Перейти на главную страницу
1.1.Таълим бериш технологиясининг модели.
Машғулот вақти -2 соат |
Талабалар сони : та гача |
Машғулот шакли |
Кириш-ахборотли машғулот |
Машғулот режаси 1.Мавзуни асослаш - болалар ва усмирларнинг соглигини саклаш ва уни мустахкамлашда гигиена фанининг аҳамияти. БУГ хакида тушунча 2.Болалар ва усмирларнинг жисмоний ривожланиши, укитиш ва тарбиялаш шароитларини яратишнинг гигиеник аҳамияти 3.Акселерация, унинг сабаблари ва унинг гигиеник муаммолари 4.Болалар ва усмирларга тиббий хизмат курсатиш. Болалар жамоаларидаги врачлар фаолиятининг мазмуни
|
Машғулот қисқача анатацияси : Болалар ва ўсмирлар гигиенаси. Ўзбекистон ахолиси болалар контенгентининг саломатлик кўрсаткичлари, ахоли турмуш шароитининг болаларнинг саломатлик холатини белгиловчи мухим омил .Болаларнинг жисмоний ривожланиши уларни тарбиялаш ва ўқитиш шароитини мувофиқлаштириш бўйича тадбирлар ишлаб чиқишнинг асоси эканлиги. Акселерация, унинг хамияти, мактабга этилганлик тушунчаси. Болалар ва ўсмирларга тиббий хизмат кўрсатишни ташкил этишнинг гигиеник асослар. Болалар муассасаларини қуриш ва жихозлашга бўлган гигиеник талаблар. |
Ўқув машғулотнинг мақсади: |
талабаларни болалар усмирлар гигиенасинингасослари, бу сохадаги энг долзарб муаммолар, болалар ва усмирларга тиббий хизмат курсатишни ташкил этишнинг асослари билан таништириш |
Таълим бериш усуллари |
Кургазмали,маъруза,суҳбат |
Таълим бериш шакллари |
Оммавий,жамоавий |
Таълим бериш воситалари |
Ўқув қўлланма,дарслик,маъруза матни,проектор,комьпютер |
Таълим бериш шароити |
Методик жиҳатдан жиҳозланган аудитория. |
Мониторинг ва баҳолаш. |
Оғзаки назорат:савол-жавоб. |
1.2Маъруза машғулотининг технологик картаси
Иш босқичлари ва вақти. |
Таълим берувчи |
Таълим олувчилар |
Тайёрлов босқичи 10 дақиқа |
1.Мавзу бўйича ўқув мазмунини тайёрлаш. 2.Кириш маърузаси учун тақдимот слайдаларини тайёрлаш 3. Фанни ўрганишда фойдаланиладиган адабиётлар рўйхатини ишлаб чиқиш 1.Румянцев Г.И.,Вишневская Е.П.,Козлова Т.А. Общая гигиена, М., 1985 2.Солихужаев С.С. Гигиена . Тошкент, 1996 3.Узбекистон тиббиёт журнали (1994-2002 йиллар) 4.Узбекистон. Инсониятнинг ривожланиши буйича хисобот. Тошкент, 1999 5.УзР фукороларининг саломатлигини мухофаза килиш хакидаги конун, 1996 |
|
1. Ўқув машғулотига кириш (15 дақиқа) |
талабаларни болалар усмирлар гигиенасинингасослари, бу сохадаги энг долзарб муаммолар, болалар ва усмирларга тиббий хизмат курсатишни ташкил этишнинг асослари билан таништириш |
Тинглайди Ёзиб олади Ёзиб олади
|
2 – асосий босқич (55 дақиқа) |
1.Мавзуни тушунтириш 2. Кўргазмали плакатлардан фойдаланади 3. Слайдалар, мультимедиалардан фойдаланади 4. Мавзулар асосида берилган маълумотларни умумлаштиради ва хулосалайди |
Тинглайди Ёзиб олади Ёзиб олади |
3-якуний босқич (10 дақиқа) |
1. Якунловчи хулоса қилади 2. Мустақил иш беради 3. Уйга вазифа беради
|
Тинглайди Ёзиб олади Ёзиб олади
|
Мавзуни асослаш. БУГ фани ва унинг мазмуни.
