Пп кгма 4/02 Қарағанды мемлекеттік медицина академиясы

Ф КГМА 4/3-06/02

ПП КГМА 4/02

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ

ЕДШ және физиотерапия курсымен әскери-далалық хирургиясы бар

№1 хирургиялық аурулар кафедрасы

Практикалық сабақтарға арналған әдістемелік ұсыныс

Қан құю. Қан топтарың, резус-факторды анықтау. Қан құю станциялардың жұмысы. Қанның консервіленуі мен сақталуы. Донорлығы. Қан құю. Құйылған қанның әсер ету механизмі. Қан құюға көрсетілген және кері жағдайлары. Қан құю техникасы. Сәйкестіктің сынаулары. Асқынулары, олардың алдын алуы және емі. Қан бөлшектерін құю. Үстем жақтары мен кемшілігі. Қан бөлшектерін құюға көрсетілген және кері жағдайлары. Қан алмастырғыштар, жіктелуі. Әсер ету механизмі. Оларды құюға көрсетілген жағдайлары тақырыбы

051301 – жалпы медицинасы мамандығы
Жалпы хирургия пәні
3 курс
Құрастырушы: асс: Примбеков С.Ш.

Қарағанды 2009 ж

Кафедра мәжілісінде талқыланып және бекітілген

№ Хаттамасы «_» ______2009 ж

Кафедра меңгерушісі

профессор ____________________ Ержанов О.Н.

Тақырыбы: Қан құю. Қан топтарың, резус-факторды анықтау. Қан құю станциялардың жұмысы. Қанның консервіленуі мен сақталуы. Донорлығы. Қан құю. Құйылған қанның әсер ету механизмі. Қан құюға көрсетілген және кері жағдайлары. Қан құю техникасы. Сәйкестіктің сынаулары. Асқынулары, олардың алдын алуы және емі. Қан бөлшектерін құю. Үстем жақтары мен кемшілігі. Қан бөлшектерін құюға көрсетілген және кері жағдайлары. Қан алмастырғыштар, жіктелуі. Әсер ету механизмі. Оларды құюға көрсетілген жағдайлары

Мақсаты: белгілі бір науқасты мысалға алып қан тобын және резус факторды анықтап. Қан құю мәселесі диалектика тұрғысынан қарама – қарсылық заң ерекшеліктерін айқындады. Қан құю – бұл тірі тіннің ауыстырылып қондырылуы (трансплантация), сондықтан бұл операция кезінде үлкен жағымды істерімен қоса ауру қабілетінің өзгеруі (иммунизация) және басқа да жағымсыз сәттер орын алады. Бізде әзірге дененің сезімталдығы туралы және қан құюмен байланысқан иммундық үрдістер жайында білім жеткіліксіз.

Оқыту мақсаты:

Қан тобын және резус факторды анықтай білу.
Құйылған қанның әсер ету механизмін білу.
Қан бөлшектерін құюға көрсетілген және кері жағдайларын анықтау.
Қан кетудің дамуының этиопатогенентикалық факторларын біле отыпы, сонымен қатар науқастың аурының симптоматикасын біле, комплексті терапияның принципін негіздей білу.
Қан құю техникасын жасай білу.
Негізгі қан алмастырғыштар
Өмірге, еңбекке қабілеттілікті, асқынуларды және аурудың алдын алу мен үдеуін болжай білу.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

Қан тобын және резус факторды анықтау
Аурудың этиопатогенезі мен патоморфологиясы
Негізгі клиникалық көріністер мен оладың генезі
Қан тобын және резус фактордың тарихы
Қан тобын және резус факторды анықтаудағы қателіктер
Қан тобын және резус факторды анықтаудан кейінгі асқыныстардағы алғашқы көмек
Негізгі қан алмастырғыштар
Қан алмастырғыштар әсер ету механизмі
Қан алмастырғыштар көрсеткіш және қарама қарсы көрсеткіш

Білім берудің және оқытудың әдістері

Тәжірибелік сабақ - тәжірибелік сабақтардың жеке сұрақтарын тереңдетіп оқыту, студенттердің ойлау қабілетін дамыту үшін жағдайлық есептерді шешу, жедел хирургиялық патологиялар, жарақаттар, термиялық жағдайлар, және де ақырғы жағдайлар кезіндегі алғашқы хирургиялық көмек көрсету.

