Сабақтың тақырыбы: Қайталау Сабақтың мақсаты

Сабақтың тақырыбы:Үш таңбалы сандарға жазбаша бөлу тәсілдері

Сабақтық мақсаты: оқушыларды үш таңбалы санға бөлудің жаңа түрімен және оны шығару амалдарымен таныстыру; әртүрлі есептерді шығару қабілетін жетілдіру; бөлу мен көбейтудің жазбаша тәсілдерін меңгеру деңгейін, қалып қою және куып жету қозғалысына берілген есептерді шығару дағдыларын тексеру.

Сабақтың барысы

Тірек білім, білік, дағдыларын жетілдіру.

«Білім сандықшасы» дидактикалық ойыны. Оқушылар сабаққа дейін параққа жазып сандыққа салып қойған сұрақтарын кезекпен оқиды. Қалғандары жауап береді.

Ауызша жаттығуларға бақылау және тексеруге арналған дәптердегі математикалық диктантты қосуға болады.

Жаңа материалмен танысу.

Жаңа материалды оқулыңтағы №2(а) тапсырма бойынша немесе соған ұқсас тапсырмалар арқылы түсіндіреміз. Алғашқы бекіту.

№2(ә). Мысалдар жан-жақты түсіндіріліп, тақтаға және дәптерге орындалады.

Өткен материалмен жұмыс.

№3 - жұпта орындалады. №5 есеп - ұжымдың жұмыс.

10км² = 10 000 000 м²

50 : 5 = 10 (м²) - 1 г мұнай өнімі зиянын тигізетін аудан.
10 000 000 : 10 = 1 000 000 (г) = 1 (т) мұнай өнімі көлемі 10 км²ауданды алып жатады.

№4 есепті оқушылар екі нұсқа бойынша түрлі тәсілдермен орындайды:

1-нұсқа:

Бірінші саяжолдан қанша литр су буланып кетеді?
Екінші саяжолдан қанша литр су буланып кетеді?
Екі саяжолдан барлығы қанша литр су буланады? 67 • 19 + 67 • 35 = 3 618 (л)

2-нұска.

Екі саяжолда барлығы қанша қайың ағашы бар?
Бұл қайыңдар бір күнде канша литр суды буға айналдырады? (19 + 35) • 67 = 3 618 (л)

Өзіндік жұмысты бақылау және тексеруге арналған дәптерде орындаймыз.

№8 тапсырма (есептеудің тиімді тәсілімен танысу) жан-жақты түсіндіріле отырып, тақтаға және дәптерге орындалады.

Пайымдау тәсілі: 37 • 3 = 111 екенін білген оқушы 37 мен 6 сандарының көбейтіндісін таба алады. Екі көбейтіндіде де бірінші көбейткіш бірдей, ал екіншісі 2 есе артты. Ендеше, көбейтінді де 2 есе артады - 222.

Үй жұмысы: №7, 6. Шығармашылық деңгейге арналған тапсырмалар: «Футбол» ойынына арнап тапсырмалар әзірлеу.

Сабақтың тақырыбы: Кесіндіге тиісті және тиісті емес нүктелерді анықтау

Сабақтың мақсаты: кесіндіге тиісті және тиісті емес нүктелер туралы түсінік қалыптастыру; үш таңбалы санға көбейту мен болу дағдыларын нығайту; әртүрлі есептер шығару дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы

Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

№1 тапсырма ауызша орындалады. Математикалық диктант:

• Азайғыш 100 000. Айырманың мәні 52 000. Азайтқышты табыңдар.

560-ты 43-ке азайт.
1 000 саны шығу үшін қандай саннан бірлікті алып тастау керек?
490-ды 14 пен 5 сандарынын, көбейтіндісіне бөл.
Тіктөртбұрыштың периметрі 72 см, оның ені 16 см. Тіктөртбүұрыштың ауданы нешеге тең?
Сағаттың 15 бөлігі неше минутқа тең?
5 тоннада неше килограмм бар?
Тышканның жүрегі 2 минутта 260 рет соғады. Оның жүрегі 6 минутта неше рет соғады?

№8 тапсырманың негізінде көркем жазу минутын ұйымдастыруға болады:

310 320 330 340 350 360 370 380 390

302 312 322 332 342 352 362 372 382 392

Ауызша жаттығу: үш суретті бір-бірінің үстіне қойса ақ түсті неше торкөз қалады?

Егер оқушылар қиналып жатса, суретті пленкаға көшіріп, шешуін көрсетіп беруге болады.

