Перейти на главную страницу
(рус мәктәбенең 6 нчы сыйныфында укучы татар балалары өчен)
- Исем, лексик мәгънәсе, грамматик категорияләре, ясалышы, синтаксик функциясе турында белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Текст буенча фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр исемнәр буенча гына алына.
***
1)Менә көз җитте. 2)Укулар башланды.
3)Ефәк шарфлы апа безнең мәктәптә рус теле укыта. 4)Аны бик яраталар.
5)Аның ире очучы икән. 6)Менә хәзер ул ут эчендә фа шистларны кырып йөри. 7)Ә Анна Сергеевна гомердә күз алдына китермәгән татар авылында балалар укыта. 8)Аңа бик еш хатлар килә. 9)Андый көннәрдә ул бик шат күре нә. 10)Ә кайчакта уйчанланып китә. 11)Кич, эштән бушаган арада, улы белән урамда йөри, чишмә буйларына төшә.
12)Әллә күршедә генә торганга, әллә улы минем сеңлем белән дуслашканга, Анна Сергеевна мине дә яратты. 13)Мәк тәптә очраганда, ул минем белән сөйләшергә тырыша. 14)Мин тартынам, рәтләп русча да белмим бит. 15)Җитмәсә тагын тотлыгам.
16)Беркөнне ул мәктәптән минем белән бергә кайтты, юл да кызык нәрсәләр турында сөйләде. 17)Мин шуны аңладым: әгәр тырышсам, мин тотлыгуымны бетерә алам икән.
18)Шул сөйләшүдән соң, ул көн саен мине үзләренә ча кыра, бер үк сүзләрне кабатлата башлады. 19)Язга таба ми нем сөйләшүемдәге җиңеллекне мин үзем генә түгел, якыннарым да сизә башлады.
20)Уку елы тәмамланды. 21)Берничә көн узгач, авылга авыр хәбәр килде: Петяның әтисе һава сугышыннан соң кире кайтмаган. 22)Бу хәбәрдән соң апа бер атна авырып ятты, төсе качты. 23)Ә беркөнне минем укытучы апам кинәт юк ка чыкты. 24)Аның кая киткәнен беркем дә белми калды.
25)Күп еллар үтте. 26)Анна Сергеевна укыткан балалар, үсеп, күптән инде төрле өлкәләрдә илебезгә хезмәт итәләр. 27)Лә кин күңел түренә кереп урнашкан укытучыны беребез дә онытмады.
(Г.Бакиров)
“Исем” темасын йомгаклау өчен тестлар.
1.Тел белеменең сүз төркемнәрен өйрәнә торган фәне:
а) фонетика
ә) морфология
б) синтаксис
2. Мөстәкыйль сүз төркемнәре:
а) сөйләмдә тойгы белдерүгә булышлык итә торган ярдәмче чаралар
ә) мөстәкыйль сүзләргә ияреп кулланыла торган сүзләр
б) телдә аерым кулланылышта йөри торган тулы мәгънәле лексик берәмлекләр
3. Исем нәрсәне белдерә?
а) предметның билгесен
ә) билгенең билгесен
б) предметны
4. Кем? соравы кайсы очракта бирелә?
а) барлык җанлы әйберләргә
ә) кешеләргә
б) кешеләргә һәм хайваннарга
5. Ялгызлык исемнәре дип нинди исемнәр атала?
а) төрдәш предметларның һәм затларның берсенә генә бирелә
ә) төрдәш предметларның барысы өчен дә уртак атамалар
б) географик атамалар
6. Ясагыч кушымча ялганып ясалган исем
а) кушма исем дип атала
ә) ясалма исем дип атала
б) парлы исем дип атала
7. Алмагач ясалышы буенча нинди исем?
а) тамыр
б) кушма
а) –нар/-нәр
ә) –лар/-ләр
б) дөрес җавап бирелмәгән
9. Татар телендә ничә килеш бар?
а) алты
б) җиде
а) Иялек килеш кушымчасы
ә) 3 зат күплек сан тартым кушымчасы
б) Баш килеш кушымчасы
11. Авылыңның исеменә нинди кушымчалар ялганган?
