ҚОСЫМША А
Тәжірибедегі студентке кеңес

Оқушы сіздердің алдарыңызда отырған - жеке тұлға. Сіздер осы адамды оқытуға және тәрбиелеуге міндетті екендеріңізді әрқашан естен шығармаңыздар.

Өздеріңе бірнеше қажетті кездерді анықтап және соларды олындауға тырысыңыздар:

- сабақты әрқашан уақытында бастаңыз;

- қандай керергілер болсада, сабаққа дайын болыңыз;

- сыныпқа бөлменің жағдайын тексеру үшін, тақтаның дайындығын, оқушыларды, журналға жазу жазу үшін, оқушылардың сұрақтарына жауап беруге, өзіңнің бірдеңе айтуың үшін қоңырауға 5 минут қарғанда келіңіз;

- тақтаға сабақ тақырыбынжәне үй жұмысын міндетті түлде жазыңыз, оқушылар күнделіктеріне жазып алуын қадағалаңыз;

Сабақтың кез-келген кезеңінде, оқушылардан өзінің басқа жағдайы туралы ойлап отырса немесе назары басқада болса барлық сыныпты көз алдыңызда ұстауға, барлығына назар аударуға тезірек үйреніңіз.

Оқушы қаншалақты ықылассыз болса да, тақтадағы суретті, сызбаны және т.б. міндетті түрде дәптерге жазып алуын қадағалаңыз.

Кез-келген әдіспен сабақта оқушының назарын өзіңізге аударуға тырысыңыз. Міне, осыған олай бірнеше кеңестер:

- сабақты қызықты түсіндіру, тәжілибе, сұрақтар;

- есепті тақтадан көшірмей, орындарында шешуді тарап ету;

- «назар аударыңыздар» сөзін тақтада шебер қолданыңыз, бірақ зақым келтірмеңіз

Оқушыларға сабақ басында міндетті түрде айту керек, сабақта мына сөз қандай ерекше рөл атқарады: егер мұғалым «назар аударыңыздар» дегенді айтса,- оқушы бұған дейін немен айналысқанын доғару, яғни мұғалімге қосылуы керек.

Өзіңізге ережеге алыңыз: әр сабаққа шығармашылық дайындалу, әр сабақты жақсы өткізу. Ол сондай қиын емес, тек істеуге қабілет болуы керек. Оқушының жүрегін мұғалім жаулап ала алуын, қызығушылық пен шығырмашыдықта жұмыс істейтіндердің тәжірибесі көрсетеді.

Мұғалімнің шығармашылығы тұрақты, күнделікті болуы керек. Бұл алға жылжу емес, педогогикалық еңбектің мөлшері.

Сабақты түсінікті және қысқаша жазуға уақытты аямаңыз: келесіде сіз көп уақытты үнемдейсіз. Қысқаша жазуда жұмыс барысында өзіңіздің бергілеулеріңізді қолданыңыз. Мысалы: қазыл түспен сабақтың тақырыбын бөліңіз, оқушыдарға сұрақ – жасыл түспен, демонстрациялық тәжірибелерді жазу, оқушыларға нені жаздыру керектігін кітаптан карточкаға бір түспен жазу.

Осылай жақсы шешім – картотекасы жасалады.

ҚОСЫМША Б
Педагогикалық практика кезіндегі өзін-өзі дамытудың өзіндік бағдарламасы
1Б- кесте Педагогикалық практика кезіндегі өзін-өзі дамытудың өзіндік бағдарламасы

өзіндік диагностика нәтижесі	деңгейі
Педагогика бойынша іскерлік
Психология бойынша іскерлік: гностикалық жобалық конструктивтік ұйымдаструшылық коммуникативтік
Тәрбиелік жұмыстың іскерлігі: гностикалық жобалық конструктивтік ұйымдаструшылық коммуникативтік
Психиканың және жекетұлғаның сапасының кәсіптік мәнді қасиеті:
Педагогикалық ойлаудың кәсіптік қызмет жүйесі: жүйелік иілгіштік мобилдік креативтік оперативтік эмоционалді өріс педагогикалық рефлекс
Педагогикалық практиканың мақсаты мен мазмұны Тапсырма (өзінің мақсатына сәйкес кешенді тапсырмалар жазылады): Педагогикалық іскерлікті дамыту үшін ______________ Кәсіптік мәнді қасиет пен сапаны дамыту үшін_______ Кеңес алу (кафедра оқытушыларынан кеңес алу жазылады)

