ОҚУ-Әдістемелік кешен «Фольклор ансамбль»

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
С.АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Мәдениет және спорт институты

Ән және хорды дирижерлеу кафедрасы

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
«Фольклор ансамбль» курсы бойынша.

Мамандық 050106 «Музыкалық білім»

Өскемен – 2005 ж.

Орындаушы:

Аға оқытушысы

Жумаканова А.Н.

__________________________

атқаратың қызметі

ОӘБ ән және хорды дирижерлеу кафедрасың мәжіліінде талқыланған

Протокол № 6

от «_2__»_ақпан _2005ж.
ОӘБ Мәдениет және спорт институтының әдістемелік Совет отырысында бекітілген

Протокол № 2

«21» ақпан 2005ж.

ОӘБ түсініктеме

Фольклор - қазақ халқының рухани байлығы, ғасырларлың мәдениетіміздің көркем фермасының бірі, философиялық ойдың шежіресі. Ғасырлар елегінен сүрінбей өткен – эпикалық поэмалар эпос, тарихи, лирикалық, әдет-ғурып, тақырыбындығы әндер.

Оқу-әдістемелік бағдарлама студенттерге арналған «Фольклор» курсы бойынша / Орындауші: Аға оқытушысы Жумаканова А.Н.

- Өскемен: ШҚМУ баспасы , 2005.- 6 б.

С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан Мемлекеттік университеті , 2005

1. ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(sullabus)

Жалпы мағлұмат
1. Пәннің аты – Фольклор
2. Кафедра - Ән және хорды дирижерлеу
3. Оқытушының аты-жөні – Жұмақанова Ануза Нұқсыпқановна
4. Мекен-жайы - Өскемен қаласы, Бажов көшесі 367
5. Сабақ өткізетін орны - Өскемен қаласы, Бажов көшесі 7.
6. Кредит саны – 2
7. Оқу жоспары: с 1 по 7

Курс

Семестр

Кре-дит-тер

Практика-лық

Семинарлар

Бары-сы

Тек-серу

1-7

Есеп беру концерті

Курс реквизиті (алдын-ала талап ету, курсқа қатысу, білім мен білімділігінің глосарийі).

а) Арнайы музыка мектебін бітірген студенттер үшін:

дауыстарын қою, әншілік өнерін тексеру;

б) Біртұтас музыкаға бейімділігін жетілдіру.

Музыканы есту қабілеті;

Есте сақтау қабілеті;

Музыкалық ритмі, дауыс интонациясы;

Әншілік қабілеті (дауыс диапазоны);

в) Арнайы музыкалық дайындығы бар студенттер үшін:

Музыкалық аспапта ойнау (Домбыра, баян, қобыз және музыкалық сауаты(нотамен ойнау, ән айту)

Музыкалық қабілеттерін жан-жақты жетілдіру:

(Ән айтуға арналған жаттығулар, дауыс ырғағын тексеру, дауыс қою).

Дем алу техникасын үйрету;

Көп дауыста ән айту;

Өзін-өзі сүйемелдеп ән айту;

Басқа студенттерді сүйемелдеу;

Педагогикалық репертуарды жинақтау;

ГЛОССАРИЙ

Фольклор – қазақ халқының рухани мұрасы, ұлттық өнер, халықтың ән-күйі, музыкасы және поэзиясы. Фольклор – халықтың ауыз әдебиетінің бір бөлімі. Қазақ халқының рухани байлығы, ғасырлық мәденитеіміздің көркем шығармалары, философиялық ойдың шежиресі. Қазақтың ұлттық мәдениеті. Әншілік және күйшілік өнері.

Постреквизиті (аталған пәннің басқа пәндер бойынша қолданылуы)

Педагогикалық іс – тәжірибе өту кезінде (мектеп оқушылары үшін)
Қазақ музыкасы пәні бойынша
Этнография – фольклор курсы бойынша
Жеке ән салу
Лекция - концерттер

Курсты қысқаша баяндау

Курстың мақсаты:

а) Халық музыка фольклорын білуге студенттерді әдістемелік және шығармашылық тұрғыдан тәрбиелеу.

б) Халық композиторы және орындаушылық шығармашылығымен таныстыру.