а) 2 зат тартым һәм иялек килеше кушымчалары
ә) 1 зат тартым һәм иялек килеше кушымчалары
б) 2 зат тартым һәм төшем килеше кушымчалары
12.Предметны белдерүче сүз төркеме:
а) исем;
б) фигыль;
13.Исем түбәндәге сорауларга җавап бирә:
а) нишли? нишләде?
ә) нинди? кайсы?
б) кем? нәрсә?
14.Ялгызлык исемнәрен тап.
а) урман, агач;
ә) китап, дәфтәр;
б) Мәскәү, Идел;
15.Ясалма исем:
а) килеш кушымчасы ярдәмендә ясала;
ә) сүз ясагыч кушымча ярдәмендә ясала;
б) тартым кушымчасы ярдәмендә ясала;
16.Тезмә исемнәр:
а) бер тамырдан тора;
ә) биш тамырдан ясала;
б) ике яки өч тамырдан ясала;
17.Ике тамырдан ясалып, сызыкча аша язылучы сүз:
а) парлы;
ә) кушымча;
б) тезмә;
18.Иялек килешендәге сүзне тап:
а) агачка;
ә) урманны;
б) китапның;
19.Исемнәр җөмләдә:
а) ия, тәмамлык;
ә) хәбәр, аергыч;
б) ия, хәбәр, тәмамлык, аергыч, хәл булып килә.
20.Предметның кайсы затка караганлыгы нинди кушымчалар белән белдерелә:
а) килеш кушымчалары;
ә) тартым кушымчалары;
б) сүз ясагыч кушымчалар;
(рус мәктәбенең 7 нче сыйныфында укучы татар балалары өчен)
- Фигыль төркемчәләре буенча белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Табигатьне саклау турында фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр фигыльләр буенча гына алына.
(1) Зәй буендагы ялгыз шомырт төбенә палаткабызны корып, җәен бик күңелле ял иткән идек без. (2) Мин кармак салып утырам, улым чикерткәләр куа, зәңгәр-кызыл тубын чөеп уйный, кошлар белән нидер сөйләшә, арыгач, шомыртның күләгәсенә ятып йоклый.
(3) Шул көннәрдән бирле шомырт якын дустыбызга әйләнде, һәм без улым белән һәр яз шомыртыбызның хәлен белергә бара торган булдык.
(4) Шомырт безне бик куанып каршылый, нәни яфраклы ботакларын селкетеп, безне сәламли.
(5) Быел шомыртыбызның яфрак ярган шатлыгын уртаклашырга бара алмадык. (6) Шунлыктан аның мул чәчәкле хуш исле бәйрәменә вакытында барып җитәргә ашыктык.
(7) Шатлыгын уртаклашырга дип килсәк тә, шомыртның бик моңаеп утырганын күрдек без. (8) Дустыбызның бәйрәменә соңга калдыкмы? (9) Әнә бит, инде чәчәк таҗларын коеп бетерә язган ул.
(10) Килеп җитүгә, дустыбыз каршында башларыбызны иеп, сүзсез калдык. (11) Юк, чәчәкләрен коймаган шомырт, аны талаганнар. (12) Ботагы белән сындырып алып, кул җитәрдәй бөтен чәчәкләрен урлап киткәннәр. (13) Урлар чәчәк калмагач, кайсыдыр тагын да өскәрәк үрмәләгән һәм шомыртның бер ботагын сындырып ук төшергән. (14) Ул каерылган ботак җиргә үк салынып төшкән, яфраклары йөзләрен җыерганнар. (15) Тал-тирәк арасында ниндидер кошлар моңсу гына сайрый, бөтен Зәй буе моңсуланып калган иде. (16) Акрын гына шомыртыбыз янына атладык.
(17) - Шомырт... елый, - диде улым, агачның һәр ботагында
җемелдәгән тамчыларга карап, үзенең дә күзләреннән чыккан күз
яшьләрен сөрткәләп алды.
(18) Әйе, елый иде шомырт...(Р.Төхфәтуллин)
1. 5-14 нче җөмләләрдән юклыкта килгән фигыльләрне табып, күчереп языгыз, төркемчәләрен билгеләгез.
2. Текстта ярдәмче фигыльләр кайсы җөмләләрдә кулланылган?
3. 1-11 нче җөмләләрдән хәл фигыльләр кулланылганнарын арта бару тәртибендә языгыз.
4. 2-3 нче җөмләләрдән затланышлы фигыльләрне табыгыз, аларның заманын һәм зат-санын билгеләгез.