Педогогикалық практикаға студенттердің өзіндік мақсатының тізімі:

• 
  өзіне бір іскерлікті құру (іскерліктің нақты аты беріледі);
  
• 
  бір іскерлікті дамыту; мектеп практикасында бір іскерлікті қолдануға үйрену;
  
• 
  шынайы педогогикалық жағдайда бір іскерліктің нәтижелілігін тексеру (құрылған);
  
• 
  шынайы педогогикалық барыста рефлекстеп үйрену (физикалық немесе сезім жағдайын саналы меңгеру, өзін-өзі ояту, өзінің ісі мен сөзіне және т.б. оқушылардың реакциясын түсіну);
  
• 
  өз бойына педогогикалық ойлау саласын құру
  
• 
  оқулық және кәсіптік түрткіні дамыту (мысалы, өзінің кәсіптік қызметінің мақсатын анықтау, сынақ мерзімін – ЖОО бітіргеннен кейін немесе педогогикалық ғылыми көзқарас жағынан қызметіне қызығушылығын күшейту);
  

Б ҚОСЫМШАның жалғасы

• 
  маңызды кәсіптік қасиеттерді қалыптастыру (дамыту) (мысалы, шыдамдылық, мейірімділік, қайырымдылық және т.б.);
  
• 
  балалармен, олардың ата-аналарымен, ұжыммен және т.б. тілдесу кезінде өзінің эмоционалды күйін бағындыруға үйрету.
  

Әрбір сабаққа дайындала отырып, ең керекті минималды сұрақтар, түсініктер тізімін жасап, сабақ бойы оны оқушылардың зердесінде болуын қадағалаңыз.

Өз ұжымыңыздағы мұғалімдерден, оқушылардан, семинарлардан, курстардан, кітап пен журналдардан оқып, үйренуге қорықпаңыз. Өзіңізді аямаңыз.

Өз ұжымыңыздағы мұғалімдердің сабақтарына қатысып, әсіресе ең нашар деген сынып сабағына қатыссаңыз, өзіңізді мазалап жүрген сұрақтардың жауаптарын табасыз.

Әдістемелік журналдарды және «Физика» газетін «Физика және астрономия» журналын міндетті түрде оқыңыз және мақалалардың картотекасын бастаңыз.

Сабақта Хаджы Насреддиннің «Білетіндер білмейтіндерге айтсын» пікірін қолданыңыз.

«Серт бердің бе - істе» кеңесін есіңізде сақтаңыз.

ҚОСЫМША В
Сабақтың дидактикалық талдауының сызбасы

Дидактикалық талдау дегеніміз негізгі дидактикалық категориялар бойынша сабақты талдау (сабақ мақсатын қою, дидактикалық принциптерді сақтау, оқу материалдарын қарастыру логикасы, оқу үрдісінің логикасы, оқудың әдістері, оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту сұрақтары, олардың өздік жұмыстарын ұйымдастыру, білім және тәрбие принциптерін негіздеу).
1. Жалпы құрылым:

- оқу іс-әрекеттерін ұйымдастыру принциптері;

- негізгі дидактикалық мақсаттары мен тапсырмалары;

- сабақтың типі, оның сабақ жүйесіндегі орны;

- негізгі элементтер (басы, негізгі этап, аяғы);

- уақыттың қолдану эффективтілігі.

2. 
   Негізгі дидактикалық мақсаттардың қалыптасуы:
   

- бағдарламаның талаптарының орындалуы;

- түсіндірілген материал мен оқушылардың өздік жұмыстарының қатынасы;

- алғашқы бекітуді ұйымдастыру;

- оқып үйрену, білім сапаларын тексеру;

- оқушыларды оқу жұмыстарымен қамту.

