Студенттерді оқыту бағдарламасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С. АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Бекітілді»

Факультеттің әдістемелік кеңесі отырысында _____________
Төрайымы_____________
«____»___________2007ж.

СТУДЕНТТЕРДІ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus`)

пән бойынша

Қазіргі қазақ тілі

пәннің атауы

мамандығы

_________050102 Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі

(шифр, мамандық атауы)

оқыту түрі

__________________________Күндізгі_________________________________

(күндізгі, сырттай)

Барлығы__2, 1__ кредит

Курс___1___

Семестр_1, 2____

Дәріс___30__ сағат

Семинар__15___ сағат

Ағымдық бақылау саны___2_

СӨЖО(аудиторлық) сағат__45__

СӨЖ сағат_45____

Барлық аудиторлық сағат саны __45
Барлық аудиторлық емес сағат саны
Барлық сағат саны___135__

Өскемен, 2007

.Силлабус_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ негізінде жасалды

/құжат қайда және кіммен берілді/

Кафедра отырысында қаралды және ұсынылды_________________________

«__________»__________________200_ж . Хаттама №______

Кафедра меңгерушісі____________________( аты-жөні)

2. Пән атауы және коды: SK Ya 1210. Қазіргі қазақ тілі.

3. Оқытушының аты-жөні: Нағымжанова Қарақат Мукашовна

4. Қатынасу ақпараты: тел. 47-27-97, №2 оқу корпусы, 25 ауд.

5. Несие саны: 2

6. Күні: 1 семестр

7. Пәннің мақсаты мен міндеттері:

Пәнді оқытудың мақсаты:

Тіл білімінің бір саласы – лексикология курсы бойынша толық теориялық білім беру, алған білімдерін практикалық тәжірибемен ұштастыру.

Пәнді оқып үйренудің міндеті: - Курс теориялық біліммен қатар, практикалық дағдылар беруді де міндетті етеді. Сондықтан дәрістермен қатар семинарлар, лабораториялық жұмыстар түрінде өтетін сабақтар да жүргізіледі. Семинар, лабораториялық жұмыстар студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіруді міндет етеді.

Қазіргі қазақ тілінің лексикология курсы студенттерді ғылыми-зерттеу жұмысына бейімдеуді де ескереді.

8. Курсқа сипаттама:

«Қазіргі қазақ тілі» курсы тіл, әдебиет мамандарын дайындау үшін оқылатын лингвистикалық пәндердің негізгісі болып есептеледі. Курс бүгінгі күні жалпыхалық қолданып жүрген қазақ әдеби тілінің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық жүйесін ғылыми-теориялық негізін танытуды міндет етеді. Бұл ғылыми-теориялық негіз маманға тілдегі барлық фактілерді, құбылыс, процестерді дұрыс танып, еркін түсіндіруге мүмкіндік береді, сондықтан «Қазіргі қазақ тілі» курсы іргелі, теориялық сипатта оқылатылады. Бұл курс берген білім қазақ тілінің тарихын, түрлі стильдік, функционалды жанрларын, оқыту әдістемесін орфоэпия, емле, пунктуация т.б. мәселеріне арналған пәндерпді оқып, меңгеруіне тірек болады.

Ерекше ескерілетін жайт – бағдарламада қазақ тіл біліміндегі жаңа зерттеулердің қорытындылары, жалпы тіл біліміндегі теориялық тұжырымдамалар қамтылады

9. Пререквизиттер: мемлекеттік білім стандартына сәйкес орта мектеп бітірушілердің қазақ тілінен міндетті дайындық деңгейіне қойылатын негізгі талап тар.

10. Постреквезиттер: пәнді оқу барысында студенттер бастауыш мектепте қазіргі қазақ тілі курсынан алған білімдерін тиянақтап, алған білімдерін болашақ мамандықтарында қолдануға машықтанады.

11. Курстың қысқаша мазмұны:

Жалпы курс 30 сағат дәрістен, 15 сағат семинар сабақтарынан, 45 сағат студент пен оқытушы арасындағы жұмыстан тұрады.

Курстың жалпы мазмұны мына тақырыптарды қамтиды:

Ұғымның дамуы. Ұғым туралы лингвистикалық түсінік. Шындық, ұғым және сөз. Сөз және лексикалық мағына. Ұғым мен мағынаның айырмашылығы. Ұғым, мағына, сөздің ара қатынасы, байланысы.

Сөздің анықтамасы. Сөзге анықтама берудің қиындығы. Сөздің формалары. Омофондар. Омографтар. Варианттар мен дублеттер. Қос сөздер. Біріккен сөздер. Фразалық тіркестері. Сөздің мазмұны. Лексикалық мағына, грамматикалық мағына, эмоционалды-экспрессивтік мағына, контекстік-стилистикалық мағына, тақырыптық-семантикалық мағына, тағы басқалар сөздің мазмұнын құрайтындығы. Сөзге тән белгілер. Сөз типтері. Лексикалық-семантикалық жүйе туралы түсінік.

