «Денсаулық» журналы №9, 2006 ж (12-13 бет)
   
3. 
   «Денсаулық» журналы №10, 2006 ж (5 бет)
   
4. 
   «Краткая медицинская энциклопедия» Б.В. Петровский Москва 1990 г.
   
5. 
   «Алкогольная токсикомания и некоторые ее биологические и социальные последствия» И. Погади, Ш. Брайер, М. Халко 1984г.
   
6. 
   «Учебное пособие по наркологии» Э.А. Бабаян, М.Х. Гонопольский 1981 г.
   
7. 
   «Наркотики и общество» Джон А. Соломзес, Вэлд Чебурсон, Георгий Соколовский. Палек, 1998 г.
   
8. 
   Пограничные нервно-психические расстройства. Ушаков Г.К.. М., «Медицина», 1978 г.
   

• 
  Бақылау:
  

- сұрақтар:

1. 
   Дағдылар, олардың түрлері.
   
2. 
   Есірткі заттардың жіктемесі.
   
3. 
   Есірткі заттарға деген тәуелділік факторлары.
   
4. 
   Адам организіміне деген есірткінің әсері.
   
5. 
   Алкогольді ішімдіктер, олардың организмге деген әсері.
   
6. 
   Себептері және алкоголизм кезеңдері.
   
7. 
   Алкогольдің организмге әсер ету механизмі.
   
8. 
   Токсикоманияның организмге әсері және жалпылама сипаттамасы.
   
9. 
   Токсикоманияның түрлері.
   
10. 
    Токсикоманияның патогенезі.
    
11. 
    Залалды дағдылардың алдын алу амалдары.
    

- тесттер:

1. Алкогольді шамадан тыс қолданудан дамитын синдром қалай аталады?

А. диспепсиялық

Б. кардиальды

В. абстинентті

Г. астеникалық

Д. гастралгиялық

2. Никотин қан тамырларына қандай әсер көрсетеді?

А. кеңейтеді

Б. әсер көрсетпейді

В. тығындайды

Г. тарылтайды

Д. тығыздайды

3. Алкогольдің үлкен дозасынан дамиды:

А. қызба

Б. комалар

В. гипертония

Г. қабыну

Д. қызу

4. Нашақорлардың 1 шприц қолдануынан мынадай ауруларға шалдығуы мүмкін:

А. миокард инфарктсы

Б. ЖИТС және гепатит

В. асқазан және он екі елі ішектің жарасы

Г. гастрит, менингит

Д. тромбофлебит және көк тамыр варикозы

5. Алкогольді көп қолданатын адамдарды қандай ішкі органдардың патологиясы жиі кездеседі:

А. гастрит

Б. асқазан ойық жарасы

В. бауыр циррозы

Г. пиелонефрит

Д. неврит

6. Медицинада нашақорлардың наркотиктерге тәуелді болу синдромы қалай аталады:

А. диспепсиялық

Б. кардиальді

В. абстинентті

Г. астетикалық

Д. гастрологиялық

7. Темекінің түтінінде қандай зат тамыр тарылуына әкеледі:

А. бензпирен

Б. күшті қышқыл

В. никотин

Г. мырыш

Д. улы газ

8. Құрсақтағы балаға бір мезгілде улы газ, никотин және әр түрлі темекінің ингридиенттері әсер еткенде ұрықта дамиды:

А. қанның оттегі мен қамығуы

Б. оттектік ашығу

В. гастрит

Г. артериялық қысымының жоғарлауы

Д. жылдам өсуі және дамуы

9. Абстинентті синдром наркоманияның қай стадиясында дамиды:

А. бастапқы

Б. физикалық тәуелдік стадиясы

В. ортаңғы

Г. соңғы стадия

Д. компенслерленген стадия

10. Мына көрсетілгендердің біреуінен басқасы зиянды әдеттердің профилактикалық іс-шараларына жатады:

А. наркотикалық заттарды

Б. жеке адамның ерте өзгерістерін анықтау

В. науқасты оңашалау және психологиялық қысым

Г. денсаулықты сақтауда тұрақты уағыздау

Д. жастар арасында медико-педагогикалық жұмыстар жүргізу және түсіндірмелік жұмыстары

- жағдайлық есептер:

1. Алкоголизм аруының ағымында 3 даму стадиясы қарастырылады. Науқас 48 жаста. Спиртті сусындар мен қатар сезімталдығының шығындалу тәуелділігі бар. Сонымен қатар алкогольге толеранттілігі жоғары мөлшерде және алкогольдің дозасын көбейткенде амнезия анықталады. Жұмысқа қабілеттілігі бұзылмаған. Осы науқаста алкогольді тәуелділіктің қай стадиясы?