5.Аерып бирелгән сүзләрне тамыр һәм кушымчаларга таркатыгыз, ясалыш ысулын билгеләгез.
6.Тексттан юнәлеш белән төрләнгән фигыльләрне язып алырга.
7.Тексттан инфинитивларны табып язарга.
8. 14 нче җөмләдән фигыльләрне табып, морфологик анализ ясарга.
Фигыль темасын йомгаклау өчен тестлар.
1. Укырга, язарга, сөйләргә фигыльләренең төркемчәсен күрсәтегез.
а) хәл фигыль;
ә) исем фигыль;
б) инфинитив;
в) хикәя фигыль.
2. Җөмләдә аерып бирелгән фигыльләрнең төркемчәсен дөрес билгеләгез.
Иң элек уйла, аннан соң эшлә.
а) боерык фигыль;
ә) шарт фигыль;
б) хикәя фигыль;
в) хәл фигыль.
3. Затланышлы фигыльләр - ...
а) хәл, боерык, сыйфат фигыльләр;
ә) хикәя, боерык, шарт фигыльләр;
б) исем, хикәя, хәл фигыльләр;
в) инфинитив, сыйфат, шарт фигыльләр.
4. Татар телендә ничә фигыль юнәлеше бар?
а) 4;
б) 6;
5. Аерып бирелгән фигыльнең төркемчәсен билгеләгез.
Туган телен яратмаган кеше
Башкаларның телен яратмый.
а) исем фигыль;
ә) сыйфат фигыль;
б) хикәя фигыль;
в) шарт фигыль.
6. Ясалма фигыльләрне билгеләгез.
а) сана, уйла, шатлан;
ә) язган, яса, сөйлә;
б) менгән, саубуллаш, эшлә;
в) кочакларга, килгән, укы.
7. Фигыль ясагыч кушымчаларны күрсәтегез.
а) –чы/-че; -лык/-лек; -даш/-дәш;
ә) –ла/-лә; -лан/-лән; -ар/-әр; -а/ -ә;
б) –лы/-ле; -сыз/-сез; -гы/-ге;
в) –ча/-чә; -дай/-дәй.
8. Фигыльнең заманын һәм төркемчәсен ачыклагыз.
Яхшылык ташны да эретә.
а) хәзерге заман хикәя фигыль;
ә) киләчәк заман хикәя фигыль;
б) үткән заман сыйфат фигыль;
в) үткән заман хикәя фигыль.
9. Фигыльгә туры килгән билгеләмәне күрсәт:
а) предметны белдерә;
ә) предметның эшен, хәрәкәтен белдерә;
б) предметның билгесен белдерә;
в) эшнең, хәрәкәтнең билгесен белдерә.
10. Баруы, эшләмәве, килүе исем фигыльләре нәрсә белән төрләнгән?
а) зат – сан белән;
ә) килеш белән;
б) тартым белән;
в) төрләнмәгән.
11. Мәгънәле кисәкләргә дөрес бүленгән фигыльләрне күрсәтегез.
а) кар-лан-ган, баш-ла-н-ды, күр-сә-т-егез;
ә) бар-ды-к, яз-арга, и-шет-мәсен-нәр;
б) шат-ла-н-ган-нар, кил-сен-нәр, бил-ге-лә-гез;
в) сан-а-гыз, яз-ыл-ачак, кадак-ла-мас-ка.
12. Фигыльләр нәрсәләр белән төрләнә?
а) заман белән;
ә) килеш белән;
б) барлык-юклык белән;
в) барлык-юклык, заман, зат-сан, юнәлеш белән.
13. Аерып бирелгән фигыльнең төркемчәсен билгеләгез.
Ачтан үлсәң дә, ата-анаңны ташлама.
а) шарт фигыль;
ә) хикәя фигыль;
б) кире шарт фигыль;
в) инфинитив.
а) тәмамлык;
ә) шарт хәле;
б) максат хәле;
в) хәбәр.
15. Төшем юнәлеше кушымчаларын билгеләгез.
а) –н, -ын/-ен;
ә) –ыл/-ел, -л;
б) –ш, -ыш/-еш;
в) –дер/-дыр, -тыр/-тер; -т; -ер/-ыр; -р; -кыр/-кер.
16. Ярдәмче фигыльләрне күрсәтегез.
