Перейти на главную страницу
Жұмыссыздықтың осындай экономикалық және экономикалық емес зардаптарының болуы еңбек нарығына мемлекеттің араласуын әрдайым талап етеді. Мемлекет еңбек нарығын реттеуде мақсатты бағытталған саналы түрдегі экономикалық саясатты жүргізеді. Ол ұлттық деңгейде еңбек қатынастарын (жұмыс күнінің ұзақтылығы, жұмысқа жалдау және жұмыстан босату тәртібі, еңбек қауіпсіздігі, ең төменгі жалақы деңгейі, демалыс күндерін және еңбек демалыстарын ұйымдастыру, т.б.) реттейтін заңдылық жүйесін әзірлейді.
Еңбек нарығын реттеудің негізгі мақсаттарын мыналар жатады:
Белсенді саясат әрқашанда толық жұмысбстылыққа қол жеткізу-ге бағытталады және дамыған елдерде еңбек нарығының басым бағыттарына жатады.
Жоғарыда аталып өткендей, еңбек нарығын реттеуде маңызды орынды еңбек биржалары алады. Осыған да жеке тоқталып кетуге болады.
Сонымен, бұл жердегі мемлекеттің рөлі толық, тиімді және еркін жұмысбастылықты қамтамасыз етуге көмек беру үшін оңтайлы саясатты жүзеге асыру шараларынан көрінеді.
Елбасының тікелей тапсырмасымен қазіргі уақытта елімізде еңбек нарығын реттеудің және жұмыссыздықты жоюдың жаңа бағыттары қалыптасып іске асырылу үстінде. Жаңа қабылданған «Жұмыспен қамту-2020» Мемлекеттік бағдарламасы және елді индустрияландыру картасы аясында 370 мыңға жуық жұмыс орны құрылатын болады.
«Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасы үш бағытты қамти-ды:
1. Кәсіптік оқытудан кейін жұмысқа орналастыруды қолға алу.
2. Жеке ісін бастаушыға ең алдымен ауылда ұйымдастыруға жәрдемдесу;
3. Тұратын жерінде жұмыс, не бизнес жасауға мүмкіндік болмаған жағдайда осы бағдарлама бойынша дамыған өңірге баруға мүмкіндік беру.
Сондай-ақ, осы бағдарлама аясына «Дипломмен - ауылға» бағдарламасын да кіріктіріп оны сәтті түрде жүзеге асыру назардан тыс қалмайтын болады.
Қазақстан Республикасы Статистика Агенттігінің ресми мәлі-меттері бойынша еңбек нарығының қазіргі экономикалық жағдайы туралы бірқатар мәліметтерді қосымша беруге болады.
2011 жылғы I-тоқсанда 15 және одан жоғары жастағы экономикалық тұрғыдан белсенді халықтың саны 8,6 млн. адамды құрады, бұл 2010 жылғы тиісті кезеңге қарағанда 0,6%-ға көп. Республика экономикасында 8,1 млн. адам жұмыспен қамтылды немесе 15 және одан жоғары жастағы халықтың 67,2%. Өткен жылғы I-тоқсанмен салыстырғанда олардың саны 105,2 мың адамға (1,3%-ға) артты.