№2(а). Суреттегі фигураларды (нүктелер мен кесінділер) қандай топтарға, нүктелерді қандай топқа бөлуге болады? Оқушылар «кесіндіге тиісті немесе тиісті емес нүкте» түсінігімен таныс емес. Сондықтан олар «кесіндіде нүкте бар, нүкте басқа жерде түр» деп айтуы мүмкін.

С I

•H D

Жаңа материалмен танысу

Мұғалім оқушыларды жаңа терминмен таныстырады: «кесіндіге тиісті нүкте және кесіндіге тиісті емес нүкте»

№2 (ә, б) тапсырмалар орындалады:

АВ және ОК кесіндісіне тиісті барлық нүктелерді жазып шық. ОМ кесіндісіне тиісті барлық нүктелерді жаз.

•F •G

S T M •N

Өткен материалмен жұмыс.

№3 тапсырмада оқушылар есептеулердегі қателерді тауып, мысалдарды дұрыс шығаруы тиіс.

№4 тапсырма бір-бірін тексеру арқылы орындалады.

Өзіндік жұмыс.

№5 (а, ә) есепті өзіндік жұмыс ретінде орындауға беруге болады.

№6(а). 1) 672 : 24 = 28 (тәул.) 2) 150 • 28 = 4 200 (л)

№6(ә). 1) 320 : 16 = 20 (кг) - 1 автокөлік тәулігіне шығаратын улы газ.

2) 53 • 20 = 1 060 (кг) = 1 т 60 кг - 53 автокөлік тәулігіне шығаратын улы газ.

Үй жұмысы: 5(ә), №7.

Шығармашылық деңгейге арналған тапсырма: кесте бойынша өрнекті мүмкіндігінше көбірек құр және олардың мәнін тап.

Сабақтың тақырыбы: Кесінділерді нүкте арқылы бөліктерге бөлу
Сабақтың мақсаты: балаларды «кесінділерді нүкте арқылы бөліктерге бөлу» жөніндегі геометриялық түсінікпен таныстыру; «кесіндіге тиісті және тиісті емес нүкте» деген түсінікті бекіту; үш таңбалы санға көбейту мен бөлу дағдыларын нығайту; әртүрлі есептерді шығара алу дағдыларын жетілдіру.

№1 тапсырманы орындаңдар. а) Қандай нүктелер кесінділерге тиісті?

Олар кесіндіні неше бөлікке бөліп түр? (Екі бөлікке және үш бөлікке бөлді).

Жаңа материалмен танысу

(№1ә,б).

ә) KM кесіндісіне О және Н нүктелерін белгілегеннен кейін қандай жаңа кесінділер пайда болды? (КО, ОН, НМ).

б) Дәптерге АВ кесіндісін сыз. Оның бойына үш нүкте сал. Олар АВ кесіндісін неше бөлікке бөлді? Сызбада неше кесінді көріп тұрсың? Жаз.

Бастапқы бекіту.

Негізінде №3 тапсырма комбинаторлық есеп болып табылады және оны кестенің көмегімен шешуге болады.

Алайда, сызбаға сүйене отырып, реттелген таңдап алу өдісі арңылы да шешуге болады.
4.Өткен материалды қайталауды мұғалім өз қалауынша, 3-7-тапсырмалар бойынша өткізеді.
5.Үй жұмысы. №3.

Сабақтың тақырыбы: Бөлінді разрядтарының бірінде 0 болатын жағдайдағы көп таңбалы сандарды бөлу

Сабақтың мақсаты: бөлінді разрядтарының бірінде 0 болған жағдайда үш таңбалы сандарға бөлу амалдарын көрсету; әртүрлі есептер шығару дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы

Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

Ауызша есептеуге арналған жұмыстар жүргізіледі. Сандық қатарды жалғастыр:

763 023, 763 123, 763 223, ____,

0, 15, 30, 45, , , , ,_____

№8 логикалық тапсырма.

34

37

40

43

35

38

41

44

36

39

42

45

37

40

43

46

Бірінші кестеде көлденеңінен тұрған сандар 3-ке, ал тігінен 1-ге артып отырады. Екінші кестеде сандар қиғаш сызықтың бойында ретімен жазылған.

«Білім сандықшасы» ойыны.
Жаңа материалмен танысу.

Окушылар оқулыққа қарап №1 (а) бөлудің жаңа түрінің ерекшеліктерін анықтайды.