а) кил, бит, инде, барса;
ә) иде, икән, имеш, бул, кыл;
б) бар, юк, мөмкин, ярый, тиеш;
в) тиккә, укый, язып, җибәрү.
17. Кайсы раслау дөрес?
а) татар телендә сыйфат фигыль генә заман белән төрләнә ;
ә) татар телендә барлык фигыльләр дә заман белән төрләнә;
б) татар телендә сыйфат һәм хикәя фигыль генә заман белән төрләнә;
в) татар телендә затланышлы фигыльләр заман белән төрләнә.
18. Хәл фигыльнең IV төрен билгеләгез.
а) көлә-көлә, елмая-елмая, сөйли-сөйли;
ә) кайткач, килгәч, укыгач;
б) күргәнче, укыганчы, кайтканчы;
в) тырышып, карап, күзәтеп.
19. Аерып бирелгән фигыль нинди җөмлә кисәге?
Тәрбияле бала үзенә әзерләгән чәйне әдәпле генә утырып эчәр, икмәкне дә кадерләп кенә ашар.
а) хәбәр;
ә) аергыч;
б) тәмамлык;
в) хәл.
20. Ялгыш билгеләнгән фигыльне күрсәтегез.
ә) яратырга – боерык фигыль;
б) тырышкач – хәл фигыль;
в) икән – ярдәмче фигыль.
Әйе, агачлар, үсемлекләр дә тере кешеләр кебек, еларга мөмкиннәр икән. Шомырт... елый, - диде улым, агачның һәр ботагында
“Рәвеш” темасы буенча белемнәрне кабатлау буенча биремнәр
(рус мәктәбенең 6 нчы сыйныфында укучы татар балалары өчен)
Максат:
- Рәвеш һәм аның төркемчәләре, ясалышы буенча белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Әниләргә хөрмәтле, рәхмәтле булу турында фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр рәвешләр буенча гына алына.
— 21)Инде мин чирлисен чирләгән, улым, мине кай гыртма. 22)Син дөнья көтәсе кеше, гарип булып калма... сеңелләрең дә синең өстә...— 23)Әни сүзен әйтеп бетермәстән кинәт туктады, аркамнан сыйпап:
— Синең буыннарың ныгымаган әле, шуңар гына әйтәм,— дип төзәтеп куйды. (Г.Бәширов)
Биремнәр.
“Рәвеш” темасын йомгаклау өчен тестлар.
а) мөстәкыйль сүз төркеменә;
б) модаль сүз төркеменә;
в) бәйләгеч сүз төркеменә.
а) предметны белдерә;
б) хәрәкәтне;
в) яки хәлнең билгесен;
г) предметның билгесен.
3. Морфологик яктан рәвешнең төп характерлы үзенчәлеге нинди?
а) төрләнми;
б) төрләнә.
4. Рәвеш кайчан сыйфатны ачыклап килә?
а) предметның билгесен белдергәндә;
б) билгенең билгесен белдергәндә;
в)эш яки хәлнең билгесен белдергәндә.
а) саф рәвешләр;
б) урын рәвешләр;
в) күләм-чама рәвешләре.
а) вакыт рәвешләре;
б) охшату-чагыштыру рәвешләре;
в) саф рәвешләр.
а) саф рәвешләр;
б) урын рәвешләре;
в) сәбәп-максат рәвешләре.
а) вакыт рәвешләре;
б) сәбәп-максат рәвешләре;
в) саф рәвешләр.
а) урын рәвешләр;
б) охшату-чагыштыру рәвешләре;
в) сәбәп-максат рәвешләре.
а) ясалма рәвешләр;
б) кушма рәвешләр;
в) тамыр рәвешләр.
а) парлы рәвешләр;
б) ясалма рәвешләр,
в) кушма рәвешләр.
а) парлы рәвешләр;
б) ясалма рәвешләр;
в) кушма рәвешләр.
а) тамыр рәвешләр;
б) кушма рәвешләр;
в) ясалма рәвешләр.
а) ия;
в) аергыч;
г) хәбәр.
16. Рәвеш кайсы сүз төркемнәрен ачыклап килә?
а) исем;
в) сан;
д) фигыль.
а) саф рәвеш;
б сәбәп-максат рәвешләре;
в) күләм-чама рәвешләре;
1) кушма рәвеш;
2) парлы рәвеш;
3) тамыр рәвеш.