Бизнинг республикаизда болалар ва усмирлар контингенти ахолининг асосий кисмини ташкил этади. Мас., Узбекистоннинг кишлок ахоли яшаш жойларида болалар ва усмирлар контингенти бутутн ахолининг 37-40% ни ташкил килса, тугилиш даражаси хар 1000 ахолига 34-37 ни ташкил этади.Ахолининг бу категориясига кирувчиларининг саломатлик холати ва жисмоний ривожланиш курсаткичларини коникарли деб булмайди, чунки уларнинг бу курсаткичлари бошка давлатлардаги курсаткичлардан сезиларли даражада емонрокдир. Бундан ташкари, болалар катталарга караганда юкумсиз табиатга эга булган касалликлар билан деярли 1,5 марта купрок касалланади. Бунинг асосий сабабларидан бири номувойик ижтимоий-гигиеник шароит хисобланади.. Мас., республикамизда мактаб ешигача булган болалар учун хизмат курсатадаиган муассасалар 30% дан камни ташкил килади, бо булганлари эса, коида буйича санитар-гигиеник талабларга жавоб бермайди.. Агар бошка регионларда болалар ва усмирлар уртасида учрайдиган касалликларнинг таркибини асосан нафас олиш органлари касалликлари, турли табиатга эга булган жарохатланишлар, овкат хазм килиш органлари касалликлари ташкил этадиган булса, Узбекистонда эса, нафас олиш органларидан кейин иккинчи уринда юкумли касалликлар эгаллайди, шу билан бирга бунинг асосий сабабларидан бири ахоли яшаш жойларидаги коммунал ободонлаштирилганликнинг паст даражада эканлиги, шу жумладан мактабгача ва мактаб муассасаларидаги номувоик гигиеник шароитлар хисобланади.. Эрта болаликдаги улим даражаси (1 ёшгача булган болалар) республикамиздаги болалар уртасида хар 100 та тугилган болага 33 тани ташкил килади (Ш.Т.Искандарова,1996 й) ва бу курсаткич энг ёмон курсаткичдир (Белорусия ва Болтик буйи республикаларида бу курсаткич 10-11 тани ташкил килади,,,,, Японияда эса хар 1000 та тугилган болага 4 тани ташкил этади). Бу холатда ҳам энг мухим сабалардан бири коникарсиз ижтимоий-гигиеник шароит хисобланади, шу жумладан, тиббий хизмат курсатишнинг паст даражада эканлиги, мактаб ва мактабгача болалар муассасаларининг камлиги ва гигиеник талабларга мувофик келмаслиги, болалар касалхоналари, айникса оналик ва болаликни мухофаза килиш муассасалари ва уй-жой ҳамда яшаш шароитларининг гигиеник талаблар даражасида эмаслиги хисобланади. Шу билан бирга, усувчи болалар организмининг узига хос хусусиятлари, заврарли тааъсуротларга жуда тез берилувчанлиги ва сезгирлиги, турумуш шароитларининг гигиеник талаб
Ларгаюкори даражада жавоб бериши лозщимлимгини такозо этади. Курсатиб утилганларнинг ҳаммасини кушиб бахолаганда бу талабларни таъминлаш болалар ва усмирларнинг жисмоний ривожланиш курсаткичларини яхшилашда, касалланиш даражасини пасайтириш учун зарур булган мухим омиллар хисобланади.
