ҚММУ Ф 4/09-13/02
ҚММУ БЕ 4/02
Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Оқу-клиникалық (жаттықтыру)орталығы
Оқу-клиникалық (жаттықтыру) орталықта
клиникалық дағдыларды оқытуға арналған әдістемелік ұсыныстар (орындау алгоритмін қолдана отырып)
Мамандығы: 051302 «Стоматология»
Пән:PSDVO4304 «Балалар жасындағы стоматология ж»не ортодонтия пропедевтикасы»
Курсы: 4
Кафедрасы: Балалар жасындағы стоматология және хирургиялық стоматология
Әзірлегендер: Тулеутаева С.Т., Каспакова Л.А., Мухтарова К.С.
Қарағанды 2013ж.
Балалар жасындағы стоматология және хирургиялық стоматология
кафедрасының отырысында қарастырылған
Хаттама №___ «____»__________2013 ж.
Кафедра меңгерушісі _____________________С.Т.Тулеутаева
Стоматология мамандығының Әдістемелік кеңесінде талқыланған
Хаттама №___ «____»__________2013 ж.
Төрайымы _____________________С.Т.Тулеутаева
МАЗМҰНЫ:
|
|
Беттері
|
1.
|
Уақытша тістердің тіс жегі қуыстарын бұрғылау
|
4-5
|
2.
|
Уақытша тістердің түбір өзектерін эндодонтиялық өңдеу
|
6-8
|
3.
|
Балалардағы уақытша тістерді жұлу операциясы
|
9-10
|
4.
|
Диагностикалық мүсіндердің биометриялық зерттеуін жүргізу (Тон, Пон, Герлах, Коркхауз, Хаус-Снагина, Линдер-Харт әдістері)
|
11-12
|
5.
|
Диагностикалық мүсіндердің графикалық зерттеуін жүргізу - Хаулей-Гербер-Гербст диаграммасы
|
13-14
|
6.
|
Әдебиет
|
15
|
УАҚЫТША ТІСТЕРДІҢ ТІС ЖЕГІ ҚУЫСТАРЫН БҰРҒЫЛАУ
-
Оқытудың мақсаты:балалардағытіс жегі қуыстарын бұрғылау негіздері бойынша тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру
-
Дағдыны манекенде алдын-ала инструктаж және демонстрация жасауға қажетті уақыт 5 мин.
-
Дағдыны өздігінен меңгеруге қажетті уақыт 20 мин.
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті теориялық білімдер
-
Балалардағы тіс жегінің жіктелуі
-
Балалардың әртүрлі жас кезеңдеріне және тіс жегі процессінің әртүрлі белсенділігіне байланысты клиникалық ағымының ерекшеліктері
-
Балалардағы тіс жегіні емдеудің жалпы принциптері
-
Тіс жегі қуыстарын бұрғылау әдістері
-
Бала стоматологиясының тәжірибесінде пломбалық материалдардар
-
Балалардағы тіс жегіні алдын алу әдістері
-
Балалардағы тіс жегіні нақтамалау индекстері (ауыз қуысы гигиенасы, пародонтальді, тіс жегі таралуы, қарқындылығы)
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті манекендердің, үлгілердің, көрнекілік құралдардың, интерактивті компьютерлікбағдарламалардың тізбесі
-
Үстелге бекітілген басы бар фантом-торс симуляторы – 3шт.
-
Балалар стоматологиясына арналған үлгілерPDI2001-UL-HD-FEM– 6шт.
-
Бұрғылауға арналған плато (тіс шұңқырларының суреті бар) ТІ-РР - 36шт.
-
Қатты тіндердің ақаулары бар үлгілер А25А Series– 134 жиынтық
-
Медициналық бұйымдар және жабдықтардың тізбесі.
-
Стоматологиялық құралдар жиынтығы 3 (топқа):
а) айна;
б) шұқығыш;
в) қысқыш;
г) тегістегіш;
д) штопфер.