в) Классикалық дәстүрдегі музыка мәдениетімен таныстыру.

г) Ән орындаушылық дәстүрін үйрету.

д) Жанрлар, халық әндері, эпос, тарихи әндерді үйрету.

е) Халықтық музыка фольклоры, тәрбие берудің басты мақсаты – оқушылардың шығармашылық ой-өрісін және жеке қабілеттілігін дамыту, халық музыкасы мен классикалық шығармаларды түсіне отырып, үйрене алатын, музыка өнері арқылы ішкі рухани дүниесі бай тұлғаларды тәрбиелеу.

ж) Оқушыларды халықтық (ұлттық) музыкаға баулу.

з) Музыка мазмұны, музыкалық көркемдікті түсіндіру, қазақ халқының музыкалық фольклорының халық тарихымен, салт-дәстүрлерімен байланысын түсіндіру.

Курстың міндеті:

а) Оқушыларға музыкалық-эстетикалық тәрбие беру.

б) Әншілік қабілетін жетілдіру.

в) Музыка фольклорының сан алуан түрі мен тәрбиелік мәнін студенттерге кәсіби тұрғыдан оқыту.

г) Халық музыкасына құрметпен қарау, ұлттық салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрпымызды қастерлеуге тәрбиелеу, қазақ музыкасы мен өнерінің өзара байланысын түсінуін қамтамасыз ету.

д) Дүниежүзілік өнер маржандарымен, өнер туындыларымен, қайраткерлерімен, дарынды орындаушылармен таныстыру.

е) Мәнерлеп ән орындауға баулу, біліктілігін, білімін, талғамын қалыптастыру.

ж) Қазақ халық композиторларының әндерінің фактурасын, тәрбиелік мәнін түсіне білу. Екі дауыста (дуэт), үш дауыста (трио), көп дауыста ән айтып үйрету.

Курстың мазмұны (студенттердің дайындық деңгейіне қойылатын талаптар)

Студент қауымын өз халқының музыка өнерімен, оның даму процестерімен таныстыру. Музыка фольклорына талдау жасау. Халық әндерін үйрену, орындаушылық шеберлікті дамыту.

Сабақты оқыту барысында студенттер музыка өнері бойынша керекті білім жүйесін игереді.

Дауыс тазалығы, тақырып, әуен.
Дауыс қоюға арналған жаттығулар.
Музыкалық шығарманың тональдық тиімдігі (дауыс диапазонына қарап өзгерту).
Ән құрылымын білу (шумақ, қайырма).
Музыкалық өлшем, ырғақ, мазмұндық мәні.
Музыканың түрлері, жанрлары.
Ән айту, орындау шеберлігі (мәнерлеп айту).
Музыканың қозғалысы, бөлшегі (әннің сөз реті).
Ән сөзін мәнерлеп айту.
Өз-өзін аспапта сүйемелдеу.
Музыка аспабында ойнау.
Әннің, әуеннің өзара үйлестігі.
Әннің шығу тарихы, әндерді сипатына қарай, дыбыс күшіне, дыбыс биіктігіне қарай ажырата білу.
Халық музыкасының, ән жанрларының түрлерімен танысу.
Орындаушы-әншілік өнерін зерттеу.
Халық сазгерлерінің шығармаларымен танысу.
Дауысты, дауыссыз дыбыстарды дұрыс қолдана білу.
Әншінің дем алу техникасын игеру.
Айтыс түрлерін ажырата білу.
Халық музыкасын кәсіби деңгейде игеру.
Халық әндерінің ерекшелігін, тәрбиелік мәнін таба білу.