Сөз мағынасының өзгерту себептері. Сөз мағынасы өзгеруінің, жаңа мағына иеленуінің сыртқы /немесе экстралингвистикалық/ және ішкі /немесе лингвистикалық/ себептері болатындығы. Ауыспалы мағынаны тудыратын тәсілдер. Сөз мағынасының функционалды семантика заңы бойынша да өзгеретіндігі. Метонимия жасалу жолдары. Бүтіннің орнына бөлшекті, жалпының орнына жалқыны, үлкеннің орнына кішіні немесе керісінше қолданудың негізінде сөз мағынасының ауысуы.

Көп мағыналық. Лексикалық мағыналардың түрлері: тура /немесе номинативті/ мағына, фразеологиялық байлаулы мағына, синтаксистік шартты мағына. Сөз мағыналарын затпен немесе құбылыспен байланысу сипатына қарай, шығу, пайда болу тарихына қарай, тіркесу қабілетіне қарай, функциялық-стильдік реңктеріне қарай жаңаша топтастыру.

Сөздердің мағыналық қатысына қарай жіктелуі. Омонимдердің көп мағыналы сөздерден айырмашылығы. Омонимдердің жасалу жолдары. Омонимдердің типтері.

Синонимдер. Синонимдердің айырым-белгілері. Синонимдік қатар және доминант. Синонимдердің мағыналық, контекстік-стильдік реңктері. Синонимдер және лексикалық дублеттер. Синонимдердің жасалу жолдары. Синонимдердің типтері.

Антонимдер. Антонимдердің ерекшеліктері, жасалу жолдары. Энантиосемия құбылысы. Табу. Эвфемизм. Диосфемизм.

Қазіргі қазақ тілі лексикасының шығу арналары. Қазақ тілінің сөздік құрамы мен негіздері сөздік қоры. Сөздік құрамының жалпы сипаты. Негізгі сөздік қордың басты белгілері. Негізгі сөздік қор мен сөздік құрамының ара қатынасы. Түркі тілдеріне ортақ сөздер. Олардың лексика-семантикалық, фонетикалық, лексика-грамматикалық ерекшеліктері. Түбір сөздер мен туынды сөздер. Сөз тудырудың лексикалық, фонетикалық, морфологиялық және синтаксистік жолдары. Сөз тудыру тәсілдері негізінде пайда болған сөздердің ерекшеліктері.

Өзге тілден енген сөздердің кірме сөздер деп аталатындығы. Монғол тілдерінен енген сөздер. Араб, иран тілдерінен енген сөздер. Орыс тілінен енген сөздер. Кірме сөздердің лексикалық-семантикалық, фонетикалық және грамматикалық жағынан игерілуі. Қазақ тіліне кірме сөздер әкелген жаңалықтар.

Қазіргі қазақ тілі лексикасының стильдік мәні және қолдану шеңбері. Қазақ тілінің ауызекі және жазба формалары. Ауызекі сөйлеу тілінің ерекшеліктері. Әдеби тілге тән басты белгілер. Әдеби тілдің нормалары. Әдеби тілдің стильдік тармақтары. Тілдік стиль туралы ұғым.

Қазақ тілі лексикасын құрайтын сөздердің түрлі принципке негізделе отырылып, қолданылу шеңбері, стильдік мәні жағынан бірнеше топқа бөлінетіндігі. Таралу аясына немесе әлеуметтік-территориялық ерекшеліктеріне қарай топтасқан сөздер. Жалпыхалықтық сөздер, стиль аралық сөздер, бейтарап сөздер. Жалпыхалықтық лексиканың басты-басты ерекшеліктері. Диалект сөздер. Диалект, наречие, говор туралы түсінік. Диалект сөздердің лексикалық, фонетикалық және грамматикалық ерекшеліктері. Диалектизмдер. Кәсіби сөздер. Кәсіби сөздердің түрлері. Кәсіби сөздердің ерекшеліктері. Жаргон және арготизмдер.

Қолдану жиілігіне қарай топтасқан сөздер. Лексиканың актив және пассив қоры туралы түсінік. Көнерген сөздер: архаизмдер мен историзмдер. Неологизмдер. Бұлардың өздеріне тән ерекшеліктер.

Лексикография. Лексикографияның теориясы мен практикасы жайында жалпы мағлұмат. Лингвистикалық сөздіктердің жасалу мақсатына, спецификалық ерекшеліктеріне және көлеміне қарай бірнеше түрге бөлінетіндігі.

Түсіндірме сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Реестр сөз және сөздік мақала. Түсіндірме сөздіктердің құрастырудың тәжірибесі. Аударма сөздік. Жасалу мақсаты, , практикалық мәні. Құрылысы. Аударма сөздіктердің түрлері. Терминологиялық сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Фразеологиялық сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Синонимдер сөздігі. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Орфоэпиялық сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Тарихи сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы. Тарихи сөздіктердің түрлері. Этимологиялық сөздік. Жасалу мақсаты, практикалық мәні. Құрылысы.

Фразеология.

Фразеология- тұрақты тіркестерді зерттейтін тіл білімінің дербес ғылым саласы.

