АИТВ/ЖИТС және қоғам.

Таңбалау және кемсіту.
«Қазақстан Республикасы қазіргі уақытта індеттің шоғырланған сатысында тұр және індеттің халық арасында таралу деңгейі 0,18% аспайды, бұл – Шығыс Азия өңіріндегі орташа деңгейден бірнеше есе төмен. 2008 - 2010 жылдар аралығында АИТВ –жұқпасымен ауру 15% төмендеген», - делінген хабарламада. ЖИТС індетіне қарсы іс-әрекет жөніндегі эпидемияға қарсы жоспарлы түрде өткізілетін іс-шаралардың нәтижесінде, республикадағы эпидемиологиялық жағдай тұрақталынды деп атап көрсетілген. Әр адам АИТВ-ның қорғалмаған жыныстық қатынас арқылы және жұқтырған донор қаны не оның құрауыштары. Донорлық органдар мен ұрықтар, сондай-ақ АИТВ арқылы таралатынын, ол есірткі тұтынатын адамдар арасына көп реттік пайдаланылатын ортақ инелер арқылы, кейбір емдеу емшаралары кезінде, не жүктілігі не туған кезінде анасынан баласына берілетіндігін білуге тиіс. Жүкті әйелдің АИТВ - оң мәртебесі кезінде ұрықтың жатыр ішіндегі жұқтыру ықтималдығы 50% аспайтынын, ал арнайы емдеу мен алдын алу шаралар кешені кезінде – 8-15% құрайтындығын білуі керек.

АИТВ адамдар арасындағы кездейсоқ тұрмыстық байланыс кезінде берілмейді. АИТВ –мен бассейнде ауалық-тамшылар жолымен, не ортақ асүйлік құралдар, ыдыстар, тамақ және әжетхана заттары арқылы жұқтыруға болмайды.

Қоғамымызда, өкінішке қарай, АИТВ байланысты тұтастай бірқатар әлеуметтік проблемалар бар, олардың көпшілігі вирустың өзі туралы, қоғамдағы АИТВ оң адамдарды кемсітілуі туралы және жеткіліксіз ақпараттан, мемлекеттік қолдаудың жеткіліксіздігінен туындап отыр.

АИТВ мен ЖИТС –ке байланысты таңбалау мен кемсіту, бұрынғысынша ЖИТС жаһандық індетінің дамуына ықпал етуде.

«Өмір сүр, өзгенің өмір сүруіне кедергі болма» ұранымен 2003 жылы өткізілген, ЖИТС-ке қарсы дүниежүзілік науқан, жекелеген адамдар мен ұйымдардың таңбалау мен кемсітушілікті азайтуға қандай түрде көмектесуге қабілетті екендігін айқындауға көмектеседі. Осы науқан, түрлі жағдайларда, оның ішінде білім беру, діни ұйымдар, денсаулық сақтау мекемелері, құқықтық жүйе, ақпарат құралдары, парламентарилер мен жұмыс орындары арқылы таңбалау мен кемсіту проблемасын шешуге бағытталған. Қазіргі кезде көбі өзгере бастады. Жұқтырған адамдарға (әсіресе медиктерге) деген көзқарас едәуір жақсарды. Өзнің не туысының, сүйіктісінің өміріне ауру ретінде АИТВ енген адамдар, осынау проблемадан құтылы алмайтынын, сол туралы күн сайын және күн сайын ойлай жүріп бір шарасын алу керек екенін ұғынады. Демек, шын мәнінде бұрынғы түсініктегідей, қиын болса да, бәрі де шамадан тыс қорқынышты қалыпта тұрған жоқ. Қалай болғанда да, бізде десекте, таңдау жоқ: егер жаныңдағы әлде-біреуге жамандық келсе, ерте ме, кеш пе бұл да біздің проблемаға айналмақ. Бақыт деген бірлескенде ғана болады.

Маңғыстау облысының ЖОО-да, ООО-да, мектептерінде, аула клубтарында ЖИТС –тің алдын алу және оған қарсы күрес бойынша семинарлар, лекциялар өткізілуде, бейнероликтер мен фильмдер көрсету жүргізілуде.

Психолог Ш.К. Таскентова, педагог Ы. Коджабергенова.