Бу муаммоларни ижобий хал килиш учун бевосита фаолият курсатадиган тиббиёт фанларидан бири болалар ва усмирлар гигиенаси фанидир..Гигиена фанининг бу булими усувчи организмга атроф мухитда бор булган турои омилларнинг таъсирини урганиш ва олинган маълумотилар асосида болалар ва усмирлар организмига мослаштирилган холда илмий асосланган гигиеник нормативларни, тавсияларни ишлаб чикиш ва шунга мувофик согломлаштири тадбирларини ишлаб чикиб хаётга тадбик килиш вазифасини бажариши лозим. Болалар ва усмирлар гигиенаси фанининг асосий вазифалари каторига:
1.Усувчи организмнинг узига хос морфологик ва функционал хусусиятларини хисобга олиб гигиеник меерлар ишлаб чикиш ва бунда харбир ёш даврларини инобатга олиш вазифалари:
-болалар ва усмирларни тарбиялаш ва укитиш шароитларини рацмионал ташкил килиш ва мувофиклаштириш;
-болалар ва усмирлар фаолиятини регламентлаш;
-болалар ва усмирларнинг овкатланишини такомиллаштириш;
-болалар ва усмирларнинг шахсий гигиенаси
2.Болалар ва усмирларга тиббий хизмат курсатишни такомиллаштириш, жумладан:
-болалар ва усмирларнинг жисмоний ривожланишини сифатли назорат килишни таъминлаш;
-болалар ва усмирларнинг саломатлик холатларини назорат килиш ва диспансеризацияни амалга ошириш;
-согломлаштириш тадбирларини амлага ошириш
Юкорида айтиб утилганидек, гигиеник тадбирларнинг асосини турли ёш даврларидаги болалар ва усмирлар организминидаги анатомо-физиологик хусусиятларни хисобга олиш хисобланади.
Болалар ва усмирларнинг жисмоний ривожланишини В.Н.Кардашенконинг таърифи буйича асосий конуниятлари куйидагилардан иборат:
1.Янги тугилган давр- тугилган вакттдан 10 кунгача булган даврни уз ичига олади.
2.Кукрак ёши даври -10 кундан 1 йилгача
3.Илк болалик даври - 1-3 ёш
4.Биринчи болалаик - 4-7 ёш
5.Иккинчи болалик: кизлар -8-11 ёш, угил болалар 8-12 ёш
6.Усмирлик даври - кизлар- 11-15 ёш, угил болалар - 13-16 ёш
7.Успиринлик даври: кизлар -16-20ёш, угил болалар - 17-21 ёш.
Согликни саклаш амалиетида купинча кискартирилган схемадан фойдаланиб, ёшга доир 5 даврни бахоланади.
1.Янги тугилган давр
2.Кукрак ёши даври
3.Илк мактабгача булган ёш даври (1-3)
4.Мактабгача булган ёш даври - 3-7 ёш
5.Мактаб ёши даври (кичик, урта ва катта мактаб ёши)
Турлича ёш даврларидаги болалар организмида анатомо-физиологик хусусиятларнинг асосийларини таърифлаш ва харбир ёш гурухи учун мухим булган гигиеник тадбирларни таърифлашга утамиз.
Янгим туглган даврда чакалок боланинг организми морфологик ва функцимонал жихатдан язши такомиллашмаган булади. Бу даврда бола организми учун умуман бегона булган мухит, янги шароитга мослашиш билан боради. Бола организмидаги асосий органлар ва системаларнинг яхши такомиллашмаганлиги туфайли атроф мухитнинг номувофик таъсиротларига жуда сезгирчан булади, Янги тугилган даврда ва 30 кунгача булган муддатда болалар уртасида кузатиладиган улим даражаси боланинг 1ёшгача булган ҳамма ҳамма ойларидагига караганда 2-3 марта куп кузатилади.Бу даврда кайд килинадиган касалликлар ичидан энг асосийлари каторига - нафас йуллари касалликлари, пневмония ва йирингли-септик касалликлар хисобланади. Бу даврда учрайдиган касалликлар даражасини камайтириш учун энг мухим булган тадбирлар каторига - тугрукхона ходимлари томонидан шахсий гигиена коидаларига риоя килиниши, болани парвариш килишда асептик шароитларни яратган холда бажариш, болани эмизишдан олдин она кукрагини илике сув билан ювиш, бола баданини тоза булишига эътибо каратиш, чакалок ётган хонадаги харорат-намлик тартибини окилона булишини таъминлаш, (хона хавосининг харорати 24-26оС), чакалокни тугри овкатлантириш, чакалок учун энг мувофик кийимларни танлаш мухим аҳамиятга эгадир.