Негіздерін бөлу, өз ойларын анық тұжырымдау, дұрыс сөйлеу дағдыларды студенттер үшін ұсыныстарын презентациялау дайындалады.

Әдебиеттер

Гостищев В.К. Общая хирургия. М., 1996.
Гостищев В.К. Методические разработки по общей хирургии. М., 1995.
Мадыкенов О.М. Общая хирургия. Караганда, 1995.
Общая хирургия: Учебник для мед. вузов /Под ред. П.Н.Зубарева, М.И.Лыткина, М.В.Епифанова.-СПб.:СпецЛит,1999.-472 с.
Гостищев В.К. Общая хирургия. -М.: Медицина, 2001. -663с.
Гостищев В. К. Общая хирургия:Учебник.-М.: ГЭОТАР-МЕД,2003.-220 с.
Общехирургические навыки: Учеб. пособие /Под ред. В.И. Оскреткова.-М.:Медицинская книга, 2002.-206 с.
Чернов В.Н.Общая хирургия. Практические занятия: Учеб. пособие.-Ростов н/Д: МарТ, 2004.-256 с.
Петров С.В. Общая хирургия:Учебник для вузов с компакт- диском.-3-е изд.,перераб.и доп.-М.:ГЭОТАР-Медиа,2005.-768 с.
Нартайлаков М.А. Общая хирургия:Учеб. пособие для медвузов.- Ростов-на-Дону: Феникс, 2006.-256 с.

Бақылау:

1. Қан құю кезінде асқынуға жатпайды:

А - гемотрансфузионды шок

В - пирогенді реакция

С - аллергиялық реакция

D - механикалық сарғаю

Е - гемолитикалық сарғаю
2. Резус фактор қанда қайда кедеседі:

А - плазмада

В - сары суда

С - лейкоциттарда

D - тромбоциттарда

Е - эритроциттарда

3. Қанның резус факторын анықтағанда антиген-антидене реакциясын қалай атайды:

А - жалған агглютинация

В - панагглютинация

С - изоагглютинация

D - гетероагглютинация

Е - гемоагглютинация

4. Нәрестеде қан ерекшелігі қандай:

А - агглютинин әлсіз айқындалған

В - агглютиногендер әлсіз көрінеді

С - агглютининмен агглютиноген әлсіз айқындалған

D - ерекшеліктері жоқ

Е - эритроциттер тұрақтылығы жедел төмендеген

5. Жедел қан кетуде гемостаз мақсатында қанның қандай құрам бөлігін құюға болады:

А - эритроцитарлы массасын

В - лейкомассасын

С - тромбоплазманы

D - свежезамороженную массу

Е - полиглюкин

6. Қандай қанның бөлігінде резус-антиген болады:

А - плазмада

В - лейкоциттерде

С - эритроцитте

D - тромбоцитте

Е - нейтрофилде

7. Адам қанынан дайындалған қан орнына қолданатын қатты атаңыз:

А - гидролизин

В - аминокровин

С - желатиноль

D - полиглюкин

Е - гемодез

8. Көп мөлшерлі қан құю барысында жүрек пен тыныс алудың тоқтауына әсет етеді:

А - құйылатын қанның мөлшерінің көбеюі

В - пішінді элементтердің ыдырауы

С - белоктық артылып қалуы

D - лимон қышқылдық натридің артылып қалуы

Е - плазманың артылып қалуы

9. Аминокровинді қолдануда негізгі көрсеткіш:

А - шокпен күресу

В - анемия

С - бүйрек жеткіліксіздігі

D - гемостаз мақсатында

Е - парентеральды қоректенуге

10. АВ(IV) тобы бар науқасқа гемотрансфузия қажет, резус-сәйкестілікті анықтау мүмкін

қан құю керек:

А - АВ(IV) резус-оң

В - АВ(IV) резус-теріс

С - В(Ш) резус-оң

D - А(П) резус-оң

Е - О(I) резус-оң
11. Созылмалы анемиясы бар науқасқа қан құю үшін қолданатын әдіс:

А - көк тамырға, тамшылап

В - көк тамырға, струйно

С - артерия ішілік

D - сүйек ішілік

Е - қолқа ішілік

12. Қан құю кезінде ең алғаш қандай анамнезін жинау керек:

А - акушерлік анамнез

В - аллергиялық анамнез

С - өмір анамнез

D - гемотрансфузионды анамнез

Е - түқымқуалауисылық анамнез