3. Пән бойынша тапсырманың орындалу және тапсыру мерзімі

№	Жұмыс түрлері	Тапсыр-маның мақсаты және мазмұны	Әдебиеттер	Орында-лу мерзімі	Бақылау түрлері
1	Ән орындау ежелермен танысу	Арнайы жатығулар	Әдістемелік нұсқаулар	Сабақ бойынша
2	Дауыспен жұмыс жасау	Дауысты дыбыстарды мәнерлеп орындау		Сабақ барысында
3	Әннін мазмұны	Қоңілді нәзік
4	Артикуляциялық аппаратты жетілдіру	Сөйлемдер мен фразалар
5	Эпос, жыр терме	Халық ақындық жанрлармен танысу		Лекция-концерт
6	Ақындық және әншілік жанр	Әуен, интонация		Лекция-концерт
7	Музыка аспабында сүйемелдеу	Домбырада, баянда ойнау		Сабақ барысында
8	Халық әні, әнші, ақын жыршы	Халық әндермен танысу		Лекция -концерт

3.6 Қолданылған әдебиеттер

Негізгі:

Елім-ай. М.Балтабаев, Б.Өтемұратова. Алматы «Атамекен», 1993 ж.
Тен Чу – Казахские песни, часть І. Алматы - 1971 г.
Возникновение бақсы, Ақынов, Сері и жырау.

Турсунов Е.А. ИКФ «Фолиант», Астана – 1999 г.

Замана сазы. Алматы – 2002 ж.
Қазақ этнопедагогикасы. Ә.Табылдиев. Алматы – Санат, 2001

Косымша:

Бағдарламалар (музыка). Алматы – 2003 ж.
Д.Рақышев. Әнші – ұстаз, сазгер. Алматы – 2000 ж.
Клавир «Қыз Жібек, Алпамыс, Біржан - Сара».
Күй қайнары. Алматы. Өнер – 1990 ж.

3.7 РЕЙТИНГ-ШКАЛА

Тексеру түрі	Балл
Ағымдық	40
Аралық	20
Қорытынды	40
Барылығы	100

3.8 Әр жұмыс түрлерін бағалау

1.Әнді нотамен айту – 10 б.

а) музыка өлшемі сольфеджио

2.Әншінің демалуы – 6 б.

А) демалуға арналған жаттығулар

3.Ән тарихын зерттеу –5 б.

А) әннің шығу тарихымен танысу, түсіндіру

4. Әр дауыста ән айту – 5 б.

А) дуэт, 3-дауыста ән айту

Б) вокалдық топ

5. Опера жанрлары – 6 б.

А) қазақ операларын зерттеу

6. Айтыс түрлері – 2 б.

А) жумбақ айтыс, қыз бен жігіт айтыстары

7. Эпос түрлері – 2 б.

А) қазақ эпостарын зерттеу

8. Тарихи әндер – 2 б.

А) елім-ай әнің үйрену

9. Сабаққа қатысу- 6 б.

а) әр қатысуы – 2 б.

б) тапсырманы орындау – 2 б.

в) сабақты босатса – минус 2 б.

10. Аспапта ойнау – 12 б.

а) нота бойынша – 2 б.

б) мәнерлеп шығарманы орындау – 2 б.

в) нота бойынша ән айту – 2 б.

г) әнді жатқа айту – 2 б.

д) өзін-өзі сүйемелдеп айту – 4 б.

11. Ән айтқанда дем ала білу – 8 б.

а) ән ырғағын игеру

12. Коллоквиум – 12 б.

а) аралық бақылау – 10 б.

б) аспапсыз ән айту – 2 б.

13. Қорытынды бақылау -24 б.

а) Сабаққа түгелдей қатысу мұғаліммен бірге (СРСП) – 15 б.

Б) Шығармаларды игеру – 5 б.

В) Үй тапсырмасын орындау – 2 б.

Г) Концерттерге бару (әнші, жыршы, күйші, хор ұжымы, оркестр (симфониялық, аспаптық, эстрадалық) – 2 б.

БАРЛЫҒЫ: - 100 балл.

4. Курс саясаты ( студенттерге қойылатын талаптар және міндеттер)

Сабаққа кешікпей келу;
Сабақ барысында ұялы телефон қолданбау;
Босатылған сабақты оқытушымен келісіп, қайта орындау;
Тапсырманы орындамаса немесе білмесе – баға төмендетіледі;
Сабаққа үнемі қатысу;
Кешігіп келсе немесе сабақтан кетіп қалса- бір күн сабақтан қалған болып есептелсін;
Әр сабаққа дайындалып келуге міндетті;
Емтихан кезінде көшіруге тиым салынады;
Мұғалімге, курс студенттеріне кішіпейіл болуы қажет;