Фразеологизмдер туралы түсінік. Фразеологизмдер /тұрақты тіркестер/ - лексиканың ең бай, құнарлы көзі. Фразеологизмдер құрамындағы сөз-компоненттердің фразеологиялық мағына жасаудағы рөлі мен олардың өзіндік ерекшеліктері.

Фразеологизмдердің лексика-семантикалық тақырыптары және грамматикалық ерекшеліктері. Қазақ тіліндегі тұрақты тіркестерге тақырыптық шолу жасау; олардың грамматикалық ерекшеліктері; сөз таптарына қарай топтастырудағы шарттылық; фразеологизмдер сипаты; фразеологизмдердің сөйлемдегі синтаксистік қызметі туралы.

Қазақ фразеологиясының стильдік ерекшеліктері.

Фразеологизмдердің лексикографиялық стильдік сипаттары. Эмоционалды-экспрессивті реңк әсерлеріне қарай тұрақты тіркестердің түрлі стильдік қабаттары. Ауызекі және қарапайым сөйлеу стиліндегі фразеологизмдердің ара қатынасы.

12. Сабақтың түрлері бойынша тақырыбы, аптасы көрсетіліп, сағаттарға бөлінген тақырыптық – күнтізбелік жоспар.
12.1 Дәрістер:

Модульдің атауы және шифрі	Дәрістер №	Оқып үйренетін сұрақтар атауы	Сағат саны	Апталық жүктеме	Әдебиет№	Ескерту
1	2	3	4	5	6	7
Модуль 1	1	Тіл адамдар арасындағы қатынас құралы. Қазақ тілі қазақ халқының ана тілі. Қазақ тілінің туыстас тілдер ішінде алатын орны.	1	1	2, 4,9	Слайд-дәріс
	2	Фонетика туралы жалпы түсінік.	2	2	5,4,7	Слайд-дәріс
	3	Дыбыс пен әріп. Дауысты дыбыстар. Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі.	4	3	4,9	Слайд-дәріс
	4	Дауыссыз дыбыстар. Дауыссыз дыбыс әріптерінің емлесі.	2	4	4,5	Слайд-дәріс
	5	Буын. Тасымал. Екпін.	2	5	4,5	Слайд-дәріс
	6	Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі.	4	6	5,6	Слайд-дәріс
	7	Ілгерінді ықпал. Кейінді ықпал. Тоғыспалы ықпал.	2	7	4,5,6	Слайд-дәріс
	8	Орфография. Орфоэпия.	2	8	4,5,6	Слайд-дәріс
	9	Сөздерді фонетикалық талдаудың тәртібі.	2	9	4,5,6	Слайд-дәріс
Модуль 2	1	Сөз оған тән белгілер. Сөздердің типтері мен нұсқалары.	2	10	5,7	Слайд-дәріс
	2	Сөз мағынасының өзгеру себептері мен ауыспалы мағынада қолданылу тәсілдері. Метафора мен метанимия.	2	11	8,10	Слайд-дәріс
	3	Сөздердің мағыналық қатысына қарай жіктелуі. Омоним. Омофондар, омографтар.	4	12	4,5,9	Геометрия ұғымына көрнекіліктер дайындау
	4	Синонимдер. Синонимдердің типтері. Антоним. Антонимдердің ерекшеліктері, жасалу жолдары.	2	13	4,5,9	Слайд-дәріс
	5	Табу мен эвфемизмдер. Этимология және халық этимологиясы.	4	14	6,7	Слайд-дәріс
.	6	Сөздік құрам мен сөздік қор. Кірме сөздер.	2	15		Дәріс
	7	Терминдер. Тіл білімінің терминология саласы.	2
	8	Фразеология. Фразеологизмдердің түрлері.	1	16
	9	Лексикография. Сөздіктер.	2	17		Дәріс
	10		2	18		Дәріс
		Барлығы	45

12.2 Іс-тәжірибелік (семинар) сабақтар:

Модульдің атауы және шифрі	Тәжірибелік (семинар) сабақтар №	Оқып үйренетін сұрақтар атауы	Сағат саны	Апталық жүктеме	Әдебиет №	Бақылау түрі	Ескерту
1	2	3	4	5	6		7
Модуль 1	1	Сөз бен ұғым. Ұғымның дамуы. Сөздің анықтамасы. Оморфондар. Омографтар.	1	1	3,4,	Ауызша сұрақ-жауап	Оқулықтармен жұмыс
	2	Сөз мағыналары мен түрлері. Мағына, оның түрлері. Сөздің лексикалық мағынасының негізгі типтері: тура немесе номинативті мағына, фразеологиялық байлаулы мағына, синтаксистік шартты мағына. Сөз типтері, белгілері, нұсқалары.	2	2	1,2	Ауызша сұрақ-жауап	Оқулық және бағдарламалар
	3	Сөз мағынасының өзгеру себептері. Сөздің тура және ауыспалы мағыналары, метафора мен метанимия тәсілдері. Семасиология заңдары:Функционалды семантика заңы, Ұқсату заңы, Бүтіннің бөлшекке ауысу заңы, Сөз мағынасының тараюы мен кеңею заңы.	2	3	4,5,6,7,8	Жазбаша бақылау жұмысы
	4	Сөздердің көп мағыналығы. Сөз мағынасының дамуы. Кірме сөздер. Сөздердің көпмағыналылығы, синонимия құбылысы, омонимия құбылсы, антонимия құбылысы. Қазіргі қазақ тілінің шығу арналары.Кірме сөздер, олардың даму, таралу кезеңдері.	2	4	6,7,8	Жекелей сабақ жоспарларын тексеру және талдау	Оқулықтар және әдістемелері
	5	Қазіргі қазақ тілі лексикасының құрамы мен шығу арналары. Қазақ тілінің сөздік құрамы мен негізгі сөздік қоры. Қазақтың байырғы төл сөздері. Қазақ лексикасындағы кірме сөздер. /Араб-парсы, монғол, орыс тілдерінен енген сөздер/.	1	5	5,8	Тест	Слайд
	6	Лексикография. Сөздіктер. Терминология. Қазақ тілінің лексикографиясы. Сөздіктердің түрлері. Қазақ тілінің терминологиясы, терминжасам мәселелері, жаңа терминдер.	2	6		Сабаққа анализ жасау, сабақ жоспарын құру	1-4 сынып оқулығы
	7	Фразеология. Фразеологизмдер туралы түсінік, өзіндік белгілері. Қазақ фразеологиясының зерттелу тарихы. Олардың сөз табына қатысы, көп мағыналалығы.	5	7	5,8	Бағдарламаны талдау.
		Барлығы	15

13. Сабаққа дайындалу үшін материалды оқып үйрену кестесі
13.1 Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмыс кестесі:

№ п/п	Сабақтардың тақырыптары	СӨЖ тапсырма	Тапсырманың мақсаты мен мазмұны	Ұсынылған әдебиеттер	Бақылау түрі	Өткізу мерзімі	Жоғ балл
1 апта	Қазақ тіл білімінің зерттелу тарихы» 1) Орта ғасырда зерттелуі. 2) Ресей және Батыс Европа зерттеушілерінің еңбектері. 3) Кеңес дәуірінде зерттелуі.	Тестілеуге дайындалу	Қазақ тіл білімінің зерттелу тарихын білу	5,6,.7,8,9,10	Тестілеу	2 апта
2 апта	«Қазақ тілінің лексикологиясы» 1) Лексикология саласының мақсаты мен зерттелу. Тіл білімінің салалармен байланысы. Қазақ лексикасының құрамы мен шығу арналары	Осы тақырып бойынша өздік жұмысқа дайындалу	Лексикология саласының мақсаты мен зерттелу жағдайын білу	Дәріс бойынша	Осы тақарып бойынша өздік жұмыс	3 апта
3 апта	Сөз лексикалық дербес бірлік 1) Сөзге анықтама 2) Ұғым мен сөздің, сөз бен мағынаның сипаты 3) Сөздің лексикалық мағынасы.	Осы тақырып бойынша өздік жұмысқа дайындалу.	Сөз бен ұғымның, мағынаны ажырата білу	Дәріс бойынша	Ауызша сұрақ-жауап	4 апта
4 апта	«Сөз мағынасының дамуы» 1) Сөз мағынасына анықтама. 2) Сөз мағынасының кеңеюі. 3) Сөз мағынасының тараюы. 4) Метафора. 5) Метонимия.	Осы тақырыптар бойынша реферат жазу.	Сөз мағынасы, метафора, метонимия ерекшеліктерін ажырата білу	6,7,8,9,10	Ауызша сұрақ-жауап	5 апта
5 апта	«Метафора» 1) Метафораның анықтамасы. 2) Метафоралық тәсілдер. 3 )Тілдік метафора. 4) Поэтикалық метафора. 5) Жеке қолданыстағы метафора. 6) Метонимия.	Метафора және түрлерін талдау, өз бетімен жұмыс	Метафора және түрлерін ажырата білу.	6,7,8,9,10	Өздік жұмыс	6 апта
6 апта	«Сөз мағынасының дамуы: Метонимия, синекдоха» 1) Сөз мағынасының даму себептері. 2) Метонимия анықтамасы. 3) Синекдоха анықтамасы, мысалдармен дәлелдеу.	Осы тақырыптар бойынша реферат жазу.	Метонимия, синекдоха мысалдармен дәлелдеу.	Дәріс бойынша	Өздік жұмыс, талдау	7 апта
7 апта	«Қазақ тіліндегі синонимия құбылысы» 1) Синоним терминіне анықтама 2) Синонимнің жасалуы 3) Синонимдерді қолданудың негізгі тәсілдері	Реферат жұмысын дайындау	«Қазақ тіліндегі синонимия құбылысы» саласының мақсаты мен зерттелу жағдайын білу	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
8 апта	«Қазақ тіліндегі көне сөздер» 1) Кірме сөздер дегеніміз не? 2) Кірме сөздер туралы түркітанушы ғалымдардың пікірі 3) Араб-парсы тілінен енген кірме сөздер 4) Монғол тілінен енген кірме сөздер 5) Орыс тілінен енген кірме сөздер	Реферат жұмысын дайындау	Араб-парсы, Монғол, Орыс тілінен енген кірме сөздерге мысалдар жазып дәлелдеу.	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
9 апта	«Қазақ тіліндегі диалектік лексика» 1) Диалект терминіне анықтама 2) Диалектік лексиканың құрамы 3) Диалектік лексиканың жалпыхалықтық лексикаға қатысы	Реферат жұмысын дайындау	«Қазақ тіліндегі диалектік лексика» зерттелу жағдайын білу	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
10 апта	«Кәсіби сөздер» 1) Кәсіби сөздердің анықтамасы 2) Кәсіби сөздердің салалары 3) Кәсіби сөздердің таралу сипаты	Осы тақырып бойынша өздік жұмысқа дайындалу.	Кәсіби сөздердің таралу сипатын мысалдармен дәлелдеу.	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
11 апта	«Қазақ тілінің жалпыхалықтық лексикасы» 1) Жалпыхалықтық лексикаға анықтама 2) Сөйлеу лексикасы 3) Жазба тіл лексикасы 4) Стильаралық бейтарап лексика 5) Мәнерлі-бояулы сөздер	Реферат жұмысын дайындау	«Қазақ тілінің жалпыхалықтық лексикасы» зерттелу жағдайын білу	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
12 апта	«Фразеология» 1) Фразеология ұғымының жалпы сипаты 2) Фразеология- дербес лингвистиканың бір саласы 3) Өзіндік белгілері 4) Фразеологизмдердің топтарға жіктелуі	Реферат жұмысын дайындау	Фразеология ұғымының жалпы сипатын, өзіндік белгілерін білу.	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
13 апта	«Қазақ тілінің терминологиясы» 1) Термин дегеніміз не? 2) Тенрминология саласының өзіндік сипаты мен белгілері 3) Қазіргі қолданыстағы терминдердің сипаты 4) Терминдердің зерттелуі	Реферат жұмысын дайындау	«Қазақ тілінің терминологиясы» зерттелу жағдайын білу	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
14 апта	«Қазақ тілінің этимологиясы» 1) Лексикология – этимологияның бір бөлімі, анықтамасы 2) Қазақ тілі этимологиясының зерттелу тарихы 3) Кейбір сөздердің этимологиялық сипаты	Реферат жұмысын дайындау	Қазақ тілі этимологиясының зерттелу тарихын білу.	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
15 апта	«Қазақ тіліндегі фразеологизмдердің көп мағыналығы» 1) Көп мағыналық дегеніміз не? 2) Фразеологизмдерге қысқаша сипат 3) Фразеологизмдердің көп мағыналылығы 4) Фразеологизмдердің шығу арналары	Реферат жұмысын дайындау	«Қазақ тіліндегі фразеологизмдердің көп мағыналығы» зерттелу тарихын білу.	1-10	Ауызша сұрақ-жауап	15 апта
	Барлығы