2. 
   Дамыту функциясы:
   

- оқушылардың негізгі ойлау қабілеттерін қалыптастыру (талдау, салыстыру, классификация, жүйелеу);

- оқуға үйрету;

- өздік танмыдық қасиеттерін дамыту;

- шығармашылық ойларын дамыту;

- жалпы даму үшін мағлұматтарды тарату.

2. 
   Тәрбие функциясы:
   

- оқу материалдары мазмұнының тәрбиелік мүмкіндіктерін қолдану;

- жалпы адамгершілік құндылықтарына үйрету;

- практикалық бағыт, қызығушылықтарын есепке алу;

- оқу еңбегіне тәрбие;

- тәрбие функцияларын есепке алу;

- мұғалімнің жеке тұлғалылығы.

5. Оқытудың әдістері мен құралдары:

- жаңа материалды енгізу әдісі (түсіндіру, әңгіме, лекция, демонстрация және т.б.);

- бақылау әдістері (жеке, жан-жақты, өзара бақылау, үй тапсырмасын тексеру әдістемесі);

- қорыту әдісі және білімдерін бекіту (әңгімелесу, жазбаша немесе ауызша тапсырмалар, оқулықпен жұмыс);

- инновациялық әдістер.

6. Оқушылармен жұмыс:

- курсқа дайындығы;

- сабақтың әр этапына белсенділігі;

- айналысатын тұлғаның түрлері;

- еңбек мәдениеттілігі, пән;

- пәнге, мұғалімге деген қарым-қатынасы;

- жұмыс істеу қабілетінің динамикасы, оның жоғарғы белсенділігінің сәттері, түсуі, себептері;

- оқушыларды өз беттерімен қорытынды жасауға үйрету.

ҚОСЫМША Г
Сабақты психологиялық-педагогикалық талдау сызбасы

Психологиялық талдау деген ең алдымен сабақтағы оқушы мен мұғалімнің арасындағы және оқушылардың арасындағы қарым-қатынастардың сабақтағы психологиялық климатын, мұғалімнің педагогикалық қадамын, оның жеке басының оқушыларға тигізер әсерін, оқушылардың эмоционалдық күйін оқып үйрену.

1. 
   Сынып
   
2. 
   Мұғалімнің аты жөні, тегі
   
3. 
   Сабақты өткізу күні
   
4. 
   Сабақтың кесте бойынша нөмірі, кезегі (таңертеңгі, түскі)
   
5. 
   Сол күні сабақ мұғалімде есеп бойынша нешінші тұр
   
6. 
   Сабақтың мақсаты
   
7. 
   Сабақтың типі (аралас, жалпылама, білімдерін бекіту, қайталау), оның түрі
   
8. 
   Оқыту әдістері, оның жас және жеке бас ерекшеліктеріне сәйкестілігі
   
9. 
   Сұрау әдістері (жан-жақты, жеке, топтармен, өздік жұмыс, оқытудың техникалық құралдарын (ОТҚ) қолдану арқылы, бағадарламалық...)
   
10. 
    Оқыту мотивтері (интеллектуальды, әлеуметтік мәнді, жандандыратын)
    
11. 
    Сабақта мұғалімнің өзін өзі ұстауы (сыныппен байланысы, қызығушылығы, тапқырлығы, конспектіге тәуелділігі, оқушыларды тарта білуі). Мұғалімнің жұмыс істеу стилі
    
12. 
    Мұғалім мен оқушылардың өзара қарым-қатынастары (талаптылығы, сыйламдылығы, жеке психологиялық ерекшеліктерін ескере білуі, мақұлдау әдістері, табыстық жағдайларды құра білуі)
    
13. 
    Мұғалімнің сыртқы түр келбеті
    
14. 
    Сабақтың жалпы бағасы (қойылған мақсатқа жетуі, сабақтың қорытындысы және жүргізу әдістемесі, оқыту формасын қолдануының педагогикалық негіздері, оқыту әдістерін таңдап алудың әр түрлілігі)
    
15. 
    Мұғалім тұлғасын жетілдіруге және тәжірибесін қолдануға арналған ұсыныстар
    

ҚОСЫМША Д
Сыныпта жұмыс істейтін пән-мұғаліміне бірқатар талаптар.