2 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛДАР

2.1 Курстың тақырыптық жоспары

Барлық кредит – 2

№	Тақырып аттары	Лабор және семинарлық	Іс жүзінде	Студенттердің оқытушымен жұмыс істеуі	Студенттердің өз бетімен жұмыс істеуі
1	Музыка және әннің биіктігі		3	3	3
2	Темп, жылдамдық (жай, тез, орташа)		3	3	3
3	Дыбыс күші (қатты, жай)		3	3	3
4	Ән-күй би, опера жанрлары		3	3	3
5	Ән-шумақ музыкалық сөйлем фраза		3	3	3
6	Түрлі әуендік қозғалыс		3	3	3
7	Халық әні композиорлар әні		3	3	3
8	Айтыс түрлері		3	3	3
9	Қазақ операларынан үзінді тындау		3	3	3
10	Тарихи салт-дәстүр лирикалық әндер		3	3	3

Дәріс сабақтары бағдарламада қарастырылмаған
Семинар сабақтары бағдарламада қарастырылмаған

2.4 Лабораториялық сабақтары бағдарламада қарастырылмаған

2.5 Оқытушылардың жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтар жоспары

№	Тапсырма	СӨЖ	Өткізу түрлері
1	Тарихи әндер	Шығармаларды талдау	Ән үйрету (әдіс тәсілдері)
2	Лирикалық әндер	Ән жанрларын зерттеу	Әндерді орындау
3	Қазақ опералары: А) Қыз Жибек Б) Алпамыс В) Абай	Опера жанрларын зерттеу	Операдан үзінді орындау
4	Айтыс өнері	Айтыс түрлерін зерттеу	Айтыс орындау
5	Қазақтың ауыз екі творчествосы	Оқу әдістемені зерттеу	Мақал мәтелдер музыкалық ойын түрлерін өткізу
6	Халық әншілерінің ән мұрасы	Әнші-орындаушыларөдың өнер жолдарын зерттеу	Лекция-концерт өткізу
7	Халық әндері, композитор әндері	Сазгер, ақын, орындаушылық өнерімен танысу	Класс-концерт өткізу

2.6 Студенттердің өз бетімен жұмыс істеу оқу жоспары

№	Сабақ тақырыбы	Сабақ мазмұны	Тапсырма	Әдебиеттер
1	Әннің шығу тарихы	Музыка әдебиеттерің зерттеу, халық ауыз әдебиетімен танысу	Халық-музыкалық фольклор туралы құралдар жинақтау	Қүй қайнары – Алматы Өнер 1991 ж.
2	Нотамен ән үйрену	Ән сөздерін нота арқылы айту	Өз бтімен музыкалық өлшем түрлерін үйрену	Д. Огороднов Музыкалық әншілік тәрбие Музычна Украина 1982ж.
3	Демалу дыбыстарын өңдеу	Жаттығулар	Әншілік тыныс алу түрлерімен танысу	М.Э. Донец-Тессейр класында
4	Көп дауыста ән айту	Дауыс ырғағын бақылау, есту, басқа дауысты тыңдай білу	Көп дауыста ән айтып үйрену	М. Ахметова Әншілік сыры
5	Қазақ опера жанрмен танысу	Операның мазмұны музыкалық көркемдіғі	Опера түрлерін оқу зерттеу	Клавирлер, Қыз-Жибек, Біржан-Сара, Абай, Жалбыр, Алпамыс.
6	Айтыс түрлері	Айтыс түрлерімен танысу	Айтыс өнерін зерттеу, жинақтау	Қазақ фольклоры. С. Ұзақбаева Өміршең өнер өрісі Алматы

2.7 Курс бойынша жазбаша жұмыстар тақырыбы бағдарламада қарастырылмаған.

2.8 Өзіндік бақылау үшін тест тапсырмалары бағдарламада қарастырылмаған

2.9 Курс бойынша жылдық есеп беру концерті жоспарланған

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С.АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Мәдениет және спорт институты

Ән және хорды дирижерлеу кафедрасы
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМА
«Фольклор» курсы бойынша.

Мамандық 050105 «Музыкалық білім»

Өскемен – 2005 ж.