“Сыйфат” темасы буенча белемнәрне кабатлау буенча биремнәр
(рус мәктәбенең 6 нчы сыйныфында укучы татар балалары өчен)
Максат:
- Сыйфат темасы, грамматик категорияләре буенча белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Текст буенча фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр сыйфатлар буенча гына алына.
1)Акрын гына иртәнге җил исеп куйды. 2)Ул тәмле йокыдагы кешеләрнең өй түбәләрен сыйпап узды. 3)«Йоклагыз, адәм балалары,— диде ул гүя,— йоклагыз! 4)Бу — сезнең тыныч иртәләрегезнең соңгысы. 5)Татлырак төш күреп калыгыз — бу татлы төш шулай ук соңгысы. 6)Йоклап калыгыз, сезне зур сынаулар, кара хәсрәт көтә. 7)Нык булыгыз, адәм балалары!»
12)Кырда иген чайкала, иген чайкала... 13)Бу — елына бер генә тапкыр килә торган атна. 14)Ул атнада көннәр эссе дә, болытлы да булмый: кырда ниндидер зәңгәр дулкын йөгерә, арыш басуы яшелле-күкле булып сөрем эчендә кайный. 15)Көр басуның шулай дулкынлануына карап торуы рәхәт тә, моңсу да. 16)Менә җәйнең иң кыска төннәре җитте, моннан соң инде көн кыскара башлар. 17)Арыш басуы саргаер, ул инде дулкынланмас. 18)Аны урып алырлар, борчак җиреннән кайтышлый ял итәргә чүмәләләр арасына торналар төшәр. 19)Әле генә бит, әле сабан тургайлары яшел уҗым өстендә ук булып атылып сайрыйлар иде. 20)Ә хәзер — арыш басуы өстеннән җил йөгерә — сагыш арта... 21)Арыш басуы уртасындагы тузанлы юлдан кап-кара атында чатыр чабып Ташлытауга таба Тимерхан чыгып китте. 22)Аның сиртмәсенең тавышы үзе күмелгәч тә басу түреннән ишетелеп торды.
23)— Запас пирвый категори,— диде Шәйхи хәлфә аның турында.— 24)Аларның законы буенча егерме дүрт сәгать эчендә воянкум янында булырга тиешләр.
25)Сугыш, сугыш... (М.Мәһдиев)
“Сыйфат” темасын йомгаклау өчен тестлар.
а) предметның билгесен белдерә;
б) предметның эшен белдерә;
в) предметны белдерә;
г) эш-хәлнең билгесен белдерә.
2. Гади дәрәҗәдәге сыйфатны тап:
а) кызылрак;
б) ямь-яшел;
в) ак;
а) -лар, -ләр;
б) -да, -дә;
в) -рак,- рәк;
г) -лы,-ле кушымчалары чрдәмендә.
4. Артыклык дәрәҗәсендәге сыйфат:
а) предметның гадәти билгесен белдерә;
б) предмет билгесенең гади дәрәҗәдәге билгедән артык икәнлеген белдерә;
в) бер предметтагы билгенең икенчесендәгегә караганда артыграк яки азрак булуын күрсәтә;
г) предмет билгесенең гади дәрәҗәдәге предмет билгесеннән кимрәк икәнлеген белдерә.
5. Кимлек дәрәҗәсендәге сыйфатны тап:
а) зәңгәрне;
б) чибәрнең чибәре;
в) күгелҗем;
г) тозлы.
6. Сыйфат җөмләдә:
а) ия;
в) аергыч, хәбәр, хәл;
г) аныклагыч була.
7. “Теле татлының дусты күп” мәкалендә исемләшкән сыйфат:
а) теле сүзе;
б) татлының сүзе;
в) исемләшкән сыйфат юк
г) күп сүзе.
8. Сыйфат ачыклап килгән исем
а) аерылмыш дип атала
ә) саналмыш дип атала
б) сыйфатланмыш дип атала
а) исемнәре төшеп калса төрләнә
ә) төрләнми
б) дөрес җавап бирелмәгән
а) тамыр, кушма, парлы булалар
ә) тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә булалар
б) тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә, кыскартылма булалар
а) гади, чагыштыру, кимлек, кечерәйтү
ә) гади, чагыштыру, кимлек, артыклык,
б) дөрес җавап бирелмәгән
а) үзе ачыклап килгән исемнән ераклашкан сыйфатлар атала
ә) ачыклап килгән исеме төшеп калган сыйфат атала
б) исемнән соң килгән сыйфат атала
(рус мәктәбенең 6 нчы сыйныфында укучы татар балалары өчен)
- Сан, төркемчәләре, грамматик категорияләре буенча белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Текст буенча фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр саннар буенча гына алына.