-
Медициналық қолғаптар 8 (топқа);
-
Мақталы біліктер 100гр. (топқа);
-
Турбиналы ұштық3 (топқа);
-
Бұрышты ұштығы бар микромотор3 (топқа);
-
Турбиналы және механикалық ұштықтарға арналған алмас және қаттықоспалы стоматологиялық борлар 1 жиынтық (топқа)
-
Сілекейсорғыш 3 (топқа)
-
Дағдыны орындаудың топшымалы алгоритмі
-
Алдын ала диагнозды қою
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуу және орамалмен кептіру
-
Бетпердені кию
-
Науқасқа жақындап, манипуляцияларды жүргізу мәліметтеріне келісімін алу керек
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғапты кию
-
Кариозды қуысты қарау
-
Блэк бойынша классты анықтау
-
Ұштықты таңдау
-
Бұрғылау әдісін таңдау
-
Бұрғылау үшін құралды таңдау
-
Сілекейсорғышты орнату
-
Шайып отырып бұрғылауды жүргізу
-
Қосымша зерттеу әдісін жүргізу
-
Қуысты қалпына келтіру
-
Өңделген қуысы пломбалауға дайындау
-
Орындауды бағалаудыңбелгілері
-
Диагнозды қойды
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуды және орамалмен кептірді
-
Бетпердені киді
-
Науқасқа жақындап, манипуляцияларды жүргізу мәліметтеріне келісім алды
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғапты киді
-
Кариозды қуысты қарады
-
Блэк бойынша классты анықтады
-
Ұштықты таңдады
-
Бұрғылау әдісін таңдады
-
Бұрғылау үшін құралды таңдады
-
Сілекейсорғышты орнатты
-
Шайып отырып бұрғылауды жүргізді
-
Қосымша зерттеу әдісін жүргізді
-
Қуысты қалпына келтірді
-
Өңделген қуысты пломбалауға дайындады
УАҚЫТША ТІСТЕРДІҢ ТҮБІР ӨЗЕКТЕРІН ЭНДОДОНТИЯЛЫҚ ӨҢДЕУ
-
Оқытудың мақсатыуақытша тістерінің түбір өзектерін эндодонтиялық өңдеу негізі бойынша тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру
-
Дағдыны манекенде алдын-ала инструктаж және демонстрация жасауға қажетті уақыт5 мин.
-
Дағдыны өздігінен меңгеруге қажетті уақыт20 мин.
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті теориялық білімдер
-
Тістерді эндодонтиялық емдеуге көрсеткіштері
-
Асептика мен антисептика талаптары
-
Түбір өзектерін эндодонтиялық өңдеуге арналған құралдардың жіктелуі
-
Түбір өзектерін дәрі-дәрмекті өңдеуге арналған жабдықтар және олардың талаптары
-
Тіс қуысын ашу әдістері, біріншілік эндодонтиялық кірісуге жағдай жасау
Түбір өзектерін құралдық өңдеу әдістері
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті манекендердің, үлгілердің, көрнекілік құралдардың, интерактивті компьютерлік бағдарламалардың тізбесі
-
Үстелге бекітілген басы бар фантом-торс симуляторы – 3шт.
-
Балалар стоматологиясына арналған үлгілерPDI2001-UL-HD-FEM– 6шт.
-
Эндодонтияға арналған жиынтық (6тіс) А12А-200 (6S) – 30 жиынтық
-
Эндодонтияға арналған тіс үлгісіS2-U1.U3.U6.L6 (4S) -9 жиынтық
-
Тіс өзегінің үлгісі (тіс түбірінің ұзындығын өлшеу) -6шт.
-
Жақ сүйекке қойылатын, түбір өзектері бар тіс үлгілері В22Х -25шт.
-
Медициналық бұйымдар және жабдықтардың тізбесі.
-
Стоматологиялық құралдар жиынтығы 3 (топқа):
а) айна;
б) шұқығыш;
в) қысқыш;
г) тегістегіш;
д) штопфер.