1. 
   Оқушылардың еңбектерін ұйымдастыру:
   

- оқушылардың сабаққа дайындығы және үй тапсырмасын тексеру;

- сабақтың мақстаын қою;

- оқушылардың жұмыс істеу тездігі және оның жас ерекшеліктеріне сәйкестілігі;

- сабақта уақытты пайдалану рациональдығы;

- сабақты қорытындылау, оқушылардың еңбектерін бағалау;

- үй тапсырмасын талдау;

- оқушылардың еңбектерін ұйымдастыру формасы, оның мақсаты.

2. 
   Оқушылардың сабақтағы оқу танымдық қабілеттерін белсендіру:
   

- мәселені қою;

- салыстыру, талдау және жалпылау;

- оқушылардың өздік жұмыстарының қорытындысы;

- оқушыларға диференцирленген қарым-қатынас;

- оқушылардың белсенділіктерін арттыру негізінде көрнекілік құралдары мен ОТҚ-ын қолданудың қорытындылары;

- оқушылардың белсенділіктерін арттыру амалдары.

3. 
   Сабақтың тәрбиелік бағыттары:
   

- қандай азаматтық қасиеттер көрініс табады;

- сабақта мұғалімнің тәрбиелік рөлі;

- тәрбиелік талаптар мен олардың әсері.
Үй тапсырмасын тексеру талаптары.
Үй тапсырмасын тексеру кезінде келесі талаптарды жетекшлікке алу керек:

- әр сабақта үй тапсырмасын тексеріп отыру;

- тексеруге көп уақытты кетірмеу;

- тексеру әдістері мен формаларын әр қилы етіп отыру;

- сұрау кезінде оқушыларға мәселелік сұрақтармен қатар, келесі жаңа материалды қабылдауға дайындық сұрақтарды да қою керек;

- оқушылар өз шешімдерін салыстыру үшін тақтаға алдын ала тапсырманың орындалу үлгісін дайындап қою керек.

Баға қою талаптары.
Баға қою келесі талаптарға сай болуы қажет:

- объективтілігі (баға нормасына сәйкестілігі);

- жұмылдыру (оқушыларды «ояту» стимулі);

- жеке (нақты бір оқушының білімі бағаланады);

- үнемі бағалау (тоқсандық баға ағымдық 4-5 баға болғанда ғана қойылады);

- оқушының жауабынан кейінгі баға мен сабақ соңындағы бағаның есепке алынуы.

Үй тапсырмасын берудегі талаптар
Оқушыларға үй тапсырмасын берерде келесі талаптарға сүйену қажет:

- сабақта үй тапсырмасын түсіндіру үшін біраз уақыт бөлу;

- үй тапсырмасын тақтаға жазып қою;

Д ҚОСЫМШАның жалғасы

- оқушылардың күделіктеріне жазып алғандықтарын тексеру;

- үй тапсырмасын талдау (мән-мағынасын, мақсатын, орындау тәртібін айтып өту, тапсырманың қаншалықты қиын екендігін түсіндіру);

- оқушыларды үй тапсырмаларымен жүктеп қоймау («орташа» оқушы мұғалімнен бес есе ақырын жұмыс істейтінін естен шығармаған жөн).

ҚОСЫМША Е

ТӘРБИЕЛІК ШАРАЛАРДЫ ТАЛДАУ СЫЗБАСЫ

1. 
   Мақсаты мен бағыт-бағдары:
   

• 
  берілген шараның тәрбие мақсаттарымен сәйкестілігі;
  
• 
  осы шараның жоспарланған мақсаттарының қойылу нақтылығы;
  
• 
  мақсаттардың тәрбие деңгейіне, жас ерекшеліктеріне және оқушылардың қажеттіліктеріне сәйкестілігі;
  
• 
  осы шараның тәрбие жұмыс жүйесіндегі алатын орны. Оқушылардың өздерінің осы шараның мәні мен мақсаттарын сезінуі;
  
• 
  әдістері мен формаларының қойылған мақсатқа сәйкестілігі.
  