Кесте 13.2 Қазақстан Республикасы еңбек нарығының қазіргі жағдайы
|
15 жастағы және одан жоғары халықтың саны | |||
I тоқсан |
2010ж. IV тоқсан | |||
2009ж. |
2010ж. |
2011ж. | ||
Экономикалық белсенді халық, мың адам |
8413,5 |
8555,5 |
8610,4 |
8616,1 |
Экономикалық белсенді халықтың деңгейі, % |
70,3 |
70,7 |
71,2 |
71,2 |
Экономикалық белсенді емес халық, мың адам |
3548,8 |
3544,1 |
3487,8 |
3483,4 |
Экономикалық белсенді емес (енжар) халықтың деңгейі, % |
29,7 |
29,3 |
28,8 |
28,8 |
Жұмыспен қамтылған халықтың саны, мың адам |
7830,4 |
8029,3 |
8134,5 |
8141,4 |
Жұмысбастылық деңгейі, %-бен:
1) 15 жастағы және одан жоғары халық санына шаққанда 2) экономикалық белсенді халыққа шаққанда |
65,5 93,1 |
66,4 93,8 |
67,2 94,5 |
67,3 94,5 |
Жалдамалы жұмысшылар, мың адам, жұмыспен қамтылғандардың жалпы санындағы үлесі, %-бен
|
5199,1
66,4 |
5347,8
66,6 |
5465,9
67,2 |
5460,0
67,1 |
Өздігінен қамтылғандар, мың адам
жұмыспен қамтылғандардың жалпы санындағы үлесі, %-бен
|
2631,3 33,6
|
2680,6 33,4
|
2668,6 32,8
|
2681,4 32,9
|
Жұмыссыз халық, мың адам |
583,1 |
526,2 |
475,9 |
474,7 |
Жұмыссыздық деңгейі, % |
6,9 |
6,2 |
5,5 |
5,5 |
15-24 жас аралығындағы жұмыссыздар, мың адам |
100,5 |
81,5 |
60,6 |
56,3 |
Жастар жұмыссыздығының деңгейі, % (15-24 жастағы) |
7,7 |
6,1 |
5,0 |
4,7 |
Ұзақ мерзімдік жұмыссыздық деңгейі, % |
2,7 |
2,3 |
2,0 |
2,1 |
2011 жылғы I-тоқсанда жұмыссыздар саны (табысты жұмысы болмаған, оны үздіксіз іздеген және оған кірісуге әзір болған 15 және одан жоғары жастағы адамдар) 475,9 мың адамды құрады және өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 50,3 мың адамға немесе 9,6% қысқарды. Жұмыссыздық деңгейі 5,5% (2010 ж. I-тоқсанда – 6,2%) құрады.
Ағымдағы жылғы I-тоқсанда жұмыссыз ерлердің үлесі 43,5%, әйелдердің үлесі – 56,5% құрады. Жұмыссыз әйелдердің саны 269,0 мың адамды құрады, бұл ерлердің санынан 62,1 мың адамға (30,0%-ға) көп.
2011 жылғы I-тоқсанда жұмыссыздардың жалпы санындағы жастардың (15-24 жастағы) үлесі 12,7% немесе 60,6 мың адамды құрады. Жастар жұмыссыздығының деңгейі 5,0% (2010 ж. I-тоқсанда – 6,1%) болды.
|
Барлығы |
соның ішінде | ||||
мың адам |
жұмыс-сыздық деңгейі, % |
ерлер |
әйелдер | |||
мың адам |
жұмыс-сыздық деңгейі, % |
мың адам |
жұмыс-сыздық деңгейі, % | |||
Жұмыссыздар, барлығы |
60,6 |
5,0 |
32,3 |
4,9 |
28,3 |
5,1 |
Соның ішінде, 15-24 жастағы |
100,2 |
7,5 |
45,2 |
6,4 |
55,0 |
8,7 |
25-29 жастағы |
77,4 |
5,8 |
31,9 |
4,7 |
45,5 |
7,0 |
30-34 жастағы |
50,1 |
5,6 |
20,3 |
4,5 |
29,8 |
6,7 |
35-39 жастағы |
42,9 |
4,4 |
18,1 |
3,8 |
24,8 |
4,8 |
40-44 жастағы |
49,4 |
4,8 |
19,2 |
3,8 |
30,2 |
5,7 |
45-49 жастағы |
49,6 |
5,1 |
18,8 |
4,0 |
30,8 |
6,1 |
50-54 жастағы |
32,4 |
5,8 |
13,1 |
5,1 |
19,3 |
6,4 |
55-59 жастағы |
13,3 |
6,1 |
8,0 |
5,6 |
5,3 |
7,2 |
60-64 жастағы |
60,6 |
5,0 |
32,3 |
4,9 |
28,3 |
5,1 |
Экономикалық құбылыс ретінде әлем экономикасында, инфля-ция ұзақ уақыт бойы тарихи негізінде қалыптасып дамуда. Оның пайда болуын негізінен, ақшаның шығуымен және оның қызметімен байланыстырады. «Инфляция» термині латын сөзі – «inflatio» – қампаю, тұнғыш рет Солтүстік Америкада 1861-1865 жылғы азамат соғысы кезінде пайда болып, айналымдағы қағаз ақшалардың тым көбейіп кетуі процесін білдірген. Осы түсінік ХІХ ғасырда Англия мен Францияда қолданыла бастады. Экономикалық әдебиеттерде инфляция түсінігі ХХ ғасырда бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін жиі қолданылып, кеңес үкіметінің экономикалық әдебиеттерінде 20-шы жылдардың орта кезінде көрінді.