13.2 Студенттердің өзбетімен жұмыс кестесі:

№ п/п	Сабақтардың тақырыптары	СӨЖ тапсырма	Тапсырманың мақсаты мен мазмұны	Ұсынылған әдебиеттер	Бақылау түрі	Өткізу мерзімі	Жоғ балл
1	А.Байтұрсынұлының «Тіл құрал» еңбегін оқып, конспектілеу (2 сағат)	Оқулықтармен жұмыс		3,4,5,6	Ауызша сұрақ-жауап	2 апта
2	Х.Досмағамбетовтың «Аламан» еңбегін оқып, конспектілеу (2 сағат)	Аудиториямен жұмыс		1-10		3 апта
3	Х.Досмағамбетовтың «Аламан» еңбегін оқып, конспектілеу (2 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	4 апта
4	Сөздердің қолдану өрісіне байланысты түрлері: Жалпылама лексика. /конспект/ (2 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	5 апта
5	Қазақ тілі-ұлт тілі, ұлттық әдеби тіл және мемлекеттік тіл. /конспект/ (2 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	6 апта
6	Қазақ тілінің шыққан тегі мен даму кезеңдері типологиялық белгілеріне шолу. /конспект/(2 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	7 апта
7	Қазақ тілінің шыққан тегі мен даму кезеңдері типологиялық белгілеріне шолу. /конспект/(2 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	8-9 апта
8	Кітаби лексика/конспект/ (1 сағат)	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	10-11 апта
9	Сөздердің стильдік қызметіне байланысты түрлері.	Курс жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	12 апта
10	Тіл білімінің терминология саласы туралы мағлұмат беру, терминдердің жасалуы, түрлеріне тоқталу.	Реферат жұмысын дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	13 апта
11	Қазақ тілінің сөздік құрамы мен сөздік қоры туралы жалпы түсінік беру. Қазақ тіліндегі кірме сөздер. Олардың қалыптпасу кезеңдері туралы баяндап, мысалдармен дәлелдеу.	Реферат дайындау		1-10	Ауызша сұрақ-жауап	14- 15 апта

14. Әдебиет

Негізгі әдебиет: -

Болғанбаев Ә Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988.
Болғанбайұлы Ә, Қалиұлы Ғ. Қазақ тілінің лексикасы мен фразеологиясы. Алматы: Санат, 1997.
Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1962.

4. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. Алматы: Ғылым, 1977.

5. Қайдаров Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері. Алматы: Ана тілі, 1998.

6. Серғалиев М. Көркем әдебиет тілі. Алматы: Мектеп, 1995.

7. Смағұлова Г. Фразеологизмдердің варианттылығы. Алматы: Санат, 1996.

8. Уәлиев Н. Фразеологизм және норма. Алматы: РИК, 1998.

9.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1966.

10. Рүстемов Л. Қазіргі қазақ тіліндегі араб- парсы кірме сөздері. Алматы, 1982.

11. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тіл білімінің проблемалары. Алматы, 1982.

12. Хасанов Б. Қазақ тілінде сөздердің метафоралық қолданылуы. Алматы, 1964.

13. Фомина М.И. Современный русский язык. Лексикология. М., 1990.

14. Қожахметова Х. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы. Алматы, 1972.

15. Уәлиев Н. Фразеологизм және норма. Алматы, 1972.

16. Шанский Н.М. Фразеология современного русского языка. М., 1985.

17. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы /-Алматы,1992ж.

18. Досмұхамедұлы Х. Аламан/ -Алматы,1991ж.

19. Сыздықова Р. Сөз сазы / Алматы, 1983 ж.

20. КеңесбаевІ., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Фонетика-Лексикология/

-Алматы, 1993ж.

21. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер/-Алматы,1998 ж.

22. Исаев С. Қазақ тілі/-Алматы, 1993ж.

23. Қазақ грамматикасы. Фонетика, сөзжасам, морфология, синтаксис. –Астана, 2002. –784 бет.

24. Айтбайұлы Ө. Қазақ сөзі. –Алматы:Рауан, 1996

2. Қосымша әдебиеттер

1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері/ Алматы,1991ж.

3. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты/-Алматы, 1998 ж.

4. Лингвистикалық түсіндірме сөздік/ -Алматы, 1998 ж.

5. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері/ -Алматы, 1996 ж.

15. Баға бойынша хабарлама
Семестр бойы екі межелік бақылау өткізіледі. Оның қорытындысы ретінде ең жоғарғы 60 балл болып табылады (30 балл бірінші 7 апта бойынша және 30 балл 8-15 апта бойынша).

Студенттердің білімі және біліктілігі келесі жүйе бойынша бағаланады:

Баға
1	2	3	4
95-100	A	4,0	Өте жақсы
90-94	A-	3,67	Өте жақсы
85-89	B+	3,33	Жақсы.
80-84	B	3,0
75-79	B-	2,67
70-74	C+	2,33	Қанағ.
65-69	C	2,0
60-64	C-	1,67
55-59	D+	1,33
50-54	D	1,0
0-49	F	0	Қанағ-сыз.

Графа 1 – Бағаның пайыздық түрі
Графа 2 – бағаның әріпті түрі
Графа 3 – бағаның сандық түрі
Графа 4 – бағаның дәстүрлі түрі.

16. Балл қою саясаты
Әр түрлі жұмыстарды бағалау шкаласы:

Дәріс – 0,5*15=7,5 балл (0,2 балла – сабаққа қатысуы; 0,3балл – конспект)
Зертханалық жұмыс – 0,5*23=11,5 балл
Өздік жұмыс – 3*3 =9 балл
Бақылау жұмысы – 2*3=6 балл
Тестілеу– 2*12=24 балл
Жазбаша жұмыс (реферат) – 2 балл.

Бақылау түрі	Ағымдық						Межелік			Қорытынды
	Дәріс конспектісі	Зерт.жұм	Өздік жұмыс	Тестілеу	Ауызша сұрау	Сабаққа қатысуы	Бақ.жұм	Реферат қорғау	Тақырып қорғау	Қорытынды балы
1 межелік бақылау (7 апта)	5	8	2*2=4	6	1		3*2=6			30
2 межелік бақылау (15 апта)	5	7		6	1	1		5	5	30
Барлығы	10	15	2	12	2	1	4	5	5	60

Семестрде бір деңгейлік (15 апта) бақылау жүргізіледі. Балдар саны – 60

Себепсіз босатылған сабақ үшін 0,5 балл, ал өз бетімен жұмыс орындалмаса 1 балл алынады.
17. Курс саясаты.
Курс бастауыш мектеп мұғалімінің кәсеби дайындығының қазіргі қоғамның әлеуметтік сұранысын қанағаттандыратындай сапалық деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған.

Жоғарғы кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес студенттердің білім, білік және дағдыларына қойылатын талаптар:

1. Әдістемелік ғылымның объектісі, пәні, міндеттері мен зерттеу әдістері, сондай-ақ кіші жастағы оқушыларға қазіргі қазақ тілін оқыту теориясы мен бағыттары (жалпы білім беретін орта мектептің 12 жылдық оқу мерзімін енгізумен де байланысты) жайлы түсініктері болуы тиіс.