***
1)Сафин Нәкыйп Сафа улы 1921 нче елда Арча райны Мирҗәм авылында туган. 2)Милләте-татар. 3)Җидееллык мәктәп тәмамлаган. 4)Колхозда, Иркутск өлкәсендә эшләгән. 5)1940-1945 елларда - Совет Армиясендә. 6)1941 елның июненнән Бөек Ватан сугышында катнашкан. 7)19 нчы аерым моторлаштырылган понтон-күпер салу батальонында отделение командиры сержант Сафин 1943 елның 28 сентябрендә Солошино авылы янында Днепр елгасы аркылы уң як ярга понтон белән беренче төркем сугышчыларны чыгарып җибәрә. 8)Шулай тагын 18 рейс ясый. 9)Аннары паром белән елга аркылы танклар һәм артиллерияне чыгарган. 10)1943 елның 20 декабрендә аңа Советлар Союзы Герое исеме бирелгән.
(“Бөек Тукай Ватаны син, Арча” китабыннан)
“Сан” темасын йомгаклау өчен тестлар.
б) нинди?
в) ничә? күпме?
г) нишли? нишләде?
б) саналмыш дип атала;
в) берничек тә аталмый;
г) аныкламыш дип атала.
б) тамыр гына була;
в) тамыр, кушымча, тезмә, парлы була.
б) 3;
г) 2.
б) бүлем саны, чама саны;
в) җыю саны, тәртип саны;
г) микъдар саны, җыю саны.
б) микъдар саны;
в) тәртип саны;
г) өлеш саны.
б) аергыч;
в) хәбәр;
г) тәмамлык.
б) ике төрле;
в) күп төрле;
г) биш төрле.
б) тау, бау;
в) алтау, җидәү;
г) җыю саннары юк.
10. Кайсы җөмләдә бүлем саны бар?
а) иртәгә Илдус күлдә йөзәр;
б) ул ел саен йөзәр төп помидор утырта;
в) бер чокырда мең чокыр;
г) йөзү ярышында унбиш кеше катнашты.
Өй эше: Сугыш сезнең гаиләдә нинди эз калдырды? Шул турыда языгыз.
“Алмашлык” темасы буенча белемнәрне кабатлау буенча биремнәр
(рус мәктәбенең 6 нчы сыйныфында укучы татар балалары өчен)
Максат:
- Алмашлык, аның төркемчәләре, грамматик категорияләре буенча белемнәрне ныгыту һәм системага салу.
- Текст буенча фикер алышу, бирелгән темага сөйләм үстерү.
Эшләү өчен текст бирелә. Биремнәр алмашлыклар буенча гына алына.
1)“Кайтмыйсың!”- дип үпкәлисең, Әнкәй...
2)Моңа, бәлки , үзең гаепле.
3)Гел өйрәттең:”Эшлә, эшләмәгән
Бәйрәм итә алмый гаетне”.
4)Минем теләк-синең теләк иде:
“Эшсез калдырмасын Ходаем!”
5)Минем бәхет – гел чокчынам әле,
Чүпләгәндәй тавык бодаен.
6)Минем хезмәтләрем – сезнең хезмәт,
Горурланып кайчак куясыз.
7)Сездән башка- без кош баласыдай.
8)Әйтерсең лә, калган очсыз.
9)“Кайтмыйсың!”-дип үпкәлисең. 10)Әнкәй...
11)“Эшем күп шул!”- килә диясе...
12)Дөрес түгел- инде иң зур эшем:
Сезгә кайтып башым иясе!
(Р.Җамал)
Биремнәр.
1) мөстәкыйль;
2) бәйләгеч;
3) модаль.
1) эш яки хәлнең яисә билгенең билгесен белдерә;
2) предметның билгесен белдерә;
3) исем, сыйфат, рәвеш, сан сүз төркемнәрен алмаштырып, аларның мәгънәләренә ишарә птә.