Кукрак ёшининг бутун муддати давомида бола организмида жадал тарзда усиш ва ривожланиш жараёни кузатилиб, у эндокрин безларнинг таъсирида булади (калконсимон, букок, буйрак усти безлари), асосий модда олмошинувининг ортиб бориши, биринчи сигнал системасининг шаклланиши кузатилади. Шу билан бирга бола организмидаги органлар ва системаларнинг тулик такомиллашмаганлиги туфайли унинг организми турли касалликларга нисбатан жуда сезгир ва тез бу касалликларга тез берилувчан булади, бунинг натижасида атроф мухитдаги номувофик омиллар таъсирида куйидаги касалликлар тез-тез кайд килиниб турилади:
Пневмония, оотитлар, инфекцион-токсик касалликлар, ошкозон-ичак фаолиятининг бузилиши касалликлари. Бу ёшдаги болаларнинг касалланишини олдини олиш тадбирлари каторига - она томонидан шахсий гигиена коидаларига риоя килиниши, болани тугри парваришлар, бола организми учун мувофик микроиклоим шароитларини яратиш, болани тугри овкатлантириш, уз вактида ухлатиш, тоза хавода уйнатиш, чиниктирувчи тадбирлардан унумли фойдаланиш, пассив гимнастика, болани кунда чумилтириш, куёш нуридан бахраманд килиш кабилан жуда мухимдир.
1-3 ёшлик ыв 3-7 ёшлик болалар организмида усиш ва ривожланиш жараенлари бироз секинлашади, бола организмидаги диспрапорция ханузгача сакланади, аммо шу шароитда ички органларнинг морфологик структураси такомиллашаборади, иккинчи сигнал системаси ҳам шаклланабошлайди.
Боланинг МНС ҳам кучли ривожланиш кузатилиб, унинг онги ортаборади, атроф мухитдаги булаётган ходисалар ва боликка нисбатан тафаккурлаш кобилияти пайдо булабошлайди, болада сузлаш кобилияти кун сайин ортаборади. Болаларнинг бу ёш даврларида харакат фаолияти жуда кучли тараккий этади ва онгли фаолият тез таракий этади, бунинг натижасида бу ёшдаги болаларда турли хилдаги шикастланишлар, тасодифан юзага келадиган ходисалар учраб туради, чунки бола беихтиёр равишда кулига тушган буюмларни огзига олиб боради. ; ёшдан утган болалардаги энг куп кузатиладиган касалликлар каторига болалар инфекциялари ва инвазион касалликлар жуда куплаб кайд килинади. Шунинг учун бу ёшдаги болаларни гигиеник тарбиялаш ва улар организмини чиниктириш жуда мухим аҳамиятга эгадир. Бу тадбирлар факатгина профилактик тадбирлар булиб колмай, балки организмни стмулловчи тадбирлар ҳам хисобланади (чекланган микдорлардаги жисмоний машклар, харакатли уйинлар, болалар организмини чиниктириш, микроиклим шароитларини узгартириб туриш). Болалар учун тузиб чикилган окилона кун тартибининг аҳамияти жуда мухим булиб, шу билан бирга бу ёшдаги болаларни тугри овкатлантириш, сифатли таомлар билан таъминлаш катта аҳамиятга эга. Бу ёшдаги болаларни атроф мухитда бор булган ходисаларни билишга жуда чанкоклиги сабабли, уларни укишга булган муносабатларинини асталик билан шакллантириш лозим, аммо нерв системасининг юкори даражадаги лабиллигини инобатга олиб, улар психикасини зуриктириш максадга мувофик эмас.