а) Бөлудің қалай орындалғанын түсіндір: 115 710 : 285

Неліктен нөл жазамыз? Өйткені, екінші толымсыз бөлінгіш 171-ді 285-ке бөлген кезде 0 саны пайда болады және қалдық 171-дің қасына бөлінгіштегі нөлді түсіреміз. 1710-ды 285-ке бөлеміз.
Бастапқы бекіту.

Тақырыпты бекіту үшін тапсырманы тақтаға шығып орындау қажет.

Өткен материалмен жұмыс. №3—7-тапсырмалар.

Үй жұмысы. №2, №1(ә).

Шығармашылық деңгейге арналған тапсырма: «Футбол» ойыны үшін «Үш таңбалы санға көбейту бөлу» тақырыбы бойынша есеп құрастыру.

Сабақтың тақырыбы: Бөлінді разрядтарында нөлдер болатын жағдайдағы көп таңбалы сандарды көбейту және бөлу
Сабақтың мақсаты: көп таңбалы сандармен есептеу дағдыларын жетілдіру; қозғалысқа берілген есептерді шыгару және теңдеулерді шешу қабілетін нығайту; логикалық ойлауларын дамыту.
Сабақтың барысы

Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

«Футбол» ойыны. Командалар (сыныптағы балаларды нұсқа бойынша командаларға белуге болады) қарсыластарына кезекпен өз тапсырмаларын береді. Командадан бір ойыншы тактаға шығып, мысалдарды шығарады. Барынша көп мысалды қатесіз шығарған команда жеңіске жетеді.

Ауызша жаттығуға №1 және №9 тапсырмаларды қосыңыз.
Оқу материалымен танысу.

Бөлудің жаңа түрімен танысуды №2(а) оқулық бойынша өткізуге болады. Бөлудің қалай орындалғанына көңіл бөл. Өз пайымдауыңды түсіндір.

Окушы өз пайымдауын түсіндіреді.

- Бұлай бөлген кезде оның қай тұсында көп қате кетуі мүмкін деп ойлайсыңдар? Бұл қателерді болдырмаудың жолы бар ма? (Бөлер алдында бөліндідегі цифр санын анықтап алу қажет).
Алғашқы бекіту.

№2(ә) тапсырманы оқушылар тақтада, жан-жақты түсіндіре отырып шығарады.

135 270 : 45 = 3 006 454 227 : 227 = 2 001 547300 : 421 = 1300

439 270 : 545 = 806 643 284 : 321 = 2 004 826826 : 826 = 1001

Өткен материалмен жұмыс.

Мұғалім оқулықтағы тапсырмаларды өзі таңдап алады
Үй жұмысы. №6 (2-баған).

Шығармашылық деңгейге арналған тапсырма: орыс тілі, дүниетану, қазақ тілі, математика пәндерінен тұратын сабақ кестесінің бірнеше нұсқасын жаса.

Сабақтың тақырыбы: Көп таңбалы сандарды көбейту және бөлу тәсілдерін пысықтау

Сабақтың мақсаты: көп таңбалы сандармен есептеу дағдыларын жетілдіру; қозғалысқа берілген есептерді шығару мен теңдеулерді шешу кабілетін нығайту.

Сабақтың барысы

Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

1.Үй тапсырмасын тексеру. №6 (2-баған).

х : 26 + 1 654 = 2 610 х = 24 856

24 000: (х - 12) = 80 х = 312

120 + х- 3 = 375 х = 85

Үйге берілген шығармашылық тапсырманы тексерген кезде сабақ кестесінің барлық нұсқаларын қарап шығу керек.

2.Жалпы сауалнама.

Ұзындығы 24 см сымнан қабырғалары 6 см шаршы жасауға бола ма?
Шаршының ауданы 64 дм²-ге тең. Бүл шаршының қабырғалары нешеге тең?
Шаршының периметрі 36 см-ге тең. Оның қабырғасының ұзындығы нешеге тең?
Тіктөртбүрыштың ұзындығы 3 м, ал ені 5 м-ге тең. Тіктөртбұрыштың ауданы нешеге тең?
Хоккей алаңының ұзындығы 20 м, ені 5 м. Алаң қоршалған. Қоршаудың ұзындығы кандай?
Қабырғасы 4 см шаршыны бірдей екі үшбұрышқа бөлдік. Әр үшбұрыштың ауданы нешеге тең?

Ауызша есептеуге №1 және төмендегі кестені қосыңыз.