-
Медициналық қолғаптар 8 (топқа);
-
Мақталы біліктер 100гр. (топқа);
-
Турбиналы ұштық3 (топқа);
-
Бұрышты ұштығы бар микромотор3 (топқа);
-
Турбиналы және механикалық ұштықтарға арналған алмас және қаттықоспалы стоматологиялық борлар 1 жиынтық (топқа)
-
Сілекейсорғыш 3 (топқа)
-
Эндодонттық жиынтық 1 (топқа)
-
Түбір өзектерін кептіруге арналған пиндер 1 жиынтық (топқа)
-
Инесі бар эндодонттық шприц 3 (топқа)
-
Рентгенологиялық суреттер
-
Дағдыны орындаудың топшымалы алгоритмі
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуу және орамалмен кептіру
-
Бетпердені кию
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғапты кию
-
Ұштықты таңдау
-
Бұрғылау үшін құралдарды таңдау
-
Сілекейсорғышты орнату
-
Тіс қуысын ашуды жүргізу
-
Өзек сағасын кеңейтуге арналған құралды таңдау
-
Тіс ұлпасын алуды жүргізу
-
Өзектің жұмысты ұзындығын анықтау
-
Түбір өзектерін өтуге арналған құралды таңдау
-
Өзекке өтуді жүргізу
-
Түбір өзектерін кеңейту үшін құралды таңдау
-
Өзекті кейтуді жүргізу
-
Түбір өзектерін қалыптастыру үшін құралды таңдау
-
Өзекті қалыптастыруды жүргізу
-
Түбір өзектерін медикаментозды өңдеуді жүргізу
-
Түбір өзектерін кептіруді жүргізу
-
Орындауды бағалаудың белгілері
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуды және орамалмен кептірді
-
Бетпердені киді
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғапты киді
-
Ұштықты таңдады
-
Бұрғылау үшін құралдарды таңдады
-
Сілекейсорғышты орнатты
-
Тіс қуысын ашуды жүргізді
-
Өзек сағасын кеңейтуге арналған құралды таңдады
-
Тіс ұлпасын алуды жүргізді
-
Өзектің жұмысты ұзындығын анықтады
-
Түбір өзектерін өтуге арналған құралды таңдады
-
Өзекке өтуді жүргізді
-
Түбір өзектерін кеңейту үшін құралды таңдады
-
Өзекті кейтуді жүргізді
-
Түбір өзектерін қалыптастыру үшін құралды таңдады
-
Өзекті қалыптастыруды жүргізді
-
Түбір өзектерін медикаментозды өңдеуді жүргізді
-
Түбір өзектерін кептіруді жүргізді
БАЛАЛАРДАҒЫ УАҚЫТША ТІСТЕРДІ ЖҰЛУ ОПЕРАЦИЯСЫ
-
Оқытудың мақсатыфантомада уақытша тістерді жұлуды үйрету
-
Дағдыны манекенде алдын-ала инструктаж және демонстрация жасауға қажетті уақыт5 мин.
-
Дағдыны өздігінен меңгеруге қажетті уақыт 20 мин.
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті теориялық білімдер
-
Уақытша тістерді жұлу операциясына көрсеткіштері мен кері көрсеткіштері
-
Жансыздандыру әдісіне көрсеткіштері
-
Мінез-құлығының болжамы мен психоэмоциональді статусты анықтау
-
Жастық ерекшелігіне байланысты балалардың бет-жақсүйек аймағының анатомо- топографиялық ерекшеліктері
-
Тіс жұлуға арналған құралдардың жіктелуі
-
Тіс жұлудың жалпы принциптері
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті манекендердің, үлгілердің, көрнекілік құралдардың, интерактивті компьютерлік бағдарламалардың тізбесі
-
Үстелге бекітілген басы бар фантом-торс симуляторы – 3шт.
-
Балалар стоматологиясына арналған үлгілерPDI2001-UL-HD-FEM– 6шт.
-
Тістерді жұлуға арналған жақ сүйекSUG2004-UL-SP-DM-28 -10шт.
-
Жансыздандыруды жүргізуге арналған үлгілерSUG2005-UL-SP -9шт.
-
Инфильтрациялық жансыздандыру жүргізуге арналған үлгілер SUG1004-UL-SP-FEM-28 -6шт.
-
Медициналық бұйымдар және жабдықтардың тізбесі.
-
Стоматологиялық құралдар жиынтығы 3 (топқа):
а) айна;
б) шұқығыш;
в) қысқыш;
г) тегістегіш;
д) штопфер.