2. Бастауыш сыныптардағы қазіргі қазақ тілі курсын құрайтын негізгі ұғымдар мен әрекет тәсілдерінің мазмұнын және оның ішінде бастауыш сынып оқушылары курсты оқып-үйрену барысында меңгеруге тиісті білім, білік және дағдылардың мазмұнын (сонымен бірге олардың өзара байланысын) білуі керек.

3. Бастауыш мектептің қазіргі қазақ тілі курсы мазмұнның нақты мәселелерін оқып-үйрену барысында оқушылардың іс-әрекетін басқаруға жағдай туғызатын әдістемелік тәсілдермен, сондай-ақ болашақ мұғалімнің қазіргі бағдарламамен жұмыс жасау дайындығын сипаттайтын сабақты жоспарлауға, талдауға және өткізуге бастауыш қазіргі қазақ тілі курсының мазмұнымен жұмыс істеумен байланысты дидактикалық біліктермен қарулануы тиіс.

4. Қазіргі қазақ тілі оқулықтарымен жұмыс істеу барысында өзіндік бағыт-бағдары болуы және ондағы тапсырмаларды тиімді пайдалана білулері тиіс.

5. Кіші жастағы мектеп оқушыларының ерекшеліктерін ескере отырып, нақты мәселені түсіндіру үшін әр түрлі дербес әдістемелік тәсілдерді тиімді пайдалана алулары тиіс.

6. Оқытудың әр түрлі кезеңдерінде оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін (әдістер, құралдар) таңдай және негіздей білу; пәндік білім, білік, дағдыларды меңгеру барысында бастауыш сынып оқушылары алдында кездесетін қиындықтарды алдын-ала көре білулері тиіс.

7. Қойылған мақсат пен міндеттерді қол жеткізілген нәтижелермен салыстыра білумен, олардың сәйкестігін (оқушыларды байқау, олармен әңгімелесу, тексеру жұмыстарының нәтижелері негізінде) бағалай білумен және осы бағалауды ескере отырып, оқытуды әрі қарай жоспарлай білумен байланысты кәсеби біліктері қалыптасуы тиіс.

8. Бастауыш мектепте қазіргі қазақ тілі бойынша курстық және дипломдық жұмыстарды орындауға және өзінің болашақтағы әдістемелік қызметіне қажетті зерттеу жұмысын жүргізе білумен байланысты біліктермен қарулануы керек.

а) Сабаққа қатысу міндетті;

б) Тәжірибелік (семинар) сабақтары кезіндегі белсенділігі;

с) үй тапсырмасы мен СӨЖ орындауға және т.б сабаққа дайындық.

Рұқсат етілмейді:

а) Кешігу және сабақтан кетіп қалу;

б) Сабақ кезінде ұяалы телефонды қолдану;

в) Алдау мен қулық;

с) Тапсырманы дер кезінде тапсырмау және т.б

18. Сұрақтар мен бақылау түрлері тақырыптарының тізбесі.

Қазақ тілі лексикасының зерттелу дәрежесі
Қазіргі қазақ тілі лексикасы, зерттеу объектісі, салалары
Этимология, зерттеу объектісі, мысалдар келтіріңіз
Семасиология туралы ұғым
Ономосология (антропономика, топонимика), мысалдармен дәлелдеңіз
Лексиканың фонетика-грамматикамен байланысы
Қазіргі қазақ тілінің лексикалық құрамы
Сөздік құрам, сөздік қор
Сөз. Оған тән белгілер
Сөз типі, мен варианттары
Сөздің лексикалық мағынасы мен грамматикалық мағынасы
Сөз мағынасы, оның түрлері
Сөздің конкретті, абстрактылы мағынасы
Сөздің көп мағыналылығы
Семасиология заңдары
Сөз мағынасының кеңеюі мен тараюы
Омонимдер, олардың жасалу жолы, түрлері
Антонимдер
Синонимдер. Синонимдік қатар. Синонимдердің жасалуы
Сөздің синтаксистік шартты мағынасы
Сөздің номинативті мағынасы
Сөздің фразеологиялық байлаулы мағынасы
Сөз мағынасының өзгеру себептері
Сөздің ауыспалы мағынасының қолдану тәсілдері
Метонимия, мысалдармен дәлулдеңіз
Синекдоха мысалдармен дәлулдеңіз
Табу, мысалдармен дәлулдеңіз
Эвфемизм, мысалдармен дәлелдеңіз
Қазақ тілінің негізгі сөздік қоры мен сөздік құрамы туралы
Түркі тілдеріне ортақ сөздер
Түркі-монғол, орыс тілдеріне ортақ және монғол тілінен енген сөздер
Арап-парсы тілінен енген сөздер
Орыс тілінен енген сөздер (ІІІ кезеңі)
Терминология (термин сөздер, жасалу жолы, түрлері)
Ресми іс-қағаз тілі
Жалпыхалықтық және поэтикалық лексика
Варваризм, жаргон сөздер
Кәсіби лексика
Диалект сөздер
Қазіргі қазақ тілінің активті және пассив топтары
Неологизмдер
Көнерген сөздер / архаизмдер, историзмдер, этнографизмдер/
Фразеология туралы түсінік. Фразалар. Фразеологиялық бірліктер, фразеологиялық тізбектер
Еркін сөз тіркестері
Тұрақты фразеологиялық тіркес
Орыс тілінен аударма арқылы енген фразеологиялық тіркестер
Тұрақты тіркестердің шығу негіздері
Қазіргі қазақ тілі сөздіктерінің түрлері
Фонетика- тіл дыбыстарының жүйесін зерттейтін ғылым. Фонетиканың зерттеу салалары мен әдістері. Қазақ тілі фонетикасының зерттелу тарихы.
Дыбыс, әріп, фонема туралы түсінік. Дыбыстарды қарастырудың аспектілері.
Тіл дыбыстарының жасалуы. Дауыстылар, жіктелімі