Нысан	V	t	S
Тасбақа	3 м/мин	? мин	18 м
Түйе	16 км/сағ	3 сағат	? KM
Ұлу	? м/саг	7 сағат	35м
Ара	60 км/сағ	? саг	180 км
Қасқыр	? км/саг	3 сағат	165 км

Өзіндік жұмыс.

1-нұсқа

705 • 364 = 256 620 195•271=52845 902•361=325622

2-нұсқа

506 • 419 - 212 014 862 • 548=472376 209•657=137313

Оқу материалымен танысу.

№2 тапсырманы жұпта орындап, қателерді тауып, дұрыстығын тексереді.

Бастапқы бекіту.

№5 тапсырма тақтада және дәптерге орындалады (1, 2-баған), ал 3-бағанды балалар өз бетінше орындайды.

Өткен материалмен жұмыс.

№8(а). 376 000 - 339 500 = 36 500 (км) - Арал теңізінің ауданы.

№8(ә). 54 + 971 = 1 025 (м) - Каспий теңізінің ең терең тұсы.

№4 есепті оқушылар түсіндіре отырып шешеді.

№6 (1-баған) - өзіндік жұмыс, оқушылар кейін өзін-өзі тексереді.

№7(а) есеп дәптерге орындалады.

d₁ = 7 см 3 мм • 2 = 14 см 6 мм d₂ = 2 см 5 мм • 2 = 5 см

№8 есепті өрнек түрінде жазады. №8(6) бөлімін қосымша есептеуге арнауға болады.

Үй жұмысы. №6 (2,3-баған).

Шығармашылық деңгейге арналған жұмыс: географиялық атластан масштабты қарап, №8(6) есепке ұқсайтын есептер ұрастырыңдар.

Сабақтың тақырыбы: Арифметикалық амалдардың қасиеті

Сабацтыц мацсаты: оқушылардың көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттері туралы білімін кеңейту; есептеу қабілеті мен дағдысын жетілдіру; кеңістіктік түсінігін дамыту; өзін-өзі бағалай білуге үйрету.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі.

Сабақтың мақсатын хабарлау. Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

1. Үй тапсырмасын тексеру. №6.

826 281 : 909 = 909 242 963 : 427 = 569

40 803 : 201 =203 332 621 : 683 = 487

72 900 : 972 = 75 897 744 : 472 = 1 902

102 555 : 265 = 387 365 216 : 904 = 404

Шығармашылық тапсырманы орындаған оқушылар өздері құрап келген есептерін шығаруға ұсынады.

Ауызша жаттығуларға №1 тапсырма ұсынылады.
Математикалық, диктант.

Балалар алаңының ұзындығы 60 м, ені 30 м. Осы алаңның сыртындағы қоршаудың ұзындығын тап.
3 100 бен 28 сандарының айырмасынан 8 есе кем санды жаз
7 км-де неше метр бар?
850 саны 170-тен неше есе артық?
130 бен 120 сандарының қосындысын олардың айырмасына көбейтіңдер.
6 см² неше мм² болады?
93 пен 3-тің бөліндісін 6 есе арттыр.
1 ц 50 кг-нан неше есе артық?
540 пен 460 сандарының қосындысы дел осы сандардың айырмасынан қанша артық?
30 000 саны шығу үшін 1-ді нешеге қосу қажет? Оқу материалымен танысу.

Жаңа материалмен танысуды топтасып орындалатын практикалық жұмыстан бастауға болады. Әр топқа тік бұрышты параллелепипедтің үлгісі және әр параллелепипедтің көлемін есептеу туралы тапсырма беріледі. Содан соң параллелепипедтер бүйірімен қойылып, оқушылар қайтадан есептеуге кіріседі. Содан соң олар: «Фигураны аударғанмен, оның көлемі өзгермейді» деген қорытынды жасайды.

Содан соң оқулық бойынша №1(а) тапсырма орындалады.

Көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін анықтаңдар (көбейткіштің орындарын ауыстырғанмен көбейтінді өзгермейді).
Көбейтудің терімділік қасиетін анықтаңдар (өрнекте қатар орналасқан екі көбейткішті әрқашан көбейтіндімен ауыстыруға болады).

Бастапқы бекіту.

№2 тапсырманы оқушылар жан-жақты түсіндіре отырып орындайды.

- Көбейтудің қандай қасиеті өрнектің мәнін табуға көмектесті? (Көбейтудің терімділік қасиеті)

(190 • 5) • 2 = 1 900 5 • (630 • 4) = 12 600

(7250•2)•5=72500 (639 • 4) • 5 = 12780

(332 • 4) • 5 = 6 640 200 • (96 • 5) = 96 000

(625 • 200) • 5 = 625 000 (103 • 50) -4 = 10 300

5. Өткен материалмен жұмыс.