Иккинчи болалак даврида (кичик мактаб ёши) усиш темпининг янада секинлашиши кузатилади, амммо мушаклар массаси, юрак мушакларининг массаси ортаборади, ички органлар ҳам яхши ривожланади. Бадан скелетида суяклашиш жараени жуда жадал кетади ва сут тишлари секин-аста хакикий тишлар олмашинабошлайди. МНС учун кузголиш жараени тормозланимш жараенидан устунликка эга булади, шунинг учун бу ёшдаги болаларда аклий иш билан булган машгулотлар уларни тез толикишига сабабчи булади ва айникса бирхил турдаги машклар уларни тез толиктиради. Скелетлардаги мушаклар, бошка турдаги мушак гурухларининг умумий массасини ортиб бориши билан биргаулар ханузгача ривожланишда ва тулик такомиллашмаганлиги сабабли айцрим мушак гурухларида (кул бармокларининг мушаклари, харакат-таянч органларининг мушакларида толикиш жараени юзага келади ва бу холат болаларнинг кадди-коматини бузилишига асос булиб колиши мумкин. Шунинг болаларни мактабларда партада тугри утиришига, парталарнинг размерлари боланинг буйигамувофик танланганлигига эътиборни каратиш мухимдир. Бу ёш даврида шахсий гигиена махоратларининг узлаштирилиши, баданни чиниктирувчи машкларга мослашабориши, тугри оватланишга урганабориши билан бир каторда оптимал кун тартиби ва мактабдаги дарс жадвалларининг тугри тузилганлиги, укув ва жисмоний тарбия машкларини дозаларга мувофик ташкил этилганлиги, укитиш шароитларининг гигиеник меёрлар асосида окилона ташкил этилганлиги _хоналарнинг ёритилганлиги, микроиклим шароитлари, хоналар хавосининг шамоллатилишми, парталарнинг тугри танланганлиги, дарс жадвали).
Усмирлик даври энг аҳамиятли ва жавобгарли даврлардан бири хисобланади. Киз болаларда у 11-12 ёшдан бошланади, угил болаларда эса 1-2 ёш кейинрок. Бу ёш даврида болаларда эндокрин безларнинг фаолияти кесикн фаоллашади ва жинсий ривожланиш бошланиб, иккиламчи жинсий белгилар пайдо булабошлайди. Болаларнинг буй курсаткичлари иккинчи марта жуда тез усиш жараёнига утади, баданнинг ҳамма параметрлари тез ривожланабошлайди, тана прапорцияси тез-тез узгаради. Бу ёш даврида умуртка эгилмалари шаклланабошлайди, юракнинг умумий массаси ортади, томирлардаги артериал босим 115\75 мм симоб устунига кутарилиб, упканинг тириклик сигими 2700-3200 см кубгача кутарилади. Бу ёшдаги болаларда ички тормозланиш жараёни секинлашади, МНС юкори кузголувчанлик холати билан таърифланади, бу эса уз аксини боланинг хулк-атворида номоён булабошлайди. Атроф мухитдаги ходисаларга ноадекват реакция, дунёни максимал адражада тушуниш, кайфиятнинг тез-тез узгариб туриши кузатилади. Бу хусусиятларнинг барчасини хисобга олиб, дарс жадвалларини тузиш, кун тартибини ишлаб чикиш, иш жойларини тугри ташкил килиш ва жисмоний тарбия машкларини утказишда эхтиёткорлик талаб этилади.
Катта мактаб ёшидаги болаларда жинсий етилиш тугалланади, кузголиш ва тьормозланиш жараёнлари асталик билан мувозанатлашаборади. Шу билан бирга 17 ёшгача булган даврда скелетнинг ривожланиши ханузгача якунланмаган булади, баданнинг айрим кисмларида диспрапорция сакланади яъни буйга нисбатан бошка аъзоларнинг холати мувофик булмайди, умумий мушак массаси билан юрак мушагининг массаси бир-бирига мос келмайди. Шунинг учун бу ёш даврида юракларда функционал шовкин, артериал кон босимининг кутарилиш холатлари учраб туради. Купинча юкори синф укувчилари уртасида тез-тез учрайдиган патологиялар каторига миопияни ҳам киритиш керак, ҳамда бола кадди-коматининг бузилиши, харакат-таянч органларининг деформацияси кузатилиб, бу патологиялар иш ва укиш жойларининг окилона ёритилмаганлиги, нотугри танланган мактаб мебеллари, укувчиларнинг парталарда нотугри утириши, портфелларни нотугри кутариш кабилар асосий сабаблар каторидан урин олади. Юкори синф укувчилари уртасида купинча асаб функционал силжишлар кайд килиниб, улар укув дастурларининг, дарс соатларининг нотугри таксимоти ва кун тартибининг нотугри тузилганлиги окибатида келиб чикади.