2. Наркомания ағымында үш даму стадиясын бөледі. Ұзақ уақыт марихуана қабылдаған науқаста келесі симптомдар анықталады: қозу, өз-өзін бақылаудың төмендеуі, галлюцинация, психикалық бұзылыстар, ішкі тітіркендіргіштерге жоғары сезімталдық. Наркотикті шектегеннен кейін ұзаққа созылған физикалық тәуелділік, абстинентті синдром байқалған. Осы науқаста наркотикалық тәуелділіктің қандай стадиясы.

3. Емханаға 18 жасар жас бала емделуге түсті. Наркоман. Оның айтуы бойынша ол басқа наркомандардың шприцімен қолданған. Осы топтың наркомандарында қандай ауру кең тарауы мүмкін.

4. Наркомандар наркотиктерді қолданған кезде 10-12 сағаттан кейін келесі патологиялық көріністер дамиды: депрессия, бас ауру, жиырылып, бүрісіп қалу, аяқ қолдарының дірілдеуі, дірілдеу және ыстықтау сезімі, тершеңдік, қаз терісі, құсу, іш өту, бұлшық ет және буындарда ауырсыну. Наркомандар бұл жағдайларын сырқырау деп атайды. Бұл медицинада қалай аталады?

5. Науқас К. 65 жаста. Анализінде темекі шегу мерзімі 30 жыл. Көп жылдар бойы созылмалы бронхитпен ауырады. Сонымен қоса оң жақ өкпелік пневмония. Жоғарыда аталған ауру науқаста көбінесе қай ауруға әкеледі:

6. Темекі шегетіндер ішінде көп кездесетін аурулардың бірі – облетирленген эндоартрит, аяқтардың ауруымен, қан айналым бұзылысымен және аяқ ұлпаларының қоректенуі, гангрена басталуы мүмкін, ақырында – аяқтардың ампутациясына әкеледі. Темекі түтініндегі қандай зат осы көріністерге алып келеді?

7. Науқаста 10 жылдан кейін жүйкелік алкогольді сусындарды үлкен дозада қолданғаннан кейін, таңертеңгілік кешке алкогольді қолданып болған соң қатты ауру, бұлшықеттерінің ауруы, буындарының сырқырауы болады. Ол сөйлегісі келмей, ашуланшақ, ештеңеге қабілетсіз болып келеді. Бұл жағдай тұрмыста «бас жазу» деп аталады, ал медицинада:

8. Науқас 60 жаста шағындары оң жақ қабырға астында шыдамсыз ауырсыну, теріде қатты қышу, аяқ, бетінде ісік, ішке сұйықтық жиналу нәтижесінде іштің ұлғаюы. Анализінде 10 жыл көлемінде алкогольді сусындарды системалық қабылдаған. 3 жыл көлемінде алкоголизм себебінен наркологиялық диспансерде тіркеу де тұрады. Жалпы зерттегенде әртүрлі мүшелер есеп жүйелер жағынан патологиялар табылған. Осы жағдайда жоғарыда аталған симптомдар қандай аурумен байланысты.

9. Науқас 57 жаста. Реанимация бөлімшесіне терең кома жағдайымен түсті, ауырсыну, дауыс тітіркендіргіштеріне реакция көрсетпейді. Оның жолдастарының айтуы бойынша жуық арада мереке тойлаған және онда көп ішу болған. Науқаста 30 жыл шамасында алкогольді пайдаланғанын ескере отырып, қандай кома дамығаны туралы айтуға болады.

10. Жүкті әйелде 2 айдан соң түсік түсті. Зерттегенде әйел жүктілікке дейін темекі шеккен. Қандай өзгерістер анасымен байланысты, ұрықтың түсуіне әкелді?
Тесттердің жауаптары:

1 – В

2 – Г

3 – Б

4 – Б

5 – В

6 – В

7 – В

8 – Б

9 – Б

10 - Д

Жағдайлық есептердің жауаптары:

1. бастапқы (компенсирленген)

2. физикалық тәуелділік (наркотикалық)

3. ЖИТС (СПИД)

4. абстинентті синдром

5. өкпе рагы

6. никотин

7. абстинентті синдром

8. бауыр циррозы

9. алкогольді

10. оттекті жеткіліксіздік

Студенттер білімін бағалау критерийі :

Өте жақсы – 10 дұрыс жауап

Жақсы – 9 дұрыс жауап

Қанағат – 8 дұрыс жауап

Қанағатсыз – 7- ден төмен