2. 
   Мазмұны:
   

• 
  тақырыптың өзектілігі, шараның мазмұны;
  
• 
  мазмұндылығы (жас ерекшеліктерін, дайындық деңгейлерін есепке алу);
  
• 
  ақпараттың жаңашылдығы;
  
• 
  мазмұнның тәрбиелік құндылығы, эмоционалдық әсерлердің болу мүмкіндіктері;
  
• 
  материалдың мазмұнының оқушының өмірлік тәжірибемен байланысы;
  
• 
  осы шараны ұйымдастырушының материалды меңгеруі, осы сұрақ төңірегіндегі ақпараттарды білу дәрежесі.
  

3. 
   Өткізу әдістемесі:
   

• 
  шараның таңдалған өткізу әдістері мен формаларының оның қойылған мақсаты мен мазмұнына негізделу қажет;
  
• 
  уақыттың дұрыс бөлінуі, дәлдігі, ұйымдастырылу нақтылығы;
  
• 
  сол шарадағы оқушылардың белсенділігі, өз істерін, әдістері мен амалдарын нақты білуі. Өзін өзі басқару органдарының рөлі;
  
• 
  жан-жақты, топтық, жеке жұмыстардың қатынасы;
  
• 
  өткізілетін орынның рөлі, көрнекілігі, эмоционалдық атмосфера болу үшін көптеген құралдарды пайдалану мүмкіндігі;
  
• 
  сыртқы және ішкі көрнекліктерді пайдалану, ОТҚ;
  
• 
  өткізілетін шараның әр этапында оқушылардың белсенді болулары үшін амалдар мен әдістердің қолданылуы;
  
• 
  алдын ала дайындалған материалдардың өту барысындағы дайындығы;
  
• 
  шараның қатысушылары мен оны ұйымдастырушылары арасындағы эмоционалдық байланысы;
  
• 
  романтика принципіне көрініс беру үшін ойын элементтерін пайдалану;
  
• 
  тәрбиелік шараны өткізу формаларын дұрыс таңдай білу;
  
• 
  шараның дайындығы мен өтуіне педагогтың өзінің жеке тигізер әсері;
  
• 
  мұғалімнің педагогикалық шеберлігі, педагогикалық техниканы меңгеру деңгейі, педагогикалық қабілеті.
  

4. 
   Қорытынды
   

• 
  қойылған мақсатқа жету, қойылған талаптың орындалу деңгейі;
  
• 
  оқушылардың шараға көзқарасы, қызығушылықтары, белсенділіктері;
  
• 
  танымдық эффективтілігі, оқушылар қандай жаңа білім алды, не үйренді;
  
• 
  оқушыларда қандай әлеуметтік құрылым, сезімдер, әсерлер алды;
  
• 
  өткізілген шараның оқушылардың тәртібі мен жүріс-тұрысына әсері;
  
• 
  шара кезінде алған білімдер мен тәлім-тәрбиенің болашақтағы даму жолдары;
  
• 
  шараны ұйымдастырушылардың талдау деңгейі. Оның қорытындысын оқушылар мен тәрбиешілердің бағалауы;
  
• 
  шараға дайындалу және өткізу мезеттерінде болған жетіспеушіліктер мен кемшіліктер, олардың себептері және жою жолдары.
  
• 
  
  

ҚОСЫМША Ж
ТӘРБИЕ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ МАҚСАТТЫҚ

БАҒДАРЛАМАЛАРЫ
1Ж- кесте ТӘРБИЕ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ МАҚСАТТЫҚ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ

Денсаулық Мұғалімнің осы облыстағы өз білімі. Балалар дәрігері мен мектеп дәрігерімен бірігіп істеген жұмысы. Бала денсаулығы үшін оқушылардың ата-аналарымен бірігіп істеген жұмысы.