1) җөмлә кисәге булмыйлар;
2) ия, хәбәр, аергыч, тәмамлык, хәл булып киләләр;
3) аергыч кына булып киләләр.
1) ия;
3) аергыч;
4) тәмамлык;
5) хәл.
Шунда алмашлыгының нинди җөмлә кисәге булуын билгелә.
1) ия;
2) хәбәр;
4) тәмамлык;
5) хәл.
6. Мин, син, ул, без, сез, алар, кем, нәрсә, һичкем, һичнәрсә, кемдер, нәрсәдер, үз, үзе кебек алмашлыклар кайсы сүз төркемен алмаштыралар?
1) исемне;
2) сыйфатны;
3) санны;
4) рәвешне.
7. Кайсы алмашлыклар килеш, сан, тартым белән төрләнәләр?
1) исем алмашлыклары;
2) сыйфат алмашлыклары;
3) сан алмашлыклары
4) рәвеш алмашлыклары;
8.Ул тырышып укый, шулай укыса, мәктәпне уңышлы тәмамлаячак.
Шулай алмашлыгы кайсы төркемчәдәге фигыльне алмаштырган?
1) хикәя фигыльне;
2) исем фигыльне;
3) хәл фигыльне.
9. Шулайрак язарга кирәк иде.
Шулай алмашлыгы нинди кушымча алган?
1) килеш кушымчасы;
2) тартым кушымчасы;
3) дәрәҗә кушымчасы.
1)сөйләмне җәенкеләндерәләр;
2) сөйләмгә образлылык өстиләр;
3) бер үк сүзне кабатлаудан котылдыралар, сөйләмне җыйнакландыралар.
1) сан;
3) тартым.
1) икенче затның күплеген белдерә;
2) җөмләдә ялгыш кулланылган;
3) хөрмәт йөзеннән бер генә кешегә мөрәҗәгать иткәндә кулланыла.
1) үзгәрми;
2) ул тамырын а га алмаштыра.
3) дөрес җавап бирелмәгән
1) кешегә - затка карата;
2) предметларга.
3) дөрес җавап бирелмәгән
1) зат я предметка күрсәткәндә;
2) билгегә ишарә иткәндә;
3) эш-хәл билгесенә ишарә иткәндә.
1) исем алмашлыклары;
2) сыйфат алмашлыклары;
3) рәвеш алмашлыклары.
1) кушымчалар үзгәрә;
2) тамыр үзгәрә;
3) үзгәреш күзәтелми.
1) зат алмашлыгы мәгънәсендә;
2) әйбернең иясен белдерә;
3) затны, предметны аерып күрсәтә.
1) –ның , -нең;
2)-сы, -се;
3) –ныкы, -неке;.
1) фигыльне;
Исем, лексик мәгънәсе, грамматик категорияләре, ясалышы, синтаксик функциясе турында белемнәрне ныгыту һәм системага салу
06 10 2014
1 стр.
Максат: Укучыларның “Исем” темасы буенча алган белемнәрен ныгыту, кабатлау. 2 слайд
05 09 2014
1 стр.
Тукай! Нинди бөек исем! Ул безнең йөрәкләрдә. Бу исем йолдыз кебек нур чәчеп тора
25 12 2014
1 стр.
Компьютердан слайд карау :”Әкият – сорау” һәм сорауларга җавапны дәфтәрләрдә язу
24 09 2014
1 стр.
А1-А33. Һәр биремгә бары тик берсе генә дөрес булган 4 варианттагы җаваплар тәкъдим ителә
23 09 2014
1 стр.
Участок уполномоченные полиция капитаны Н. К. Нигматуллинның Яңа Кенәр авыл халкы алдында 2012 ел эш нәтижәләре буенча хисап җыелышы беркетмәсе
15 10 2014
1 стр.
Укучының үсеше өчен дәрестә барлык шартларны тудырып информацион- коммуникатив технологияләрне куллану. Урман һәм химия промышленностьлары буенча белемнәрен актуальләштерү, логик ф
15 10 2014
1 стр.
Кагыйдәләре туры килүче бюджет средстволарына, юридик һәм физик затлар белән түләүле уку килешүләре буенча урта һөнәри белем учреждениеләрендә төп белем программалары буенча уку өч
25 12 2014
1 стр.