Ф КГМУ 4/3 – 07/02

ПП КГМУ 4/02

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Химия курсымен фармацевтикалық пәндер кафедрасы


Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған әдістемелік нұсқау

Тақырыбы: IA-IIA топтың S-элементтері, олардың қосылыстары мен қасиеттері.

Пән: Бейорганикалық химия

Мамандығы: 5В110300 «Фармация»

Курс: 1
Құрастырушы: Ногаева А.Н.

Қарағанды 2012

Тақырып: IA-IIA топтың S-элементтері, олардың қосылыстары мен қасиеттері.
Мақсаты: IA-IIA топ S-элементтерінің құрылысын, физикалық, химиялық қасиеттерін, фармацияда және медицинада қолданылуын меңгеру.

Оқыту міндеттері:
- IA-IIA тобының S-элементтеріне жалпы сипаттама беру.

- S-элементтерінің физикалық қасиеттерін оқу.

- Жай заттардың химиялық қасиеттеріне жалпы сипаттама беру.

• 
  IA-IIA тобының S-элементтерінің маңызды қосылыстардың құрылысы және химиялық қасиеттерімен танысу.
  
• 
  Судың кермектігіне сипаттама беру, кермек судың түрлері және олардың жойю тәсілдері.
  
• 
  IA-IIA топбының S-элементтер қосылыстарының биологиялық ролін және олардың медицинада, фармацияда қолданылуын қарастыру.
  
• 
  Лабораториялық жұмысты орындау.
  

Жүргізу түрі: көрнекті тәжірибенің орындалуы.
Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. IA-IIA тобының S-элементтеріне жалпы сипаттама.

2. S-элементтерінің физикалық қасиеттері.

3. Жай заттардың химиялық қасиеттері.

4. IA-IIA тобының S-элементтерінің маңызды қосылыстардың құрылысы және химиялық қасиеттері.

5. Судың кермектігі, кермек судың түрлері және олардың жойю тәсілдері.

6. IA-IIA топбының S-элементтер қосылыстарының биологиялық ролін және олардың медицинада, фармацияда қолданылуы.
Таратылатын материал:
Лабораториялық жұмыс
Химия. S-элементтер
І Тәжірибе. Магнийдің қышқылдармен әрекеттесуі.

Үш пробиркаға аздап Mg салынады. І-ші пробиркаға бірнеше тамшы НСІ, ІІ-ші пробиркаға НNО₃, ІІ-ші пробиркаға Н₂SO₄ қосады. Қандай газдар бөлінеді?

ІІ Тәжірибе. Магний гидроксидінің қасиеттері және алынуы.

3 пробиркаға 3-4 тамшыдан магний хлориді және 2-3 тамшыдан натрий гидроксидін енгізіледі. Түзілген тұнбаны бақылау. Содан соң І-ші пробиркаға бірнеше тамшы КСІ ерітіндісі тамызылады, ІІ-ші пробиркаға NH₄CI, ІІІ-ші пробиркаға NaOН қосылады. Барлық жерде тұнба еріді ме?

ІІІ Тәжірибе. І-А және ІІ-А топ элементтерінің тұздарының гидролизі.

3 пробиркаға 3-5 тамшыдан келесі тұздардың ерітінділері енгізіледі: натрий карбонаты, кальций хлориді және магний хлориді.

Гидролиз солей элементов І-А и ІІ-А группы. Универсалды индикатормен әр пробирканың ортасын анықтаңдар.


Әдебиеттер:

Ахметов Н.В. «Общая и неорганическая химия» М., ВШ, 1998г.

Огнесян Э.Т., Книжник А.З. «Неорганическая химия» М., 1981г.

Глинка Н.Л. «Общая химия» М.,ВШ, 1989г..

Угай Я.А. «Общая и неорганическая химия» М., ВШ, 1997г.

Глинка Н.Л. «Задачи и упражнения по общей химии» М., ВШ, 1988г.

Бірімжанов Б.А., Нурахметов Н.Н., «Жалпы химия» Алматы, 1998 ж.
Бақылау:

Практикалық сабаққа арналған тестлер

1. І топтың негізгі топшасына кіреді.

1. 
   сілтілік металдар
   
2. 
   сілтілік-жер металдар
   
3. 
   галогендер
   
4. 
   халькогендер
   
5. 
   инертті газдар
   

2. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   Li
   
2. 
   Ca
   
3. 
   Ba
   
4. 
   Mn
   
5. 
   Gr
   

3. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   Na
   
2. 
   Gr
   
3. 
   Al
   
4. 
   Pb
   
5. 
   Mn
   

4. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   K
   
2. 
   Gr
   
3. 
   Al
   
4. 
   Pb
   
5. 
   Mn
   

5. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   Rb
   
2. 
   Gr
   
3. 
   Al
   
4. 
   Pb
   
5. 
   Mn
   

6. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   Cs
   
2. 
   Gr
   
3. 
   Al
   
4. 
   Pb
   
5. 
   Mn
   

7. Сілтілік металдарға жатады:

1. 
   Fr
   
2. 
   Gr
   
3. 
   Al
   
4. 
   Pb
   
5. 
   Mn
   

8. Сілтілік металдардың сыртқы энергетикалық деңгейінде:

1. 
   1 электрон
   
2. 
   2 электрон
   
3. 
   3 электрон
   
4. 
   4 электрон
   
5. 
   5 электрон
   

9. Сілтілік металдардың жалпы электрондық формуласы:

1. 
   nS¹
   
2. 
   nS²
   
3. 
   nS²np¹
   
4. 
   nS²np²
   
5. 
   nS²np³
   

10. Сілтілік металдардың тотықсыздандыру қабілеті литийден бастап францийға дейін қалай өзгереді:

1. 
   артады
   
2. 
   кемиді
   
3. 
   өзгермейді
   
4. 
   минимум арқылы өтеді
   
5. 
   максимум арқылы өтеді
   

11. Сілтілік металдар:

1. 
   күшті тотықсыздандырғыштар
   
2. 
   күшті тотықтырғыштар
   
3. 
   әлсіз тотықсыздандырғыштар
   
4. 
   әлсіз тотықтырғыштар
   
5. 
   дұрыс жауабы жоқ
   

12. Сілтілік металдардың гидроксидтері қалай аталады?

1. 
   сілтілер
   
2. 
   қышқылдар
   
3. 
   тұздар
   
4. 
   гидридтер
   
5. 
   оксидтер
   

13. Сілтілік металдардың тұздары қандай байланыста болады?

1. 
   иондық байланыста
   
2. 
   ковалентті байланыста
   
3. 
   металдық байланыста
   
4. 
   сутектік байланыста
   
5. 
   донор-акцепторлы байланыс
   

14. Натрий ионы қандай топқа кіреді:

1. 
   макробиоэлементтер
   
2. 
   микробиоэлементтер
   
3. 
   ультромикробиоэлементтер
   
4. 
   биоэлементтер құрамына кірмейді
   
5. 
   бейметалдар
   

15. Калий ионы қандай топқа кіреді:

1. 
   макробиоэлементтер
   
2. 
   микробиоэлементтер
   
3. 
   ультромикробиоэлементтер
   
4. 
   биоэлементтер құрамына кірмейді
   
5. 
   бейметалдар
   

16. І топтың қосымша топшасына жататын элемент:

1. 
   Cu
   
2. 
   Mn
   
3. 
   Cr
   
4. 
   Mo
   
5. 
   W
   

17. І топтың қосымша топшасына жататын элемент:

1. 
   Ag
   
2. 
   Mn
   
3. 
   Cr
   
4. 
   Mo
   
5. 
   W
   

18. І топтың қосымша топшасына жататын элемент:

1. 
   Au
   
2. 
   Mn
   
3. 
   Cr
   
4. 
   Mo
   
5. 
   W
   

19. І топтың қосымша топшасындағы элементтер жатады:

1. 
   d-элементтерге
   
2. 
   p-элементтерге
   
3. 
   s-элементтерге
   
4. 
   f-элементтерге
   
5. 
   дұрыс жауабы жоқ
   

20. Едәуір белсенді элемент:

1. 
   алтын
   
2. 
   күміс
   
3. 
   мыс
   
4. 
   калий
   
5. 
   натрий
   

21. І топтың қосымша топшасындағы элементтер жатады:

1. 
   аз белсенді металдарға
   
2. 
   белсенді металдарға
   
3. 
   белсенді бейметалдарға
   
4. 
   аз белсенді бейметалдарға
   
5. 
   аморфты элементтерге
   

22. Қандай элементтің тотығу дәрежесі ауыспалы:

1. 
   медь
   
2. 
   калий
   
3. 
   натрий
   
4. 
   литий
   
5. 
   рубидий
   

23. Мыс тұздарының түсі қандай болады?

1. 
   көкшіл
   
2. 
   жасыл
   
3. 
   сары
   
4. 
   қызыл
   
5. 
   түссіз
   

24. Мыс ионы қандай топқа кіреді:

1. 
   макробиоэлементтер
   
2. 
   микробиоэлементтер
   
3. 
   ультромикробиоэлементтер
   
4. 
   биоэлементтер құрамына кірмейді
   
5. 
   бейметалдар
   

25. Күміс ионы қандай топқа кіреді:

1. 
   ультромикробиоэлементтер
   
2. 
   микробиоэлементтер
   
3. 
   макробиоэлементтер
   
4. 
   биоэлементтер құрамына кірмейді
   
5. 
   бейметалдар
   

26. Мыс ионы ненің құрамына кіреді:

1. 
   ферменттер
   
2. 
   липидтер
   
3. 
   аминқышқылдар
   
4. 
   нуклеин қышқылдарына
   
5. 
   полисахаридтер
   

27. Қандай иондар бактерияның өсуін тежейді:

1. 
   күміс
   
2. 
   калий
   
3. 
   натрий
   
4. 
   литий
   
5. 
   рубидий