-
Медициналық қолғаптар 8 (топқа);
-
Дәкелі тампондар 20 дана (топқа);
-
Тісті жұлуға арналған тістеуіштер жиынтығы
-
Бірретті шприц 2мл. 3 дана (топқа)
-
Инъекцияға арналған су 1 дана (топқа)
-
Дағдыны орындаудың топшымалы алгоритмі
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуу және орамалмен кептіру
-
Бетпердені кию
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғапты кию
-
Ем-шараны жүргізуге мәліметті келісімін алу
-
Аллергоанамнезді анықтау
-
Ауыз қуысын қарау
-
Анестезияны жүргізу
-
Индикаторлы лампа жанды
-
Анестезия 7-10 минуттан кейін түсті
-
Жұлуға арналған құралды таңдау
-
Айналмалы байламды ажырату
-
Тістеуішті салу
-
Люксация және ротацияны жүргізу
-
Ұяшықтан тісті алып шығуды жүргізу
-
Түбірлерді толық алуды бақылауды жүргізу
-
Гемостаз жүргізу
-
Науқасқа ұсыныстар беру
-
Орындауды бағалаудың белгілері
-
Гигиеналық тәсілмен қолын жуды және орамалмен кептірді
-
Бетпердені киді
-
Бір рет қана қолданылатын медициналық қолғап киді
-
Процедураны жүргізуге мәліметті келісім алды
-
Аллергоанамнезді анықтады
-
Ауыз қуысын қарады
-
Анестезияны жүргізді
-
Индикаторлы лампа жанды
-
Анестезия 7-10 минуттан кейін түсті
-
Жұлуға арналған құралды таңдады
-
Айналмалы байламды ажыратты
-
Тістеуішті салды
-
Люксация және ротацияны жүргізді
-
Ұяшықтан тісті алып шығуды жүргізді
-
Түбірлерді толық алуды бақылауды жүргізді
-
Гемостаз жүргізді
-
Науқасқа ұсыныстар берді
ДИАГНОСТИКАЛЫҚ МҮСІНДЕРДІҢ БИОМЕТРИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУІН ЖҮРГІЗУ (ТОН, ПОН, ГЕРЛАХ, КОРКХАУЗ, ХАУС-СНАГИНА, ЛИНДЕР-ХАРТ ӘДІСТЕРІ)
-
Оқытудың мақсаты балалардағы тіс-жақ ауытқуларына билметриялық диагностика жүргізу бойынша тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру.
-
Дағдыны манекенде алдын-ала инструктаж және демонстрация жасауға қажетті уақыт 5 мин.
-
Дағдыны өздігінен меңгеруге қажетті уақыт 20 мин.
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті теориялық білімдер
-
Күрек тістер өлшемдерінің ара қатынасын зерттеу (Тон, Долгополова индекстрі);
-
Тістің доға сенменттерінің қатынасын зерттеу (Герлах бойынша);
-
Тіс доғаларының өлшемдерімен тістің орналасуын зерттеу (трансерзальді, вертикальді және сагиттальді бағыттарда);
-
Альвеолярлы өсіндінің таңдайдың пішіні мен өлшемдерін зерттеу.
-
Манекендердің, үлгілердің, көрнекілік құралдардың, интерактивті компьютерлік бағдарламалардың тізбесі:
-
Жоғарғы жақтың қатты қызыл иегінің мүсіні MIS2004-U-HD-M-32 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1003-UL-W-28, ORT1004-UL-W28 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1001-UL-W-28, ORT1002-UL-W28 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1006-UL-MO-28 -2дана.
-
Медициналық бұйымдар мен жабдықтардың тізімі.
-
Штангенциркуль 8 (топқа);
-
Қаламсап 8 (топқа),
-
Сызғыш 8 (топқа);
-
Калькулятор 3 (топқа).
-
Дағдыны орындаудың топшымалы алгоритмі:
-
Диагнозды қою.
-
Мүсіндә таңдау.
-
Коркхауз бойынша биометриялық зерттеу әдісін таңдау.
-
Мүсінде келесі алгоритм бойынша Коркхауз бойынша өлшеуді жүргізу:
-
Штангенциркуль мен сызғышты қолына алу керек.
-
4 күрек тістің енінің соммасын анықтау керек.