52. Дауыссыздар, жасалуы, жіктелімі. Сөз қолданысындағы қос дауыссыздар

53. Шәлкес тіркестер. Дыбыстық құбылыстар

54. Буын, оның сипаты, түрлері, буын жігі және тасымал. Бунақ, ырғақ, екпін

55. Дыбыстардың үндесуі. Сингармонизм заңы

56. Орфоэпия, орфография. Пунктуация

57.
19. Курс жұмысының үлгі тақырыптары:

1. Мектепке дейінгі дайындық пен мектептің бастауыш сатысы арасындағы математикалық білім мазмұнындағы сабақтастық.

2. Математиканың білім мазмұнындағы мектепиің бастауыш және орта сатысындағы сабақтастық.

3. Бастауыш мектеп математика курсын оқытудағы білімділік, дамытушылық және тәрбиелік міндеттер.

4. Математиканың бастауыш курсындағы арифметикалық материалдардың ерекшеліктері.

5. Математиканың бастауыш курсындағы (МБК) алгебралық материалдардың ерекшеліктері.

6. МБК-ғы геометриялық материалдардың ерекшеліктері.

7. МБК-ғы есептерді құрастыру жүйесінің ерекшеліктері.

8. МБК-ғы шамалар тақырыбын құрастырудың ерекшеліктері.

9. Дамыта оқыту жағдайында бастауыш сыныптарға арналған математика оқушыларының дидактикалық негіздері.

10. Математикадан бастауыш мектепке арналған оқу-әдістемелік топтаманы қолданудың теориясы мен тәжірибесі.

11. Математиканы оқыту тәжірибесіндегі дамыта оқыту мәселелері.

12. Бастауыш мектеп математикасының жаңа мазмұнының ерекшеліктері.

13. Бастауыш математика сабақтарында патриоттық тәрбие беру ерекшеліктері.

14. Бастауыш математика сабақтарында экономикалық тәрбие беру ерекшеліктері.

15. Бастауыш математика сабақтарында проблемалап оқытуды жүзеге асыру.

16. Бастауыш математика сабақтарында дифференциялап оқытуды жүзеге асыру ерекшеліктері.

17. Бастауыш мектеп математикасын оқытуда көрнекілік принципін жүзеге асыру ерекшеліктері.

18. 1992-99 ж. Бастауыш математикасы білім мазмұнының ерекшеліктері.

19. Бастауыш мектеп математикасын оқытуда тест әдісін пайдалану.

20. Бастауыш мектепке математика мен информатиканы интеграциялап оқыту мүмкіндіктері.

21. Математиканы оқыту барысында оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту.

22. Математиканы оқыту барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.

23. Бастауыш сынып оқушыларында кестелік есептеу біліктерін қалыптастыру жолдары.

24. Бастауыш сынып оқушыларының құрама есептерді шешу біліктерін қалыптастыру ерекшеліктері.

25. Бастауыш сынып оқушыларының геометриялық материалдарды оқыту барысында кеңістік түсініктерін қалыптастыру.

26. Бастауыш математика курсындағы нумерациялық ұғымдарды оқыту технологиясы.

27. Бастауыш математика курсындағы шамалар және олардың өлшем бірліктерін оқыту технологиясы.

28. Математика сабақтарында бастауыш сынып оқушыларының үлгермеушілігін алдын-алу және болдырмау.

29. Математика сабақтарында кіші жастағы оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастырудың әр түрлі формалары.

30. Бастауыш мектеп математикасын оқыту барысында пәнаралық байланысты жүзеге асырудың жолдары.

31. Кіші жастағы оқушыларға математиканы оқытудағы қазіргі заман технологиялары.

32. Математиканы оқыту процесіндегі кіші жастағы оқушылардың интеллектуалды дамуы.

33. Дифференциалды үй тапсырмасы бастауыш сынып оқушыларының математикалық білім, білік және дағдыларын нәтижелі меңгеру факторы ретінде.

34. Оқушылардың сабақтағы іс-әрекетін белсендірудегі дидактикалық ойындардың ролі.

35. Бастауыш сынып математика сабақтарындағы өзіндік жұмыстың түрлері.