Тіл табысу Балалармен әңгіме құру. Әр баланың жағдайын түсіне білу. Балалар арасындағы қарым-қатынастарды түзей білу. Оларға адамдық құндылықтарды айту.

Өмір салты келесі топтардың талаптары
жанұяда Жанұяда баланың сабақ кестесі мен өмірінен хабардар болу. Оның ата-аналарымен қарым-қатынасының ерекшеліктерін оқып үйрену. Баланың жанұясындағы едәуір беделді мүшесімен таныс болып, сонымен байланыста болу.		мектепте Балалармен бірге ортаны әдемі, ыңғайлы ету. Кабиентті көркемдеу үлгісін таңдау. Олармен салауатты өмір салты, оның құндылықтары жайында әңгіме жүргізу.
оқуда Оқушының жее тұлға ретінде ерекшеліктерін білу. Оқушыларды сабақта жұмыс істеуге үйрету. Шағын педкеңеспен бірігіпжұмыс жасау. Пәндерден кеңес сабақтарын өткізу. Басқа мұғалімдермен бірігіп сабақтан тыс шараларды өткізу. Оқушыға жанұясы тарапынан болатын көмектің тактикасы мен стратегиясын ойлау.		демалу орындарында Оқушылардың жеке бастарының таланттарына сай үйірме, спорттық секцияларды таңдауларына көмектесу. Танымдық және мәдени ой-өрістерін кеңейту. Қоғамдық жұмыстар, қоғамдық қажеттіліктеріне ақы табу мүмкіндіктеріне көмектесу. Сыныпта шығармашылық топтар құруды ұйымдастыру. Табиғатта біріккен демалыстарды ұйымдастыру.

ҚОСЫМША З
Диагностикалық карта іс-тәжірибедегі студенттерің келесі педагогикалық кәсіптіліктерін тұжырымдай алатын тапсырмаларды шешуге көмек береді:

1. 
   оқушылардың педагогикалық технологиясын меңгеру;
   
2. 
   педагогикалық компетенттіліктерді тұжырымдау және өздік талдау жасау үшін мағлұмат алу;
   
3. 
   іс-тәжірибе уақытында тұжырымдалатын іс-әрекеттерді ұйымдастыру.
   

Диагностикалық карта

Сынып_____мектеп____________________________________ 200_ оқу жылы

Құраушы_____________________________________________
1З- кесте диагностикалық карта

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Рет саны	Аты- жөні	Туға күні, айы, жылы	Анасы, әкесінің кәсібі	Жанұялық тәрбиенің типі	Денсаулығы	Үлгерімі,танымдық қасиеттері	Оқуға қатынасы	Оқу мотивтері	Немен шұғылданады
1
2
3
4
5
6

Тәрбиелік мәселелерді тұжырымдау және мәліметтерді талдау алгоритмі

1) Картаның бағанасы бойынша талдау жасап, типтік және бірлік көрсеткіштерді қорыту.

2) Тәрбие критериилерімен,нормаларымен сәйкестігін бағалау.

3) Ауытқулардың себептерін, сыныптың тәрбиелік деңгейін түсіну үшін әр түрлі көрсеткіштер арасындағы байланысты табу.

4) Педагогиканың өз тапсырмаларын тұжырымдау.

Функциональдық-педагогикалық тапсырмаларды анықтау.

5) Жұмыс жоспарын құру.
1З- кесте диагностикалық карта жалғасы

11	12	13	14	15	16	17	18	19
Оқуға қатынасы, оқу мотивтері	Жалпы мәдениеті, эрудиция	Ортадағы жағдайы, айналасындағылармен қарым-қатынасы	Қоғамдық ұйымдарға жататындары	Тапсырманы орындауы	Еңбекке деген белсенділігі	Кәсіптік қабілеттері	Мектептен тыс сабақтар	Басты жеке тапсырмалар

<предыдущая страница | следующая страница>