Мактаб укувчиларининг кун тартибини тузишдаги асосий принциплар:
Шундай килиб, мактаб ёши даври учун мухим булган энг асосий гигиена тадбирлари куйидагилардан иборат: окилона тузилган кун тартибига риоя килиш,укув машгулотларининг тугри тартиби, тугри оватланиш тартибини жорий килиш, укиш, жисмоний тарбия ва дам олиш соатларини тугри ташкил этилганлиги, кадди-коматнинг тугри булишини таъминловчи тадбирлар, нозик куриш билан боглик булган ишларни тугри ташкил килиш, угил ва киз болалар учун мувофиклаштирилган жисмоний тарбия машкларини танлаш, укувчиларни гигиеник тарбиялаш кабилар.
Болалар ва усмирларнинг жисмоний ривожланишлариниибахолаш хакидаги маълумотларни тахлил килиб, кузатувчилар шу нарсага амин булдилар-ки, хозирги популяцияга таалукли болалар ва усмирларнинг жисмонийц ривожланиш курсаткчилари, олдинги авлод болаларининг курсаткичларидан анча илгарилаб кетганлигининг гувохи булдилар. Жисмоний ривожланиш курсаткичларининг олдинги авлод болаларидаги ривожланиш курсаткичларига караганда тезлашишини "АКСЕЛЕРАЦИЯ" номи билан аталди. Шунга мувофик холда икки турдаги акселерацияни фарклаш мумкин: Эпохага (даврга) ва популяцияга доир акселерацияларга булинади. Эпохиал акселерация шу кунгача утган барча авлодларни уз ичига олса, бир популяция ичидаги популяция эса, бир популяцияга таалукли булган 20% шахсларни уз ичига олади.
Акселерацияга сабабчи булувчи 50 дан ортик нуктаи-назарлар ва назариялар илгари сурилган (Гелиоген, радиотулкин, радиацион, генетик, информацион ва б.к.) булиб, бу ходиса ёки жараённинг куп омилли эканлигидан далолат беради, чунки хеч бир назария акселерациянинг сабабларини белгиловчи тулик жавобни бераолмайди. Олиб борилган текширишларнинг якунига кура акселерацини юзага келишига асосий сабаб, дунё ахолисининг ижтимоий-турмуш, ижтимоий-гигиеник шароитларининг яхшиланиши окибатида келиб чикади деган умумий хулосага келиш мумкин.
Акселерацияни факат ижобий ходиса ёки жараён деб бир маъноли жавоб билан чегараланиб колмаслик керак, аксинча унинг узига хос салбий томонлари ҳам булиши табиийдир, чунончи акселерация боглик холда ревматизм, болалардаги якиндан куриш, кандли диабет, гипертония каби касалликларнинг "ёшариб бораётганлигини" куришимиз мумкин. Иккинчидан акселерация жараёни бир катор умумбиолгик ва гигиеник муаммоларни келтириб чикарди:
-болаларнинг жисмоний ривожланиши ва саломатлигини назорат килишни такомиллаштиришнинг лозимлиги, жумладан жисмоний ривожланишга доир стандартларни мунтазам кайта куриб чикишнинг лозимлиги (хар 5 йилда бир марта кайта куриб чикиш талаб этилади)
-ёшларни жинсий тарбияга ургатишнинг заруриятлиги
-болалар кийимлари, мактабгача ва мактаб муассасаларидаги мебеллар, оёк кийимлари стандартларини кайта куриш чикишнинг лозимлиги кабилар.