-
Сызғышты қойып кіші азу тістердегі Пон нүктелерін қосу керек.
-
Күрек тістер арасындағы жанасу нүктеден премоляр нүктелерін қосатын сызыққа дейін перпендикуляр түсіру керек.
-
Штангенциркуль арқылы бұл ара қашықтықты өлшеу керек.
-
Тіс доғасының алдынғы бөлігінің шығарылғын өлшемін бастапқымен салыстыу керек.
-
Қорытынды.
-
Қорытынды диагноз қою керек.
-
Орындауды бағалаудың белгілері
-
Диагноз қойылды.
-
Мүсін таңдалды.
-
Коркхауз бойынша биометриялық зерттеу әдісін таңдады.
-
Мүсінде келесі алгоритм бойынша Коркхауз бойынша өлшеу жүргізді:
-
Штангенциркуль мен сызғышты қолына алды.
-
4 күрек тістің енінің соммасын анықтады.
-
Сызғышты қойып кіші азу тістердегі Пон нүктелерін қосты.
-
Күрек тістер арасындағы жанасу нүктеден премоляр нүктелерін қосатын сызыққа дейін перпендикуляр түсірді.
-
Штангенциркуль арқылы бұл ара қашықтықты өлшеді.
-
Тіс доғасының алдынғы бөлігінің шығарылғын өлшемін бастапқымен салыстырды.
-
Қорытынды.
-
Қорытынды диагноз қойылды.
ДИАГНОСТИКАЛЫҚ МҮСІНДЕРДІҢ ГРАФИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУ - ХАУЛЕЙ-ГЕРБЕР-ГЕРБСТ ДИАГРАММАСЫ
-
Оқытудың мақсаты Хаулей-Гербер-Гербст диаграммасын құру бойынша тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру.
-
Дағдыны манекенде алдын-ала инструктаж және демонстрация жасауға қажетті уақыт 5 мин.
-
Дағдыны өздігінен меңгеруге қажетті уақыт 20 мин.
-
Клиникалық дағдыны меңгеруге қажетті теориялық білімдер
-
Тiс қатарында дұрыс орналаспаған тiстердiң орнын анықтау;
-
Графикалық зерттеу әдiсi (Хаулей-Гербст-Гербер диаграммасы);
-
Ортодонтияда графикалық зерттеу әдiсiнiң маңызы;
-
Диагностикалық мүсіндердің биометриялық зерттеулері.
-
Манекендердің, үлгілердің, көрнекілік құралдардың, интерактивті компьютерлік бағдарламалардың тізбесі:
-
Жоғарғы жақтың қатты қызыл иегінің мүсіні MIS2004-U-HD-M-32 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1003-UL-W-28, ORT1004-UL-W28 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1001-UL-W-28, ORT1002-UL-W28 -2дана.
-
Ортодонтиядағы тістесу түрлерінің мүсіні ORT1006-UL-MO-28 -2дана.
-
Медициналық бұйымдар мен жабдықтардың тізбесі.
-
Штангенциркуль 8 (топқа);
-
Қаламсап 8 (топқа),
-
Сызғыш 8 (топқа);
-
Калькулятор 3 (топқа).
-
Дағдыны орындаудың топшымалы алгоритмі:
-
Диагнозды қою керек.
-
Мүсін таңдау керек.
-
Хаулей-Гербер-Гербст диаграммасын құру керек:
-
Штангенциркуль мен сызғышты қолына алу керек.
-
3 жоғарғы алдынғы тістердің сауытының енін өлшеу керек (ортаңғы, бүйір күрек тістер және ит тіс). Бұл өлшемдердің соммасы АВ радиусын құрайды. В нүктесінен АВ радиусімен шеңбер сызу керек.
-
А нүктесінен шеңбердің екі жағынан да АС мен АD АВ-ға тең кесінділерін салу керек. САД доғасы алдынғы 6 тіс орналусуының қисығы болып келеді.
-
Е нүктесінен АВ шеңбері арқылы С мен D нуктелері арқылы түзу жүргізді, ЕFG үшбұрышын алу керек.
-
ЕFG үшбұрышынан FЕ-ге тең А нүктесінен АЕ диаметрінің жалғасуымен О нүктесін белгілеп ҒЕ радиусімен шеңбер сызу керек.