Ақша, тауарларды сатып алу қабілеті күшті валютамен салыстырғанда, құнсызданады. Инфляцияны былай түсіндіру, яғни ақшаны алтынға қатысты құнсыздануы, алтынды бұрынғыша ақша сияқты жалпылама эквивалент деп қарастыруда жатыр. Ең алдымен, бағаның өсуі, тауарға сұраныстың оның ұсынысынан артық болуы-мен байланысты. Белгілі тауар рыногында сұраныс пен ұсыныстың сәйкестілігінің бұзылуы инфляция емес. Инфляция елдегі баға деңгейінің өсуі. Бағаның көтерілуіне нақты экономикалық дағдарыс тек мұнай бағасының өсуінен емес, басқа да тауар мен қызмет көрсету бағаларының өсуімен байланысты.
Сонымен, инфляция – бұл бағалардың орташа деңгейінің өсу қарқыны, бірақ бұл жағдайда барлық бағалар өседі деуге болмайды. Инфляция кезінде кейбір бағалар бір қалыпта қалады, ал кейбір бағалар төмендейді.
мұнда, Р – ағымдағы жылғы бағалардың орташа деңгейі; Р-1 – өткен жылғы бағалардың орташа деңгейі.
кезең соңына, өткен жылғы желтоқсанға пайызбен, өсуі
1991ж. – 147,1 |
1995ж. – 60,3 |
1999ж. – 17,8 |
2003ж. – 6,8 |
2007ж. – 18,8 |
1992ж. – 2960,8 |
1996ж. – 28,7 |
2000ж. – 9,8 |
2004ж. – 6,7 |
2008ж. – 9,5 |
1993ж. – 2165,0 |
1997ж. – 11,2 |
2001ж. – 6,4 |
2005ж. – 7,5 |
2009ж. – 6,2 |
1994ж. – 1158,3 |
1998ж. – 1,9 |
2002ж. – 6,6 |
2006ж. – 8,4 |
2010ж. – 7,8 |
Мақсаты: экономикалық теория ғылымының зерттеу пәнін, аясын, объектісі мен суъектісін, зерттейтін негізгі мәселелерін, әдіс-терін, құрылымын, атқаратын қызметтерін және экономикалы
25 12 2014
23 стр.
Бұл пән студенттердің экономика, экономикалық даму және негізгі экономикалық ұғымдар, категориялар мен заңдар бойынша жүйелі көзқарасын қалыптастырады. Бұл өзінше ой қорытып
13 10 2014
13 стр.
Байлық сыртқы сауда жасау нәтижесінде жинақталады” деп экономикалық теорияның қай даму кезеңінде айтылады?
06 10 2014
3 стр.
Байлық сыртқы сауда жасау нәтижесінде жинақталады” деп экономикалық теорияның қай даму кезеңінде айтылады?
14 12 2014
3 стр.
Тақырып Хромосомалық аурулар. Адамның тұқымқуалайтын ауруларына диагноз қоюдың қазіргі кездегі әдістері. Адамның тұқымқуалайтын ауруларының алдын алудың қазіргі кездегі әдістері. М
15 12 2014
1 стр.
Кіріспе. Қазіргі қазақ тілінің фонетикасының нысаны мен міндеттері. Фонетика туралы түсінік
14 12 2014
1 стр.
В012000- кәсіби оқыту мамандықтарының күндізгі коб негізінде оқитын студенттеріне Бағдарламалаудың қазіргі тілдері
13 09 2014
1 стр.
Тақырып 2: Дезинсекцияның қазіргі кездегі заттары және әдістері. Буынаяқтылармен күресуді ұйымдастыру. Энтомологиялық топтардың жұмысы
25 12 2014
1 стр.