Акселерация билан боглик булган мухим муаммолардан бири бу болаларни мактабда укишга етилганлигини аниклаш муаммоси хисобланади. Маълум-ки, жуда куп мамлакатларда болаларни мактабларда укитиш хатто 5 ёшдан бошланади. Собик Иттифок да ҳам 1984 йилдан бошлаб мактабларда ислохотларни утказиш натижасида болаларни мактабда укитишни ёппасига 6 ёшдан бошлаш керак деган фармон чикарилди ва хаётга тадик килинабошланди.Аммо, 6 ёшли болаларни бу ёшдан укитишни ташкил килишда бир катор янги муаммоларга дуч келинди. Жумладан, гигиеник йуналишдаги муаммолар: укув соатларининг нисбатан кискалиги, болаларга дам бериш соатларини ташкил килиш, болаларнинг кундузги уйку соатларини инобатга олинмаганлиги, болаларни окилона овкалантириш муаммоалари кабилар булиб, уларнинг барчаси шунга мувофик келадиган шароитларни яратиш билан боглик булган муаммолар каторига киради. Бундан ташкари, ундагиэнг мухим муаммолардан бири шу булди-ки, 60% гача булган болаларда жисмоний ва рухий холатлар уларни мактабда укишган хали тайёр эмасликларини курсатди. Бу болаларнинг купчилигида жисмоний ривожланиш ва саломатлик холатлари яхши эмаслиги аникланди (7 ёшли болаларга таккослаганда). Шунинг учун 6 ёшли болаларни аввал мактабда укишга тайёр эканликларини аниклаш ва бахолаш зарур эканлиги маълум булди. Горький тиббиёт институтида олиб борилган тадкикодларнинг якунига кура ана шундай бахолаш тестларини 2 боскичда утказиш максадга мувофик деб топилди:
1 боскич - укитишни бошлашдан 6-8 ой илгари мактабларда олти ёшлиларни чукурлаштирилган тиббий курикдан утказиш ва бу максадда курик комиссиси таркибига ЛОР, офтальмолог, психоневролог,жаррох, стоматолог каби тор мутаххасси шифокорларини таклиф килиш тавсия килинди. Тиббий курикда болаларни сузларни тугри талаффуз килишларини текшириш, психофизиологик тестларни (Керн-Ирасек) утказиш ва олинган натижаларни болаларнинг шахсий Ф 026 \У карталарига ёзиб куйиш, шу билан бирга саломатлиги ва рухий холати талабга жавоб бермайдиган болалар учун согломлаштириш тадбирларини белгилаш курсатилди.
2 боскич - укув йилининг апрел-май ойларида иккинчи марта тиббий курикни ташкил килиш ва бунда айникса биринчи курикда саломатлигида бир бир камчилиги булган болаларни чукурлаштирилган курикдан утказиш лозимлиги тавсия килинган. Агар бунда бола организмида касаллик ва мактабда укишга тайёр эмаслигига доир нуксонлари топилса, улар учун мактабда укишга киришиш муддатини янада кечиктириш лозимлиги тавсия килинган.
УзР-да ССВ-нинг 1991 йилдаги махсус буйругига мувофик, болаларни мактабларда укитишни 7 ёшдан бошлаб амалга оширилади деб айтиб куйилган.
Дала шароитида сувни оддий усулда хлорлаш, коагулянт дозасини аниқлаш, сувни зарарсизлантириш учун таблеткаларнинг яроқлилигини аниқлаш
10 10 2014
19 стр.
Тузувчилар: Бухоро Тиббиёт Институти Психиатрия кафедраси мудири т ф н., доцент: Мухторова Х. К
14 12 2014
1 стр.
Шизофрения касаллигидаги руҳий бузилишлар акс этган мультимедиалар, слайдлар, кўргазмалар, плакат ва стендлар, жадваллар, мавзуга оид тестлар, вазиятли масалалар, мавзуга оид қўлла
14 12 2014
3 стр.
Его посланников и последним из Его пророков является Мухаммад ибн Абдулла ибн Абд аль-Мутталиб ибн Хашим ибн Абд Манаф ибн Кусайй ибн Килаб ибн Мурра ибн Ка'б ибн Лу'айй ибн Галиб
16 12 2014
26 стр.
Его имя: Абу Ибрагим, Исмаил ибн Яхья ибн Исмаил ибн Амру ибн Муслим аль-Музани, аль-Мисри
25 12 2014
1 стр.
Анатомия человека – наука, изучающая форму и строение человеческого организма в связи с его функциями, развитием и влиянием условий существования
09 10 2014
1 стр.
Збекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги олий ва ўрта тиббий таълим бўйича ўҚув-услубий идораси
14 12 2014
4 стр.
В издательстве «Узбекистон Миллий Энциклопедияси» готовится к печати книга Абу Бакр Мухаммад ибн Джа‘фар ан-Наршахи. «Та’рих-и Бухара» («История Бухары»). Введение, перевод и приме
09 09 2014
1 стр.