№6 есептің шешуін оқушылар өрнек түрінде жазады:

а)(17 612 : 28) • 16 = 10 064 (г.)

ә) 100 • 300 • 365 = 10 950 000 (г) = 10 (т) 950 (кг)

б)(16 200 + 7 800): 1 500 = 16 (рет)

Сынып деңгейі жоғары болса, есептеу жұмысын орындатуға болады.

№7 есеп бойынша теңдеу құрылып, тақтаға және дәптерге орындалады.

х : 12 + 12 354 - 27 870 х = 186 192

х • 100 = 1 600 + 24 000 х = 256 .

(х - 30 985): 15 = 12 000 - 9731 х = 65 020

Үй жұмысы: №5.

Сабақтың тақырыбы: Арифметикалық амалдардың қасиеттері

Сабақтың мақсаты: көбейтудің үлестірімділік қасиеті туралы оқушылардың білімін кеңейту; есептеу қабілеті мен дағдысын жетілдіру; кеңістіктік ойлау қабілетін дамыту; өзін-өзі бағалай білуге үйрету.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі.

Тірек білімін, білік дағдыларын жетілдіру.

1. Бір-бірінің үй тапсырмасын тексеру.

2. Ауызша жаттығуларға «Компьютер» және «Үндемес» атты дидактикалық ойындарды қосамыз.

18 • 10 : 2 • 60 • 10 : 2 : 100 • 3 • 2 (162)

900 : 2 - 50 • 8 : 2 - 800 : 100 • 11 - 7 : 9 (9)

720 : 8 • 9 - 400 • 2 : 4 • 3 + 75 : 3 (230)

Өзіндік жұмыс: 1-нұсқа - 1-бағанды, 2-нұсңа - 2-бағанды орындайды

Тексеру барысында оқушылар есептеудің қай тәсілінің ыңғайлы екенін түсіндіреді.

Оқу материалымен танысу.

№1(ә) суретке қосымша берілген сурет көбейтудің үлестірімділік қасиетінің мәнін түсінуге мүмкіндік береді.

- Тіктөртбүрыштың ауданын қалай табуға болатынын айтып беріңдер. (Алдымен ұзындығын тауып, содан соң оны еніне көбейтеміз. Немесе әр тіктөртбұрыштың ауданын тауып, алынған нәтижелерді қосамыз).

- Көбейтудің үлестірімділік қасиетін анықтаңдар. (Қосындыны санға көбейткен кезде әрбір қосылатын санды көбейту жеткілікті, содан соң нәтижелерді қосамыз).

Бастапқы бекіту.

№5 тапсырма таңтада және дөптерге жан-жакты түсіндіре отырып орындалады.

250 • 6 = 1 500 542 • 4 = 2 168 (125 + 875) • 24 = 24 000

3 600 • 2 = 7 200 815 • 2 = 1 630 (356 + 444) • 8 = 6 400

Өткен материалмен жұмыс.

№10 тапсырманы орындаған кезде бөлінгішті табу тәсілін анықтайды: бөліндінің мәнін бөлгішке көбейтіп, оған қалдықты қосамыз.

Өрнекті (№13) сыныппен бірге құрастырады, содан соң оның мәнін балалар өз бетінше табады.

14 728 : 28 : 2 + 78 336 : 306 + 1 005 : 5 • 9 = 2 328

№12(а) есепті сыныптағы балалар бірге орындайды.

16 326 : 6 = 2 721 (авт.) - қызыл.
16 326 - 2721 = 13 605 (авт.) - жасыл және ақ.
13605 - 2725 = 10 880 (авт.) - ақ.

Оқушылар №12(ә) есепті өз бетінше орындайды.

236 • 425 = 100 300 (белшек) - барлың жұмысшы жасап шықты.
100 300 : 25 = 4 012 (бөлшек) - сатуға жіберілді.
100 300 - 4 012 = 96 288 (бөлшек) - қалғаны.
96 288 : 2 = 48 144 (бөлшек) - машина жасайтын зауыт сатып алды.

Үй жұмысы: №8. Шығармашылық деңгейге арналған жұмыс: «Үш таңбалы санға көбейту мен бөлу» тақырыбы бойынша 6 мысал дайындау.

Сабақтың тақырыбы: Арифметикалық амалдардың қасиеттері
<предыдущая страница | следующая страница>