-
М нүктесімен қосымша шеңберде АО-ға тең MJ MH кесінділерін салу керек.
-
Н пен С және де J мен D нүктелерін қосып HCADJ қисығын алу керек.
-
CN мен DP доғасымен сызық жүргізді. Бұл доғаның ортасы диаметрде жатқан АМ диаметріне перпендикуляр L мен К нүктелері болып табылады. CN доғасын LC радиусімен сызады, ал DP доғасын KD радиусімен сызу керек.
-
NCADP доғасын алу керек.
-
Диаграмманы диагностикалық мүсінмен салыстыру керек.
-
Қорытынды.
-
Қорытынды диагноз қою керек.
-
Орындауды бағалаудың белгілері
-
Диагноз қойылды.
-
Мүсін таңдалды.
-
Хаулей-Гербер-Гербст диаграммасын құрды:
-
Штангенциркуль мен сызғышты қолына алды.
-
3 жоғарғы алдынғы тістердің сауытының енін өлшеді (ортаңғы, бүйір күрек тістер және ит тіс). Бұл өлшемдердің соммасы АВ радиусын құрайды. В нүктесінен АВ радиусімен шеңбер сызды.
-
А нүктесінен шеңбердің екі жағынан да АС мен АD АВ-ға тең кесінділерін салды. САД доғасы алдынғы 6 тіс орналусуының қисығы болып келеді.
-
Е нүктесінен АВ шеңбері арқылы С мен D нуктелері арқылы түзу жүргізді, ЕFG үшбұрышын алды.
-
ЕFG үшбұрышынан FЕ-ге тең А нүктесінен АЕ диаметрінің жалғасуымен О нүктесін белгілеп ҒЕ радиусімен шеңбер сызды.
-
М нүктесімен қосымша шеңберде АО-ға тең MJ MH кесінділерін салды.
-
Н пен С және де J мен D нүктелерін қосып HCADJ қисығын алды.
-
CN мен DP доғасымен сызық жүргізді. Бұл доғаның ортасы диаметрде жатқан АМ диаметріне перпендикуляр L мен К нүктелері болып табылады. CN доғасын LC радиусімен сызады, ал DP доғасын KD радиусімен сызады.
-
NCADP доғасын алды.
-
Диаграмманы диагностикалық мүсінмен салыстырды.
-
Қорытынды.
-
Қорытынды диагноз қойылды.
Әдебиеттер (негізгі және қосымша)
негізгі:
-
Базикян Э.А. Пропедевтическая стоматология: учебник. – М., 2008. – 768 с.
-
Супиев Т.К., Зыкеева С.К. Лекции по стоматологии детского возраста (учебное пособие).- Алматы, 2006.- 615 с.
-
Персин Л.С. и др. Стоматология детского возраста. - М.: Медицина, 2006. – 640 с.
-
Образцов Ю.Л., С.Н. Ларионов. Пропедевтическая ортодонтия: учебное пособие. – СПб.: СпецЛит, 2007. – 254 с.
қосымша:
-
Аболмасов Н.Г., Аболмасов Н.Н Ортодонтия: учебное пособие. М.: МЕДпресс-информ, 2008. – 424 стр.
-
Виноградова Т.Ф. Атлас по стоматологическим заболеваниям у детей.-М.: МЕДпресс-информ, 2007.-164 с.
-
Уразалин Ж.Б. и др. Лечебная физкультура в стоматологии (учебное пособие). – Алматы, 1999. – 88 с.
-
Супиев Т.К. Гнойно-воспалительные заболевания челюстно-лицевой области. – М.: Медпрес, 2001. – 160 с.
-
Курякина Н.В. Детская терапевтическая стоматология. – М. –Н.Новгород, 2004– 744 с.
-
Особенности обезболивания при лечении стоматологических заболеваний у детей/ Под рук. С.А. Рабиновича.-М.: МЕДпресс-информ.-2005.-120 с.
-
Хорошилкина Ф.Я. Дефекты зубов, зубных рядов, аномалии прикуса, миофункциональное нарушение челюстно-лицевой области и их комплексное лечение.- МИА: Москва, 2006 – 544 с.